شناسایی عوامل کلیدی پایداری اجتماعی در محلات شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 12، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 53، زمستان 1399، صفحه 1189-1204  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم حافظی فر¹؛ فرح حبیب ²؛ حسین ذبیحی³

¹دانش آموخته دکتری شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

با گذشت نزدیک به سه دهه از طرح مبحث توسعه پایدار، پرداختن به پایداری اجتماعی نسبت به دو بعد اقتصادی و زیست‌محیطی بسیار کمرنگ بوده است اما در سال‌های اخیر ادبیات مرتبط با این بعد از توسعه پایدار نیز گسترش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد که بهترین مقیاس برای ارزیابی و سنجش پایداری اجتماعی محلات شهری می‌باشند اما نکته مهم تعدد و تنوع شاخص‌ها در سطوح و مقیاس‌های متفاوت با روابط درهم‌تنیده علی-معلولی می‌باشد؛ بنابراین هدف این پژوهش تحلیل روابط علی- معلولی و شناسایی عوامل کلیدی پایداری اجتماعی در مقیاس محلات شهری در شهر اردبیل می‌باشد. بدین منظور از تحلیل تفسیری ساختاری در نرم‌افزار میک‌مک استفاده شده است. به‌منظور تهیه داده‌های ورودی مدل، متناظر با 47 شاخص بدست آمده یک ماتریس 47*47 در اختیار 25 نفر از کارشناسان امور شهری اردبیل قرار گرفت. نمونه‌گیری در این پژوهش با استفاده از روش‌های نمونه‌گیری هدفمند و متوالی در قالب دلفی دومرحله‌ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شاخص‌های پایداری اجتماعی به چهار دسته متغیرهای «پیوندی»، «تأثیرگذار»، «وابسته» و «مستقل» قابل‌تقسیم هستند و با توجه به ماتریس‌های روابط غیرمستقیم شاخص‌های «وجود مؤسسات دموکراتیک»، «پاسخگویی سیاسی و نهادی» و «سطح دموکراسی» که شاخص‌های مدیریتی و نهادی محسوب می‌شوند، بیشترین تأثیرگذاری غیرمستقیم را در شبکه روابط بین متغیرها داشته‌اند و متغیرهای کلیدی جهت ایجاد پایداری اجتماعی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار؛ پایداری اجتماعی؛ تحلیل تفسیری ساختاری؛ نرم‌افزار میکمک؛ محلات شهر اردبیل

مراجع