بررسی دیدگاه‌های عرفانی احمد خانی در منظومۀ «مَم و زین» در باب عشق

عرفان اسلامی

دوره 17، شماره 66، دی 1399، صفحه 192-212   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

جمال احمدی^*

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران. [e-mail]

چکیده

حمد خانی (1706- 1650)، یکی از شاعران و عارفان بزرگ کُرد در کردستان شمالی است. او که به گویش کُرمانجی شمالی شعر می­سرود آثاری در این زبان آفریده است. از جملۀ این آثار، منظومۀ «مم و زین» است. این منظومه که داستان عشق بین «مم» و «زین»، خواهر امیر «بوتان» است با بدخواهی‌ها و سعایت‌های بَکر، شریر داستان، به تراژدی ختم می­شود و آنها نمی­توانند در این دنیا به وصال هم برسند اما عشق و دلدادگی آنها، پلی به سوی حقیقت می­شود.
در این پژوهش، که به روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه­ای انجام شده، نویسنده قصد دارد ضمن معرفی اثر، به مسألۀ عشق در منظومۀ «مم و زین» بپردازد. نتیجه­ای که از این پژوهش گرفته می‌شود این است که خانی عشق مجازی را پذیرفته و آن را پلی برای رسیدن به عشق حقیقی می­داند. به علاوه منظومۀ «مم و زین» تبلور اندیشه­ها و تجربیات عاشقانۀ او نیز هست. همچنین این منظومه، مصداق بسیار مناسبی برای عبارت مشهور«المجازُ قنطرة الحقیقه» است.

کلیدواژه‌ها

احمد خانی؛ مم و زین؛ عشق مجازی؛ عشق حقیقی

مراجع