تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی سبز موردپژوهی: پارک نیاوران، منطقه یک شهرداری تهران

آمایش محیط

دوره 13، شماره 50، آذر 1399، صفحه 1-20   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

بتول مجیدی^{* 1}؛ پرویز اقایی²؛ سعید ضرغامی³؛ حسین رئیسی³

¹استادیار، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران)

²دکتری، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

³(دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران)

چکیده

 
موضوع احساس امنیت اجتماعی زنان از جمله مهم­ترین مباحثی است که در نگرش­های فمینیستی از جایگاه ویژه­ای برخوردار می­باشد. با پیشرفت جوامع انسانی همواره سؤال­ها و بحث­های متعددی در مورد احساس امنیت اجتماعی زنان مطرح بوده است، از جمله این که آیا زنان در دنیای امروزی می­توانند به‌صورت آزادانه و بدون هراس، زندگی کنند؟ در طی سال­های گذشته در جهان و از جمله ایران مطالعات متعددی در این زمینه به انجام رسیده است. پژوهش حاضر با تأکید بر این ضرورت، به‌دنبال بررسی مؤلفه­های تأثیرگذار بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی سبز است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می­باشد. حجم نمونه به تعداد 165 نفر (زن) به صورت غیراحتمالی و اتفاقی انتخاب گردیده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، علاوه بر آمار توصیفی از آزمون­های همبستگی گاما، لاندا و همچنین آزمون­های پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران نسبتاً مطلوب است اما بحث اصلی؛ تعیین متغیرهای تأثیرگذار بر آن است که در این قسمت یافته­های پژوهش نشان می­دهد که سرمایه اجتماعی با ضریب رگرسیون 69/0 بیشترین و گروه­گرایی با 19/0 کمترین اثر را احساس امنیت اجتماعی زنان در پارک نیاوران دارند. همچنین عواملی نظیر سن(با ضریب 36/0)، تحصیلات (با ضریب 53/0) و وضعیت مالی (با ضریب35/0) رابطه مثبتی با احساس امنیت اجتماعی زنان دارد. به‌طور کلی امنیت زنان در جامعه تحت تأثیر شرایط محیطی و اجتماعی و همچنین پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده است.

کلیدواژه‌ها

احساس امنیت اجتماعی؛ امنیت زنان؛ فضاهای عمومی سبز؛ تهران؛ پارک نیاوران

مراجع

 

1-   احمدی، م، کلدی، ع.1392. احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر سنندج و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه رفاه اجتماعی، دانشگاه تهران، 13(49): 321-304.

2-   احمدی، ی، اسمعیلی، ع.1389. سنجش احساس امنیت زنان مبتنی بر عوامل چند بعدی و میان رشته‌ای در شهر مشهد، فصلنامه جامعه­شناسی کاربردی، 21(2): 190-169.

3-   افشانی،ع، ذاکری‌هامانه، ر.1391. مطالعه تطبیقی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان و مردان ساکن شهر یزد، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، 10(3): 162-145.

4-   اکبری، ر، پاک­نیان، س.1391. تأثیر کالبد فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتماعی زنان، نشریه هنرهای زیبا، 17(2): 64-53.

5-   آنامرادنژاد, ر, بلوری, ز. 1396. مؤلفه‌های تأثیرگذار در ارتقاء امنیت فضاهای عمومی (نمونه مورد مطالعه: پارک‌های شهر آمل). آمایش محیط, 10(39), 131-156.

6-   آیین مقدم، ف.1391. سنجش احساس امنیت در مناطق مختلف شهری سنندج، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، 3(12): 135-113.

7-   باپیری، ا، کمربیگی، خ، درویشی، ف. 1394. بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و برخی عوامل مرتبط با ان مورد مطالعه: داشجویان دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی استان ایلام، فصلنامه فرهنگ ایلام، 16(46): 90-75.

8-   بمانیان، م، رفیعیان، م، ضابطیان، ا.1388. سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط­های شهری (مورد: اطراف پارک شهر تهران)، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 7، شماره 3، 67-49.

9-   خراسانی، م، اسمعیلی، ع.1389. بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در سال 1385 الی 1386 و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 7(2): 241-220.

10-   صالحی، ا.1387. ویژگی­های محیطی فضاهای شهری امن، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی و معماری، 310 صفحه.

11-   صدیق، ر.1384. بررسی برخی از عوامل تهدید کننده­ی امنیت اجتماعی، مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، جلد دوم، 89-1.

12-   عریضی، ف، محمدی، ا، ساسان، گ.1391. رابطه ویژگی­های اجتماعی و فردی زنان بر احساس امنیت آنان در اماکن عمومی شهر بندرعباس، فصلنامه مطالعات شهری، 2(4): 110-91.

13-   کاشانی نو، خ.1389. بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، نشریه هویت شهر، 4(6): 106-95.

14-   گلی، ع.1389. زنان و امنیت در فضاهای عمومی شهری مطالعه موردی: پارک آزادی شیراز، مجله جامعه شناسی تاریخی، 3(2): 165-143.

15-   لطفی، ص، آنامرادنژاد، ر، ساسانی­پور، م. 1394. بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 5(19): 156-139.

16-    ملکی, ی. 1395. شهر و امنیت اجتماعی از منظر آموزه‌های دینی. آمایش محیط, 9(33), 133-153.

17-   موذن­جامی، ه. 1378. نگاهی به آسیب شناسی امنیت ملی، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 1(1): 19-1.

18-   مویدی، م، علی­نژاد، م، نوایی، ح. 1392. بررسی نقش مؤلفه­های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری نمونه مورد مطالعه محله اوین تهران، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 9(35): 191-159.

19-   نوروزی، ف، فولادی، س.1388. بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان 29-15 ساله شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن، فصلنامه راهبرد، 18(53): 159-129.

20-         Buzan, B. Weaver, O. 1996. “Libralism and security: the contradictions of the liberal leviathan”, Copenhagen peac research institute (COPRI) Working papers. 40 P.

21-         Carmona, C. 2003. Public Places, Urban Spaces, Architectural Press, New York, Paris, 312 P.

22-         Francis, J. 2012. Creating sense of community: The role of public space. Journal of Environmental Psychology, 9(32): 401-409.

23-         Machielse, W. 2015. Perceived safety in public spaces a quantitative investigation of the spatial and social influences on safety perception among young adults in Stockholm Department of Human Geography Stockholm University, 53 P.

24-         Mehta, V. 2014. Evaluating Public Space, Journal of Urban Design, 19(1): 53-88.

25-         Moller, B. 2000. National, Societal and Human Security Discussion – case study of the Israel – Palestine conflict, Vol 1: 277-288

26-         Oneill, P.E. 2006. the European Union and Migration: Security versus Identity, Defence Studies, 6(3): 322-350

27-         Rabare, R. Okech, R and George M. 2009. The Role of Urban Parks and Socio-economic, Development (Case Study: Kisumu Kenya), Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 4(12):22-36

28-         Ronald V. 2009. The Theory of Crime Prevention through Environmental Design, Police Management Studies Quarterly (PMSQ) Fall2009; 3(3):344-356.

29-         Rothrock، E. 2010. Antiterrorism design and public safety: reconciling CPTED with the post، Massachusetts Institute of Technology. Dept. of Urban Studies and Planning, 150 P.

30-         Schweitzer, J.H. 1977. "The Impact of the Built Environment on Crime and Fear of Crime in Urban Neighborhoods", Journal of Urban Technology, 6(3): 26-48.

31-         Sharma, P. Chrisman, J.J. and Chua, J.H. 2003. "Succession Planning as Planned Behavior: Some Empirical Results". Family Cushiness Review, No. 16(1):1-15.

32-         Siebel, W, and Wehrheim, J. 2003. security and the urban public sphere, the German journal of urban studies, 42(2): 19-46

33-         Stump.C and Carreon. D. 2003. Confrontation and loss of Control: Masculinity and men’s fear in public space". Journal of Environmental Psychology. 6(23): 309-321.

34-         WWW. parks.tehran.ir