بررسی کارآیی همزیستی باکتری‌های بومی همزیست عدس

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 6، دوره 15، شماره 2، شهریور 1399، صفحه 65-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهام شمشیری پور¹؛ کاظم خاوازی²؛ شکوفه رضائی^{* 3}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

²مؤسسه تحقیقات خاک و آب ، تهران، ایران

³گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

استفاده از کودهای شیمیایی نیتروژن، علیرغم افزایش عملکرد محصولات کشاورزی باعث صدمه جدی به محیط زیست می‌شود، لذا لزوم دستیابی به کودهای زیستی بیش از پیش احساس می‌شود. با توجه به اینکه سویه‌های باکتری بومی توان ماندگاری بیشتری داشته و کارایی بهتری دارند، تحقیق حاضر بر روی 95 جدایه باکتری همزیست با گیاه عدس موجود در کلکسیون میکروبی موسسه تحقیقات خاک و آب انجام شد. آزمون کارآیی همزیستی به همراه تست آلوده‌سازی گیاه با باکتری صورت گرفت. بذرهای عدس رقم بیله‌سوار در لوله‌های آزمایش حاوی محلول غذایی فاقد منبع نیتروژن و آگار،کشت و در سه تکرار با هریک از جدایه‌های باکتری تلقیح شد. سپس گیاهان در گلخانه قرار گرفتند و پس از گذشت 2 ماه وزن خشک اندام هوایی، طول ساقه، تعداد گره اندازه‌گیری و کارآیی همزیستی جدایه‌ها با استفاده از وزن خشک اندام هوایی محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تیمارهای باکتریایی بر روی وزن خشک و طول اندام هوایی، تعداد گره تشکیل شده در ریشه و کارآیی همزیستی در سطح یک درصد تأثیر معنی‌دار داشت. تمام جدایه‌های باکتری توانایی ایجاد گره بر روی گیاه عدس داشتند. 3/87 درصد از جدایه‌های استفاده شده، کارآیی همزیستی خیلی خوب و خوب و 7/12 درصد همزیستی متوسط و ضعیف داشتند. جدایه‌هایBK11-1 و GL10-1با کارآیی همزیستی 4/250 و 16/247 دارای بیشترین کارایی همزیستی بودند. با در نظر گرفتن پراکندگی استانی، 19 جدایه که تأثیر بیشتری در وزن خشک اندام هوایی و کارآیی همزیستی داشتند، به‌عنوان جدایه برتر انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

ریزوبیوم؛ عدس؛ وزن خشک؛ همزیستی

مراجع

منابع

1)  پارسا، م.، کوچکی، ع.، حیدری شریف‌آباد، ح. 1382. بررسی تنوع زیستی باکتری‌های همزیست نخود (Cicer arietinum L.) از نظر توانایی تثبیت نیتروژن در استان خراسان شمالی. بیابان 8 (2):234 -221.

2)       خاوازی، ک.، اسدی‌رحمانی، ه.، ملکوتی، م. ج. 1384. مجموعه مقالات ضرورت تولید صنعتی کود های بیولوژیک در کشور (چاپ دوم با بازنگری بنیادی)، مؤسسه‌ تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، انتشارات سنا. 435 صفحه

3)       خسروی، ه. 1394. بررسی برخی خصوصیات فیزیولوژیک Rhizobium leguminosarum bv. Viciae بومی ایران. نشریه پژوهش‌های سلولی و مولکولی. 28 (4): 523 -513.

4)             Abdel-Aziz, R. A., El-Sebai, T. N., El-Din, S. M. B. and Abo-Sedera, S. A. 2016. Field application of bio-fertilizers technology on Faba Bean growth and yeild. Research Journal of pharmaceutical biological and chemical sciences. 7 (3): 2481-2487.

5)             Beck, D. P., Materon, L. A. and Afandi, F. 1993. Practical Rhizobium-legome technology manual. ICARDA. Technical Manual, 19.

6)             Chen, J. 2006. The combined use of chemical and organic fertilizers and/or biofertilizers for ‎crop growth and soil fertility. International Workshop on Sustained Management of the ‎Soil-Rhizosphere System for Efficient Crop Production and Fertilizer Use. October, 16-‎‎20. Thailand. 11 pp.‎

7)             Deshwal, V. K., Vig, K., Amisha, D. M., Yadav, P., Bhattacharya, D. and Verma, M. 2011. Synergistic effects of the inoculation with plant growth-promoting Rhizobium and Pseudomonas on the performance of Mucuna. Ann. Forestry. 19 (1): 13-20.

8)             Elkoca, E., Kantar, F. and Sahin, F. 2008. Influence of nitrogen fixing and phosphorus solubilizing bacteria on the nodulation, plant growth, and yield of Chickpea. Journal of Plant Nutrition. 31: 157-171.

9)             Gandhi, A. and Sivakumar, K. 2010. Impact of vermicompost carrier based bioinoculants on the growth, yield and quality of rice (Oryza sativa L.) CV NLR 145. The Ecoscan. 4 (1): 83-88.

10)         Hafeez, F. Y., Shah, N. H. and Malik, K. A. 2000. Field evaluation of lentil cultivars inoculated with Rhizobium leguminosarum bv. viciae strains for nitrogen fixation using nitrogen-15 isotope dilution. Biology and fertility of soils. 31 (1): 65-69.

11)          Krishnareddy, S. V. and Ahlawat, I. P. S. 2008. Growth and yield response of lentil cultivars to phosphorus, zinc and biofertilizers. Journal of agronomy and crop science. 177 (1): 49-59.

12)          Laguerre, G., Louvrier, P., Allard, M. R. and Amarger, N. 2003. Compatibility of rhizobial genotypes within natural populations of Rhizobium leguminosarum biovar viciae for nodulation of host legumes.Applied and environmental microbiology. 69 (4): 2276-2283.

13)         Legesse, S. and Assefa, F. 2014. Symbiotic and phenotypic characteristics of Rhizobia nodulating fababean (Vicia faba) from Tahtay Koraro, northwestern zone of Tigray Regional state, Ethiopia. International Journal of Technology Enhancements and Emerging Research. 2 (11): 15-23.

14)          Martínez-Romero, E. 2009. Coevolution in Rhizobium-legume symbiosis? DNA and Cell biology. 28 (8): 361-370.

15)          Rajeswari, P., Aishwaryaalakshmi, B. and Jeyagowri, C. 2017. Isolation, identification and screening of Rhizobium for plant growth promotion. International journal ofapplied research. 3 (1): 732-733.

16)          Somasegaran, P andology. Springer-Verlay. U.S.A.

17)          Tena, W., Wolde-Meskel, E. and Walley, F. 2016. Symbiotic efficiency of native and exotic Rhizobium strains nodulating lentil (Lens culinaris Medik.) in soils of southern Ethiopia. Agronomy. 6 (1): 11.

18)          Toklu, F., Karaköy, T., Haklı, E., Bicer, T., Brandolini, A., Kilian, B. and Özkan, H. 2009. Genetic variation among lentil (Lens culinaris Medik) landraces from Southeast Turkey. Plant breeding. 128 (2): 178-186.

 Vessey, J. K., Pawlowski, K. and Bergman, B. 2005. Root-based N 2-fixing symbioses: legumes, actinorhizal plants, Parasponia sp. and cycads. InRoot physiology: from gene