نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 5، دوره 7، شماره 26، دی 1399، صفحه 121-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2021.1903156.1252

نویسنده

محمدرضا اویسی^*

کارشناس ارشد، روابط بین‌الملل، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون است. در این راستا و با رویکردی هرمنوتیکی نظریه عصبیت به عنوان سنگ بنای اندیشه سیاسی ابن‌خلدون، پیدایش دولت و عوامل آن، علل اضمحلال دولت، انواع دولت و بهترین نوع آن تحت عنوان تئوری دولت ابن‌خلدون بررسی شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که ابن‌خلدون جزء نخستین اندیشمندان در جهان است که به بررسی دولت پرداخته و در تئوری خویش هم منشاء آن و هم تعریف، نحوه تاسیس، اشکال و بهترین شکل آن، اجزاء، نحوه کارکرد، نحوه افول و سقوط آن را تئوریزه نموده است. از آنجا که براساس سه عنصر یک تئوری علمی یعنی تطابق نظریه با موارد عینی، وجود پیوندهای چندگانه در بین مفاهیم نظریه و شمول و وحدت تعابیر در پدیده‌های مختلف، می‌توان این نظریه را جزء نخستین تئوری‌های دولت دانست و به شکل آکادمیک منتشر و جهان‌شمول نمود.

کلیدواژه‌ها

نظریه دولت؛ ابن‌خلدون؛ تئوری‌های دولت؛ نظریه عصبیت

مراجع

1. ابن منظور، محمد بن ‌مکرم (1414ق). لسان‌ العرب. بیروت: دار صادر.
2. ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1369). مقدمه ابن‌خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب، ج1.
3. ادیبی، مهسا (1389). تحلیل ظهور و سقوط سلسله صفویه با رویکردی به نظریه دولت ابن‌خلدون. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
4. اسدی کویجی، علی اکبر (1389). مقایسه عصبیت ابن‌خلدون با سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
5. بنی‌جمالی، احمد (1390). اندیشه‌ی سیاسی متفکران مسلمان «ابن‌خلدون». تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ج5.
6. حصری، ساطع (1387). دراسات عن مقدمة ابن‌خلدون. بی‌جا: مکتبة الخانجی، دار الکتاب العربی، ج3.
7. رفیع، حسین؛ عباس‌زاده مرزبالی، مجید (1394). بررسی ماهیت و فراز و فرود دولت در اندیشه ابن‌خلدون. علوم سیاسی، دوره 11، شماره 31، ص159-188.
8. صلیبا، محمد (1366). فرهنگ فلسفی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: حکمت.
9. طالبی، محمد (1391). ابن‌خلدون و تاریخ. ترجمه محسن حسنی، سپیده و ره‌انجام. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
10. طباطبایی، سیدجواد (1391). ابن‌خلدون و علوم اجتماعی. تهران: ثالث.
11. متقی‌هندی، علی‌ بن حسام‌الدین (1419ق). کنز الاعمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: دارالکتب العلمیه.
12. مرادی، محسن (1394). نظریه و ویژگی‌های آن. قابل دسترس در:

https://analysisacademy.com/2800

1. معانی مختلف دولت. قابل دسترس در:                  https://www.ksymg.com/government-meanings