مدیریت زمان و اوقات فراغت در دانشجویان خوابگاهی با توجه به تعالیم قرآنی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 16، دوره 11، شماره 44، دی 1399، صفحه 345-369   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فهیمه محمدپور

دانشجوی دکتری روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز

چکیده

با در نظر گرفتن اینکه اهمیت خوابگاه در محدوده وظایف اجتماعی تعلیم و تربیت است، و دانشجویان بسیاری از وقت خود را خارج از کلاس درس و در محل اقامت خود، یعنی خوابگاه‌های دانشجویی می‌گذرانند، این موقعیت می‌تواند به یکی از بهترین پتانسیل‌ها برای بهره‌وری تبدیل شود. با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، می‌توان به منابع متعدد و صحیحی برای گذراندن اوقات فراغت دست یافت، که برای هم فرد و هم جامعه نیز مؤثر و مفید باشد. از جمله راه‌های گذراندن اوقات فراغت با توجه به منابع اسلامی و آیات و روایات قرآنی و همسو با مدیریت وقت در دانشجویان، عبادت خداوند، خواندن کتاب، ورزش، گردشگری، فعالیت سیاسی و مباحثه و گفت‌وگو است. بدین‌ترتیب، دانشجویان به ویژه دانشجویان خوابگاهی، از نظر نحوه زندگی، گذراندن وقت و شرایط گذراندن زمان، نسبت به بقیه متفاوت هستند. بنابراین، با تکیه بر این اصول و توجه به نوع و نحوه زندگی دانشجویان خوابگاهی، به عنوان نیروهای بالقوه برای رشد و تعالی جامعه، می‌توان با مدیریت صحیح وقت و اوقات فراغت در آن‌ها، به پیشرفت و تعالی جامعه کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

وقت؛ فرصت؛ بهره‌وری؛ فرهنگ؛ زندگی خوابگاهی

مراجع

قرآن کریم.

نهج ‌البلاغه. ترجمه محمد دشتی.

اسفندیاری، محمد و محمدرضا حکیمی. 1385ش، نان و کتاب: مجموعه مقالات محمدرضا حکیمی، چاپ چهارم، تهران: دلیل ما.

پاینده، ابوالقاسم. 1382ش، نهج الفصاحه، تهران: دنیای دانش.

تمیمی‌ آمدی، عبد الواحد. 1372ش، غرر الحکم ودرر الکلم، ترجمه خوانساری، تهران: دانشگاه تهران.

حسین شریفی، احمد. 1391ش، همیشه بهار؛ اخلاق و سبک زندگی اسلامی، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.

رهنمایی، محمدتقی. 1392ش، اوقات فراغت و گردشگری، تهران: انتشارات مهکامه.

فعّالی، محمدتقی. 1394ش، سبک زندگی رضوی(2)- مناسبات اجتماعی، چاپ اول، مشهد: انتشارات بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع).

قطبی، ثریا و شادی مجلسی، محمدباقر. 1404ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفا.

 

مقالات

ابراهیمی، ابراهیم و اصغر طهماسبی بلداجی و باب الله محمدی نبی کندی. 1393ش، «نگرشی قرآنی بر رابطه سبک زندگی دینی و حیات طیبه»، مطالعات قرآنی، 5(20)، صص 103-127.

ادریسی، افسانه و احسان رحمانی خلیل و سیده نرگس حسینی امین. 1391ش، «سرمایه فرهنگی خانواده و ذائقه فراغتی دانشجویان با رویکرد نظری بوردیو(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تهران)»، فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان، 5، صص 27-50.

اسلامی اکبر، رسول. 1390ش، «شیوع اختلالات خواب و برخی علل و پیامدهای مرتبط با آن در دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه‌های جهرم در سال 1387»، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم، 9(4)، صص 14-19.

حکمت آرا، محمدکریم و عادل سلطانی. 1395ش، «تأثیر نماز بر وجدان کاری و ایجاد تعهد شغلی از منظر آیات و روایات»، مطالعات قرآنی، 7(25)، صص 103-131.

رضایی، محمد و حامد کیا. 1396ش، «دور هم بودگی و با هم بودگی: بررسی رابطه تشکل‌های سیاسی دانشجویی با امر سیاست»، جامعه شناسی ایران، 17(4)، صص 25-50.

زحمتکش، مهدی و علی جعفری. 1390ش، «رابطه دین و سیاست در اسلام»، فصلنامه سیاست خارجی، 25(3)، صص 758-783.

سقائی، محسن و مهدی آبدار اصفهانی. 1393ش، «گردشگری از دیدگاه قرآن و روایات»، فصلنامه قرآن و علوم بشری، 3(2)، صص 94-105.

سموعی، راحله و محسن مصلحی و محبوبه حیدری و زهرا طغیانی. 1390ش، «مدیریت شادی در دانشجویان خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- ۱۳۸۸»، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۱ (۹)، صص ۱۰۵۷-۱۰۶۲.

سنایی نقی، شرف الدین سید حسین. 1396ش، «مفهوم کاوی اوقات فراغت با رویکرد اخلاق اسلامی»، پژوهش نامه اخلاق، ۱۰ (۳۵)، صص ۷۹-۱۰۲.

شالچی، وحید و محدثه ضیاچی. 1393ش، «بررسی تطبیقی گرایش‌های فرهنگی دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی کشور»، تحقیقات فرهنگی ایران، 7(4)، صص 129-155.

شاهسوندی، مهدی و عباس اردکانیان و عباس عاشوری نژاد. ۱۳۹۶ش، «شناخت چگونگی استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر آن در تعلیم و تربیت کودکان»، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان‌شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی، شیراز، دانشگاه علمی کاربردی شوشتر

شریعتی سبزواری، محمدباقر. 1380ش، «ورزش در اسلام»، معارف اسلامی، 49، صص 2-4.

شریفی مقدم، پرویز و ایمان احمدی سرابی و بهزاد هاشمیان. 1397ش، «گرایش نوجوانان و جوانان به سمت قلیان: یک پژوهش کیفی»، ششمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران.

صراف، پریسا و نرگس محمدصالحی و فاطمه خیراللهی و زهرا رحیمی و ابوالفضل محمدبیگ. 1395ش، «بررسی چگونگی گذراندن اوقات فراغت و متغیرهای وابسته به آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم»، سال 1394، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 10(11)، صص 85-94.

فاضلی، مهسا. 1385ش، «گفت‌وگو در قرآن»، بشارت، 55، صص 8-10.

کاظمی، محمود و بهرام بهرامی. 1393ش، «نقش اعتقادات معنوی و فرایض اسلامی در ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از اختلالات روانی»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 22(90)، صص 62-74.

کیانی، مجید و طهماسب شیروانی و هادی قنبری و سیاوش کیانی. 1391ش، «تعیین جایگاه فعالیت ورزشی در نحوه گذراندن اوقات فراغت جانبازان و معلولین»، طب جانباز، 18، صص 26-34.

مهتدی، حسین. 1394ش، «جلوه‌های بلاغی آیات گفت‌وگو در سوره اعراف»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، 3(1)، صص 27-56.

نصیرزاده، راضیه و نرجس عرفان منش و مسعود حسین چاری. 1390ش، «مقایسه نگرش و پای‌بندی دانشجویان ساکن خوابگاه و دانشجویان دیگر به نماز و ادراک موانع فردی و اجتماعی و محیطی درباره آن»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 15(2)، صص 3-19.

نفیسی و سمیه طاهری. 1393ش، «متابعت الهی در قرآن و راهکارهای ارتقاء آن در دانشگاه اسلامی»، مطالعات قرآنی، 5(20)، صص 151-168.

نیکخواه، هدایت الله و مرضیه ناکوئی درگزی. 1395ش، «بررسی جامعه شناختی فعالیت‌های اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس»، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، 6(11)، صص 107-137.