پژواک انقلاب اسلامی ایران در نیجریه بر اساس نظریه پخش

فصلنامه علمی مطالعات روابط بین الملل

دوره 13، شماره 51، پاییز 1399، صفحه 107-124  

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حدیث قائد رحمتی¹؛ محمود علیپور گرجی ²

¹دانشگاه آیت الله بروجردی- گروه علوم سیاسی

²دانشگاه آیت الله برجردی- گروه علوم سیاسی

چکیده

انقلاب اسلامی ایران بازتاب و تأثیرات مهم و بنیادی در فراسوی مرزها داشته است. در این میان، نیجریه نمونه‌ای است که در پژوهش حاضر براساس نظریۀ پخش هاگراستراند مورد بررسی قرار گرفته است. ازمنظر هاگراستراند شش اصل به‌عنوان مؤلفه‌های اساسی نظریۀ پخش قابل طرح است: «مبدأ پخش»، «مقصد پخش»، «موضوع پخش»، «زمان پخش»، «مسیر حرکت پدیده» و «موانع پخش». بنابر این نظریه، انقلاب اسلامی ایران «مبدأ پخش» و نیجریه «محیطی پذیرا» محسوب می‌شوند؛ به‌گونه-ای که حوزه‌های علمی و دینیِ آن با پیروزی انقلاب اسلامی ایران فعال شده است و روحانیون بزرگی چون محمد توری و شیخ زکزاکی، نقش مهمی در گسترش تشیع و ایده‌های انقلاب ایران ایفا نموده‌اند. براساس نظریۀ پخش که الگوی نظری مناسب برای واکاوی بازتاب انقلاب‌های فراملی است، این پرسش مطرح شده است که انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر نیجریه داشته است؟ روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و ایده و فرضیۀ محوریِ پژوهش این است که انقلاب اسلامی به‌عنوان مبدأ پخش، از طریق مسیرها و مجاری شکل‌گیریِ جنبش‌های اسلامی، هویت‌یابی شیعیان، راهپیمایی روز قدس، مهدویت، حجاب و مساجد، در نیجریه در حال گسترش است؛ و دخالت‌های ارتش نیجریه، بوکوحرام و غرب ـ به‌ویژه آمریکا ـ از موانع اصلی نفوذ انقلاب ایران در نیجریه محسوب می‌شود. «نظریۀ پخش»، «مقصد پخش انقلاب اسلامی»، «مسیر پخش انقلاب اسلامی» و «موانع پخش انقلاب اسلامی» پرسش‌های فرعی این پژوهش هستند که مورد بررسی قرار -گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

نظریه پخش؛ انقلاب اسلامی؛ نیجریه؛ زکزاکی؛ بوکوحرام

مراجع