نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون

سپهر سیاست

مقاله 5، دوره 7، شماره 26، زمستان 1399، صفحه 121-146  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2021.1903156.1252

نویسنده

محمدرضا اویسی

کارشناس ارشد، روابط بین‌الملل، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نظریه دولت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون است. در این راستا و با رویکردی هرمنوتیکی نظریه عصبیت به عنوان سنگ بنای اندیشه سیاسی ابن‌خلدون، پیدایش دولت و عوامل آن، علل اضمحلال دولت، انواع دولت و بهترین نوع آن تحت عنوان تئوری دولت ابن‌خلدون بررسی شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که ابن‌خلدون جزء نخستین اندیشمندان در جهان است که به بررسی دولت پرداخته و در تئوری خویش هم منشاء آن و هم تعریف، نحوه تاسیس، اشکال و بهترین شکل آن، اجزاء، نحوه کارکرد، نحوه افول و سقوط آن را تئوریزه نموده است. از آنجا که براساس سه عنصر یک تئوری علمی یعنی تطابق نظریه با موارد عینی، وجود پیوندهای چندگانه در بین مفاهیم نظریه و شمول و وحدت تعابیر در پدیده‌های مختلف، می‌توان این نظریه را جزء نخستین تئوری‌های دولت دانست و به شکل آکادمیک منتشر و جهان‌شمول نمود.

کلیدواژه‌ها

نظریه دولت؛ ابن‌خلدون؛ تئوری‌های دولت؛ نظریه عصبیت

مراجع

1. ابن منظور، محمد بن ‌مکرم (1414ق). لسان‌ العرب. بیروت: دار صادر.
2. ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1369). مقدمه ابن‌خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: بنگاه نشر و ترجمه کتاب، ج1.
3. ادیبی، مهسا (1389). تحلیل ظهور و سقوط سلسله صفویه با رویکردی به نظریه دولت ابن‌خلدون. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
4. اسدی کویجی، علی اکبر (1389). مقایسه عصبیت ابن‌خلدون با سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
5. بنی‌جمالی، احمد (1390). اندیشه‌ی سیاسی متفکران مسلمان «ابن‌خلدون». تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ج5.
6. حصری، ساطع (1387). دراسات عن مقدمة ابن‌خلدون. بی‌جا: مکتبة الخانجی، دار الکتاب العربی، ج3.
7. رفیع، حسین؛ عباس‌زاده مرزبالی، مجید (1394). بررسی ماهیت و فراز و فرود دولت در اندیشه ابن‌خلدون. علوم سیاسی، دوره 11، شماره 31، ص159-188.
8. صلیبا، محمد (1366). فرهنگ فلسفی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: حکمت.
9. طالبی، محمد (1391). ابن‌خلدون و تاریخ. ترجمه محسن حسنی، سپیده و ره‌انجام. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
10. طباطبایی، سیدجواد (1391). ابن‌خلدون و علوم اجتماعی. تهران: ثالث.
11. متقی‌هندی، علی‌ بن حسام‌الدین (1419ق). کنز الاعمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: دارالکتب العلمیه.
12. مرادی، محسن (1394). نظریه و ویژگی‌های آن. قابل دسترس در:

https://analysisacademy.com/2800

1. معانی مختلف دولت. قابل دسترس در:                  https://www.ksymg.com/government-meanings