رابطه بین مسئولیت پذیری و اشتیاق تحصیلی با میانجی گری مفهوم خویشتن در بین فرزندان جانبازان و ایثارگران مقطع متوسطه استان آذربایجان شرقی

زن و مطالعات خانواده

دوره 14، شماره 52، شهریور 1400، صفحه 41-55   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2020.1909913.1503

نویسندگان

جواد صاحبی کوزه کنان¹؛ امیر پناه علی^{* 2}؛ سیدداود حسینی نسب³

¹دانشجوی دکترای ، گروه روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استادیار ، گروه روانشناسی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³استاد، گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین مسئولیت پذیری و اشتیاق تحصیلی با میانجی گری مفهوم خویشتن در بین فرزندان جانبازان و ایثارگران مقطع متوسطه استان آذربایجان شرقی بود. طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان فرزندان جانبازان و ایثارگر که در سال تحصیلی97-98 در مدارس استان آذربایجان شرقی در دوره متوسطه مشغول به تحصیل بودند. از این تعداد 332 نفر به عنوان نمونه به شیوه تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران (2004)، پرسشنامه مسئولیت پذیری دانش آموزان کردلو (1389) و پرسشنامه مفهوم خویشتن (خودپنداره) بک و ستیر (1978) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی همزمان و آزمون سوبل استفاده شد. یافته ها نشان دادند بین اشتیاق تحصیلی با مسولیت پذیری و مفهوم خویشتن رابطه معنادار آماری وجود دارد. مسئولیت پذیری به تنهایی فقط 7 درصد، اما به همراه مفهوم خویشتن 23 درصد از واریانس مربوط به اشتیاق تحصیلی را تبیین می کند. آزمون سوبل نشان داد که اثر مفهوم خویشتن به عنوان میانجی معنادار می باشد )26/6=z ؛ 01/0>P). مفهوم خویشتن به عنوان میانجی، در رابطه بین اشتیاق تحصیلی با مسولیت پذیری نقش بازی می کند.

کلیدواژه‌ها

اشتیاق تحصیلی؛ مسولیت پذیری؛ مفهوم خویشتن

مراجع

حیدری، نورالدین. (1396). شاخصه های مهم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان «مطالعه ای مورد پژوهانه درباره دانش فراشناختی و راهبردهای یادگیری. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 3(2): 53-67.

خجسته‌مهر، رضا؛ ممبینی، جعفر؛ اصلانی خالد. (1392). مقایسه ی نگرش به ازدواج و طلاق و دلبستگی به همسالان در دانش آموزان پسر دبیرستانی خانواده های عادی و طلاق. روان شناسی مدرسه, 2(3): 57-75.

رضاپور، میرصالح؛ یاسر؛ ریحانی کیوی؛ شهناز, خباز؛ محمود, ابوترابی؛ کاشانی، پریسا. (1389). مقایسه رابطه بین مؤلفه های ابزار گری هیجانی و خودپنداره در دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 4(1): 40-51.

زاهد، بابلان، عادل؛ کریمیان پور، غفار؛ دشتی ادریس. (1396). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش ‏آموزان پایة پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ثلاث باباجانی. رویکردهای نوین آموزشی, 12(1): 75-91.

طباطبایی، نفیسه؛ طباطبایی، سید شهاب الدین؛ کاکایی؛ یزدان؛ محمدی آریا، علیرضا. (1397). رابطه سبک‏های هویت و مسئولیت‌پذیری با پیشرفت تحصیلی نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله شهر تهران. رفاه اجتماعی، ۱۲(۴۴) :۲۳-۴۲

فرضی, حمیده؛ زارعی, حیدرعلی. (1394). بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری با سبک‌های حل‌مسئله در دانش‌آموزان پایه ششم شهرستان شاهین دژ در سال تحصیلی 94-93, فصلنامه روانشناسی تربیتی, 6(4): 59-69.

محمودیان، حسن؛ عباسی، مسلم؛ پیرانی، ذبیح؛ شاه علی کبورانی، فاطمه. (1397). نقش اشتیاق عاطفی، شناختی و رفتاری یادگیری در پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی دانشجویان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری, 6(10): 197-206.

مومنی، خدامراد؛ عباسی، مسلم؛ پیرانی، ذبیح؛ بگیان کوله مرز، محمد جواد. (1396). نقش هیجان‌پذیری و جو عاطفی خانواده در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری, 5(8): 159-182.

یارمحمدی واصل، مسیب؛ قنادی، فاطمه, مقامی حمید. (1392). بررسی رابطۀ خودپندارة تحصیلی با عملکرد ریاضی در دورة راهنمایی. نشریه پژوهش در نظام های آموزشی, 7(20): 143-161.

 

Alam, M.A. (2014). Study of Test Anxiety, Self-Esteem and Academic Performance among Adolescents. The IUP Journal of Organizational Behavior, 12, 33-43.

Arastooyi, H. (2000). The Study of the Relationship between Self-Concept with Gender and Academic Achievement. MA thesis, University of Al Zahra. (persian).

Arens, A. K., Schmidt, I., & Preckel, F. (2019). Longitudinal relations among self-concept, intrinsic value, and attainment value across secondary school years in three academic domains. Journal of Educational Psychology, 111(4), 663.

Azevedo, R. (2009). Theoretical, conceptual, methodological, and instructional issues in research on metacognition and self-regulated learning: A discussion. Metacognition Learning, 4(1): 87–95.

Bembenutty, H. (2011). Homework completion: The role of self-efficacy, delay of gratification, and self-Regulatory processes. The International Journal of Educational and Psychological Assessment, 6(1): 1-20.

Biabangard, E. (2005). Educational Psychology. Tehran, Virayesh.

Boekaerts, M., & Cascallar, E. (2006). How far have we moved toward the integration of theory and practice in self-regulation? Educational Psychology Review, 18(3): 199-210.

Bouchey,  H.A., Shoulberg, E.K., Jodl, K.A., & Eccles JS. (2010). “Longitudinal links between older sibling features and younger siblings' academic adjustment during early adolescence”. Journal of Educational Psychology, 102: 197-21.

Brian, M., & Galla, J. (2014). A longitudinal multilevel model analysis of the within-person and between-person effect of effortful engagement and academic self-efficacy on academic performance. Journal of School Psychology, 52(3), 295-308.

Dekel, R., & Goldblatt, H. (2008). Is there intergenerational transmission of trauma? The case of combat veterans' children. Am J Orthopsychiatry.78(3):281-9.

Fredricks, J.A., Blumfeld, P.C., & Paris, A.H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Rev. Educ. Res, 74(1): 59-109.

Herrera, L., Al-Lal, M., & Mohamed, L. (2020). Academic Achievement, Self-Concept, Personality and Emotional Intelligence in Primary Education. Analysis by Gender and Cultural Group. Frontiers in psychology, 10, 3075.

Hughes, J.N., & Cao, Q. (2018). Trajectories of Teacher-Student Warmth and Conflict at the Transition to Middle School: Effects on Academic Engagement and Achievement. J Sch Psychol, 67:148-62.

King, R.B., McInerney, D.M &  Watkins, D.A. (2012). Studying for the sake of others: the role of social goals on academic engagement. Journal of Educational Psychology, 32 (6): 32-40.

Kordlou, M. (2010). Student Responsibility Questionnaire. Tehran, Azmoon Yar Pooya.

Kuh George, D. (2010). What we're learning about student engagement from nsse: benchmarks for effective educational practices. The Magazine of Higher Learning, 35:24-32.

Kuh, G,D., Cruce, T.M., Shoup, R., Kinzie, J., & Gonyea, R.M. (2008). Unmasking the effects of student engagement on first-year college grades and persistence”. The Journal child and family studies, 20(3): 255-263.

Metzger, I. W., Cooper, S. M., Griffin, C. B., Golden, A. R., Opara, I., & Ritchwood, T. D. (2020). Parenting profiles of academic and racial socialization: Associations with academic engagement and academic self-beliefs of African American adolescents. Journal of School Psychology, 82, 36-48.

Negvan, V., Bagana, E., & Dinca, S. (2011). Gender, age and academic standard of school differences in adolescents self-acceptance. Procedia social and Behaviural sciences, 12, 40-48.

Paloș, R., Maricuţoiu, L.P., & Costea, I. (2019). Relations between academic performance, student engagement and student burnout: A cross-lagged analysis of a two-wave study. Studies in Educational Evaluation, 60, 199-204.

Pekrun, R., Goetz, T., & Frenzel, A. C. (2005). Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Users manual. Department of psychology, university of Munich , munich Germany.

Perkmann, M., Salandra, R., Tartari, V., McKelvey, M., & Hughes, A. (2020). Academic engagement: A review of the literature 2011-2019. Available at SSRN 3461621.

Prince, D., & Nurius, P.S. (2014). The role of positive academic self-concept in promoting school success. Children and Youth Services Review, 43, 145-152.

Rodriguez, J.L., & Boutakidis, I.P. (2013). The Association Between School Engagement and Achievement Across Three Generations of Mexican American Students. Association of Mexican- American Educators (AMAE) Journal, 7(1):1-12.

Schaeffer, M.C. (2012). Why are you crying? The impact of parental trauma on the child (Internet). Saint Paul: St Catherine University.

Wang, Y., Tian, L., & Huebner, E. S. (2019). Basic psychological needs satisfaction at school, behavioral school engagement, and academic achievement: Longitudinal reciprocal relations among elementary school students. Contemporary Educational Psychology, 56, 130-139.

Wittrup, A. R., Hussain, S. B., Albright, J. N., Hurd, N. M., Varner, F. A., & Mattis, J. S. (2019). Natural mentors, racial pride, and academic engagement among Black adolescents: Resilience in the context of perceived discrimination. Youth & Society, 51(4), 463-483.

Wolters, C. (2010). Self-Regulated Learning and the 21 Century Competencies. Journal of Educational Psychology, 122:171–186.

Zimmerman, B.J. & Kitsantas, A. (2014). Comparing students self- displace and selfregulation measures and their prediction of academic achievement. Contemporary Educational Psychology, 39, 145-155.

Zimmerman, B.J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal, 45(1): 166-183.