مطالعه کیفی عوامل اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر ، مطالعه موردی : معتادین مواد مخدر شهرکلیبر

مطالعات جامعه شناسی

دوره 14، شماره 50، خرداد 1400، صفحه 89-104   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2020.1910670.1240

نویسندگان

حسین صفری¹؛ ناصر حقی^{* 2}

¹مربی ، گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

²استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد پارس آباد مغان ، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس آباد، ایران ( نویسنده مسئول) [e-mail]

چکیده

هدف اصلی تحقیق شناسایی عوامل دخیل در اعتیاد به مواد مخدر بود . جامعه آماری ، معتادین مواد مخدر شهرکلیبر در سال 1397بود . نمونه تحقیق 38 نفر معتاد و شیوه نمونه گیری هدفمند زنجیره ای بود . روش تحقیق کیفی، ابزار تحقیق مصاحبه باز و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات مبتنی بر رویکرد گراندد تئوری بود که در آن داده های تحقیق مورد کدگذاری باز و محوری قرار گرفته اند. نتایج بدست آمده نشان داد که در مجموع نه عامل در اعتیاد به مواد مخدر دخیل هستند : معاشرت افتراقی ، فقر اقتصادی ، فقر فرهنگی ، فقر اجتماعی ، آسیب روحی و روانی ، خانواده افتراقی ، محیط آسیب زا ، چالش روحی و روانی و طرد اجتماعی . از میان این عوامل ، عوامل اجتماعی بیشترین نقش را در اعتیاد دارند . همچنین عوامل روانشناختی بیشتر نقش غیر مستقیم در این مسئله داشتند . راهکار درمان و پیشگیری از اعتیاد شامل ایجاد شغل، تقویت پیوند و همبستگی اجتماعی، تقویت برنامه های آگاه سازی از عواقب مصرف مواد، آموزش مهارت های زندگی و تقویت پایه های انتظامی و امنیتی است.

کلیدواژه‌ها

"اعتیاد به مواد مخدرّ"؛ "گراندد تئوری"؛ "شهر کلیبر"

مراجع

اراضی، حمید و عسگری، بهمن (1390). شیوع مصر مواد مخدر در بین دانشجویان دختر تربیت بدنی و غیرتربیت بدنی، فصلنامه اعتیادپژوهی سوء مصرف مواد، سال5، شماره19: 70-57

امان الهی،عباس و همکاران (1392). بررسی رابطه عملکرد خانواده و ویژگی های شخصیتی با آمادگی اعتیاد، مشاوره کاربردی، دوره 3، شماره 1: 76-63

آهون، روح اله و همکاران (1393). تأثیرات ادراک شده زمینه ساز اعتیاد(خانوادگی ، وابستگی، اقتصادی) در نوجوانان پسر، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال 15 ، شماره 4: 120-110

برجاس، فرحناز و همکاران (1390). بررسی نظرات معتادان بستری درمراکز ترک اعتیاد شهر کرمان در مورد عوامل مرتبط در گرایش به استفاده از مواد مخدر، تحقیقات علوم رفتاری،دوره 9. شماره4: 287-279

جهانگیری، پرویز و غلام زاده (1390). بررسی رابطه بین کنترل اجتماعی و گرایش به سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان،فصلنامه مطالعات اجتماعی : 155-129

حاجیان، کریم اله و همکاران (1392). بررسی همه­گیری شناختی اعتیاد در معتادات خود مصرفمراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد، مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دوره 23،شماره 87: 30-20

حسینیان، سیمین و همکاران (1394). رابطه رفتارهای پرخطر و هیجان خواهی با میزان گرایش به اعتیاد در زنان بزهکار ، فصلنامه پژوهش های اطلاعاتی و جنایی، سال 10. شماره 1: 28-10

حیدری، حشمت اله و همکاران (1391). بررسی مقایسه ای علل سوء مصرف مواد مخدر از دیدگاه معتادین و خانواده آنها( همراه) در مراجعین به مراکز ترک اعتیاد شهرستان خرم آباد،مجله تحقیقات نظام سلامت، سال 8، شماره 6: 1026-1017

خادمی اشکذری،ملوک (1391). بررسی عوامل فردی خطرساز در سوء مصرف انواع مواد مخدر در میان دانش آموزان در معرض خطر دوره متوسطه، مطالعات روانشناختی دانشگاه الزهرا، دوره8، شماره2: 121-97

خواجه دلویی، محمد و دادگر مقدم، ملیحه (1392). اعتیاد مادر در بارداری و اعتیاد فرزند در دوره نوجوانی و جوانی، مجله زنان مامائی و نازائی ایران، دوره 16،شماره52: 7-1

دانش، پروانه و همکاران (1392). نظریه زمینه­ای درباره علل اعتیاد زنان معتاد زندانی در زندان مرکزی اصفهان، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی،دوره1، شماره4: 145-125

سامی ارسی، ایرج و عسگری، فرید (1391). تبیین جامعه شناختی علل و عوامل موثر بر اعتیاد در شهر زنجان، فصلنامه علوم رفتاری:73-51

ستوده، هدایت الله (1373). مقدمه­ای بر آسیب شناسی اجتماعی،تهران : آوای نور

سعیدیان،سیدرضا و همکاران (1390). تعیین فراوانی سوء مصرف مواد افیونی در بیماران با درد مزمن جسمانی به عنوان علت اصلی روی آوردن به مواد مخدر مراجعین به مرکز درمانی ترک اعتیاد، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، سال 54، شماره2: 93-86.

سلیمی ، هادی و همکاران (1394). پیش بینی گرایش به اعتیاد براساس مدل فرایند و محتوای خانواده در دانش آموزان، فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد. سال 9، شماره34 : 67-52

صدیق سروستانی، رحمت الله (1386). آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات اجتماعی) ،تهران : سمت.

صدیق سروستانی، رحمت اله (1383) . آسیب شناسی اجتماعی ، تهران : آگاه

طارمیان، فرهاد و همکاران (1392). عوامل پیش بین روانی اجتماعی مصرف مواد مخدر در نوجوانان،مجله دانشگاه علوم پزشکی زنجان، دوره 21، شماره 85: 120-180

قربانی، اسماعیل و فیض آبادی، حسین (1393) .واکاوی دیدگاه های جامعه شناختی انحرافات اجتماعی ، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، سال 1: شماره 3 : 120-97

قویدل، نوشین و همکاران (1391). بررسی شیوع مصرف مواد(سیگار،موادمخدر، الکل،مواد روان گردان) و عوامل مرتبط به آن در دانش اموزان سوم دبیرستان شهرستان نظرآباد،مجله علوم پزشکی رازی،دوره19، شماره97:36-28.

کاظمیان ، سعید و دلاور، علی (1390). بررسی رابطه بین تمایزیافتگی با میزان تمایل به اعتیاد در مردان متأهل،فصلنامه نظم و امنیت انتظامی،سال4، شماره4: 115-105

کاوه،محمد (1391) . آسیب شناسی بیماری های اجتماعی، جلداول، تهران: نشر جامعه شناسان

گلپایگانی، فهیمهو خادمی اشکذری، ملوک (1391). رابطه تعهد به مدرسه، نگرش به مواد مخدر و مصرف آن در دانش آموزان، فصلنامه اعتیادپژوهی سوء مصرف مواد، سال6،شماره22: 74-65.

محمدزاده، جهانشاه و همکاران (1391). بررسی سبک های دلبستگی به عنوان یکی از متغیرهای پیش­بین در وابستگی به مواد مخدر در جوانان پسر شهر ایلام،مجله تحقیقات نظام سلامت، سال8، شماره 7: 1165-1159

مطیعی لنگرودی، سیدحسن و همکاران (1392). عوامل موثر برگسترش اعتیاد در نواحی روستایی: مطالعه موردی دهستان چهاردولی غربی شهرستان قروه، پژوهش های جغرافیای انسانی،دوره45، شماره1: 85-65

منصوریان، مرتضی و همکاران (1395). عوامل فردی و محیطی مستعدکننده گرایش به مواد مخدر از دیدگاه معتادان شهر اهواز، نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی ، سال15، شماره3: 291-281

میرزایی علویجه، مهدی و همکاران (1392). تاثیر عملکرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی ، فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، سال1، شماره2: 30-19

ناصری پلنگرد، سهیلا و همکاران (1392). عوامل موثر بر اعتیاد زنان ، فصلنامه زن و فرهنگ، سال 4، شماره 16: 94-83.

ویلیامز، فرانک و همکاران (1383). نظریه های جرم شناسی، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: نشر میزان

Creswell, John W. (2007) qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches, SAGE publications.