بررسی خواص آنتی اکسیدانی و شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره های حاصل از برگ گیاه ‏پرسیاوشان(‏Adiantum capillus-veneris‏) ‏

نوآوری در علوم و فناوری غذایی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، بهار 1400، صفحه 15-29  

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jfst.2021.678973

نویسندگان

محمد مهدی نعمت شاهی ¹؛ امیر حسین الهامی راد²؛ نفیسه نعمت شاهی³؛ سید حسین استیری²

¹باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

²گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

³دانشجوی دکتری زیست شناسی- فیزیولوژی گیاهی،گروه علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

‎در‎‎این پژوهش ساختار اسیدهای چرب، اجزاء توکوفرولی، استرول ها و نوع ‏ترکیبات فنلی عصاره های حاصل از برگ گیاه پرسیاوشان شناسایی شد و سپس ‎‎تاثیر‎‎حلال‌های متانول و اتانول ‎‎بر‎‎استخراج‎‎ ترکیبات پلی‌فنلی‎‎ و ‎‎فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره استخراجی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسید پالمتیک اسیدچرب اشباع غالب ‏عصاره، گاما و بتا توکوفرول بیشترین ترکیبات توکوفرولی، سیتواسترول بالاترین میزان استرول ها و سیرینژیک اسید و هیدروکسی ‏تیروزول ترکیبات فنلی غالب در عصاره برگ پرسیاوشان بودند. اندازه گیری ترکیبات فنلی نیز نشان داد که در عصاره های ‏استخراج شده با هر دو حلال، با افزایش غلظت عصاره تا 1000 پی پی ام میزان ترکیبات پلی فنلی استخراج شده در عصاره متانولی و اتانولیبه ترتیب تا 65/240 و 40/142 میلی گرم اسید گالیک در گرم عصاره افزایش یافت، با ‏این تفاوت که درصد استخراج این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی توسط حلال متانول به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از حلال اتانول بود. در ‏مرحله بعد، با اندازه‌گیری فعالیت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد در غلظت‌های مختلف عصاره‌های متانولی و اتانولی و مقایسه آن ‏با آنتی‌اکسیدان سنتزیبوتیل هیدروکسی تولوئن(BHT)‏در غلظت 200 پی پی ام، مشخص شد که افزایش خاصیتآنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی و اتانولی ‏وابسته به غلظت می‌باشد، بدین معنی که با افزایش غلظت عصاره‌ها از 200 پی پی ام تا 1000 پی پی ام، خاصیت آنتی‌اکسیدانی به ‏طور چشمگیری افزایش یافت و در یک غلظت ثابت، عصاره استخراج شده با حلال متانول دارای فعالیت رادیکال گیرندگی بیشتری ‏نسبت به عصاره اتانولی بود و هر دو عصاره فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری نسبت به آنتی‌اکسیدان سنتزی ‏BHT‏ داشتند. به ‎‎طور‎‎کلی‎‎نتایج ‎‎این پژوهش‎‎نشان‎‎ داد‎‎ متانول‎‎ حلال ‎‎مؤثرتری‎‎ در ‎‎استخراج‎‎ ترکیبات ‎‎فنلی برگ گیاه پرسیاوشان می‎‎باشد. ‏‎‎همچنین ‎‎همبستگی‎‎ مثبتی ‎‎بین‎‎ میزان‎‎ ترکیبات‎‎ فنلی ‎‎با ‎‎فعالیت‎‎ ضد اکسایشی ‎‎وجود‎‎دارد. ‏

کلیدواژه‌ها

ترکیبات شیمیایی؛ خواص آنتی‌اکسیدانی؛ عصاره؛ برگ پرسیاوشان