شیوه های گسترش اسلام در مغرب اسلامی در دو قرن اول هجری

فصلنامه تاریخ

مقاله 9، دوره 15، شماره 58، آذر 1399، صفحه 193-214   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

سعید عظیمی نیا¹؛ مهرناز بهروزی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری ، گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار، گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

در دوران خلافت عمربن خطاب (13- 23 ق.) مسلمانان پس از تسلط بر مصر، به شمال آفریقا -به دلیل تثبیت موقعیت مصر و همچنین به دلایل تجاری و سیاسی - توجه نمودند و از سال 22ق. با فتح برقه، فتوح در مغرب آغاز شد. این منطقه وسیع به دلیل جغرافیای طبیعی و انسانی به کندی - حدود 70 سال طول کشید تا به صورت کامل- گشوده شد. هدف این پژوهش، ارایه شیوه های گسترش اسلام در مغرب است. این پژوهش در جهت پاسخگویی به این سوال که چه شیوه های موجب گسترش اسلام در مغرب شد؟ از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و مبانی نظری جغرافیای تاریخی بهره برد که به شیوه کتابخانه ای و اسنادی انجام شد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات این نتیجه به دست آمد: گسترش اسلام به چندین صورت انجام یافت: 1- شایع ترین نحوه گسترش، جنگ و استیلای نظامی و سیاسی بر یک سرزمین و تسلط قوم غالب است. 2- خوارج اندیشه مساوات بین همه انسان ها و عدم تبعیض بین مردم را تبلیغ می نمود که از سوی بسیاری از بربرها مورد توجه قرار گرفت و موجب شد تا آنها اسلام بیاورند. 3- وضعیت اقتصادی موجب گروش بسیاری به اسلام شد. بربرهای آزاد و فقیر، پس از ورود مسلمانان، اگر اسلام می آوردند جزیه پرداخت نمی کردند. بنابراین، بسیاری از آنها به دین اسلام درآمدند. 4- رفتار حاکمان و والیان عرب با بومیان و 5- تساهل و تسامح مذهبی حاکمان اسلامی با غیرمسلمانان از مهمترین عوامل گسترش اسلام در مغرب بوده است.

کلیدواژه‌ها

مسلمانان؛ بربرها؛ گسترش اسلام؛ مغرب اسلامی

مراجع