نگاهی تطبیقی به مفهوم آزادی در شعر احمد شاملو و احمد مطر

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 56، دی 1399، صفحه 145-165   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عبدالحسین فرزاد¹؛ یونس مرادی جعفرلو²؛ سمیه مرادی جعفرلو³

¹دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

²کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی

³کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

احمد شاملو و احمد مطر از سردمداران شعر سیاسی و اجتماعی در ادبیات فارسی و عربی هستند. آزادی و آزادی­خواهی از مهم­ترین بن­مایه­های شعر شاملو و مطر است. ما در این پژوهش بر آن شدیم تا به بررسی تطبیقی جایگاه آزادی در شعر این دو شاعر بپردازیم و با بررسی وجوه اشتراک و افتراق آن درک عمیق تری از آن ارائه دهیم. جستار حاضر با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و به روش توصیفی انجام پذیرفته است. ابتدا نمونه‌هایی از اشعاری که به مضمون آزادی اشاره کرده است را در شعر هر دو شاعر یافته و به صورت تطبیقی در کنار هم قرار داده‌ایم و به چهار مورد زیر تقسیم کرده‌ایم: 1. در حسرت بدست آوردن آزادی 2. آزادی بیان و اندیشه 3. عشق به آزادی 4. آزادی به مثابه انسانیت. در مواردی که ذکر شد شاملو و مطر در زمینه آزادی هم عقیده هستند و هر دو رسالت شعر را رسیدن به آزادی قرارا داده‌اند؛ با این تفاوت که زبان شعر شاملو مانند مطر تند و انتقادی نیست.

کلیدواژه‌ها

شعر معاصر؛ احمد شاملو؛ احمد مطر؛ آزادی

مراجع

قرآن کریم.

برلین، آیزیا. 1380ش، چهار مقاله درباره آزادی، ترجمه محمد علی موحد، تهران: خوارزمی.

پاشایی، ع. 1378ش، نام همه شعرهای تو، تهران: ثالث.

پورنامداریان، تقی. 1390ش، سفر در مه، تهران: سخن.

حسن، عبدالرحیم. 1987م، لقاء مع احمد مطر، العدد 185، لندن: مجله العالم.

سارتر، ژان پل. 1389ش، هستی و نیستی، ترجمه عنایت الله شکیبا پور، تهران: دنیای کتاب.

شاملو، احمد. 1391ش، مجموعه آثار(دفتر یکم)، تهران: نگاه.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1380ش(2)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.

شفیعی، کدکنی. 1380ش(1)، شعر معاصر عرب، تهران: سخن.

عایش، محمد. 2006م، احمد مطر شاعر المنفی، بیروت: دار الیوسف.

غنیم، کمال احمد. 1998م، عناصر الإبداع الفنی فی شعر احمد مطر، القاهره: مکتبه مدبولی.

مطر، احمد. 1391ش، درها هم زبان دارند، ترجمه ایاد فیلی، تهران: آوگان.

مطر، احمد. 1395ش، بذر فریاد، ترجمه یونس مرادی جعفرلو، تهران: گل آذین.

مطر، احمد. 2008م، الاعمال الشعریة الکاملة، لندن: دار المحبین.

نوری زاد، محمد حسین.1380ش، چهار افسانه شاملو، تهران: دنیای نو.

 

مقالات

براهنی، رضا. پاییز و زمستان1384، «گفتمان دو سویگی در شعر شاملو»، فصلنامه گوهران(ویژه نامه شاملو)، شماره نهم و دهم، صص 36-65.

کبوتری، جواد و حسین آریان و معصومه بخشی زاده. زمستان 1396، «نگاهی تطبیقی به شعر احمد

شاملو و احمد مطر»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، سال یازدهم، شماره 44، صص 9-44.