صیانت قرآن از تحریف ازمنظر محققان فریقین بر مدار آیه حفظ

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 3، دوره 13، شماره 50، شهریور 1401، صفحه 31-46   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2022.679153

نویسندگان

صدیقه اسفندیاری¹؛ محمد رضا شایق^{* 2}؛ محمدرضا ابویی³

¹دانشجوی دکتری علوم قران وحدیث،دانشگاه آزاداسلامی واحد یزد،ایران

²استادیارگروه فقه وحقوق،دانشگاه یزد،ایران

³استادیار و عضو گروه معارف اسلامی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

چکیده

موضوع تحریف قرآن از جمله مباحثی است که در صدر اول (قرن سوم و چهارم) میان عالمان اسلامی مطرح و به نقض و ابرام پیرامون آن سخن گفته‌اند و البته اجماع مرکب بر عدم تحریف به زیاده قائم است و آنچه موضوع خلاف است تحریف به نقیصه می‌باشد. خوشبختانه عموم علمای فریقین بر این باورند که این نسخه آسمانی از هر گونه دستبردی مصون مانده‌است و برای اثبات این حقیقت دلائل فراوانی از قرآن،روایات،گواهی تاریخ،تجربه انسانی و....ارائه نموده‌اند.در این مقال برآنیم تا این حقیقت را صرفاً از منظر آیه حفظ(حجر/9) از دیدگاه مفسران شیعه و سنی احراز نمائیم. ظاهر قوی و شبیه به نص این کریمه‌ی قرآنی بر مصونیت قرآن از تحریف گواهی می‌دهد،لکن بعضی از محققان سخنی برخلاف این ظاهر قوی گفته و مجالی برای تشکیک ایجاد کرده‌اند. آنچه در آیه مورد بحث،مهم و کلیدی است، این است که این آیه بظاهری قوی شاهد مصونیت قرآن از تحریف است و آنچه از تردید و تشکیک در این معنا از جانب قلیلی از محققان ایراد شده همه برخلاف ظاهر نص گونه آیه بوده و در این مقدار تردیدی وجود ندارد.پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ایی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

تحریف؛ نقیصه؛ علمای فریقین؛ صیانت؛ آیه حفظ

مراجع

قرآن کریم

آلوسی، شهاب الدّین محمد بن عبدالله. 1405ه/1985م ،روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی ، الطبعه الرابعه.بیروت: داراحیا التراث العربی .

ابن عاشور ،محمد بن طاهر. بی تا ، التحریر و التنویر ،ج13، بی نا.

بلاغی، محمد جواد. 1420ه.ق، آلاءالرحمن فی تفسیر القرآن ، تحقیق از قسم الدراسات الاسلامیه، ج1، قم: موسسه البعثه، الطبعه الاولی.

بیضاوی، ناصر الدین ابی الخیر عبدالله بن عمر . 1388ه/1968م، انوار التنزیل و اسرار التاویل، ج1، مصر: بی نا، الطبعه الثانیه.

تبریزی خیابانی ،عبدالرحیم مدرس ماهر. بی‌تا ،آلاءالرحیم فی الرد علی تحریف قرآن،تهران: مکتبه الاسلام.

ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال. 1395، الغارات،محقق( جلال الدین محدث).چاپ اول، ج1،تهران:انجمن آثار ملی.

جوادی آملی،عبدالله. 1383.، نزاهت قرآن از تحریف،تحقیق(علی نصیری)،چاپ اول،قم:نشراسراء.

جعفریان ،رسول. 1367ه.ش، افسانه تحریف قرآن،ترجمه(محمود شریفی).چاپ اول،تهران:معاونت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی.

____________1413ه.ق ،اکذوبه تحریف قرآن بین الشیعه و السنه، مترجم(محمود شریفی).تهران: امیرکبیر.

حنبل، احمد بن حنبل. بی تا، مسند؛ ج13، بیروت: دارصاد.

حسن زاده آملی، حسن. 1376ش، قرآن هرگز تحریف نشده،ترجمه( عبدالعلی شاهرودی).قم: انتشارات قیام.

حسکانی، عبیدالله بن عبدالله. بی تا،شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الایات النازله فی اهل بیت(ص)، محقق(محمد باقرمحمودی). تهران:وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی موسسه الطبع و نشر.

خوئی،سید ابوالقاسم. 1394ه.ق، البیان فی تفسیر القرآن،بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

صافی، لطف الله. 1412ه.ق، القرآن مصون عن التحریف، قم: دارالقرآن الکریم.

رازی ، فخر . بی تا، التفسیر الکبیر ،ج19، بی جا، الطبعه الثالثه ،

رازی، حسن بن علی ابوالفتوح. 1398ه.ق، روض الجنان و روح الجنان، تصحیح: میرزا ابوالحسن شعرانی. تصحیح:علی اکبر غفاری.ج7، تهران: کتابفروشی اسلامیّه.

رضوی،سیدمرتضی. 1411،آراءعلماالمسلمین فی التقیه و الصحابهو صیانه القرآن الکریم،بیروت:الارشاد.

زمخشری، جارالله محمود بن عمر.1414ه.ق، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، ج2، قم: مکتب الاعلام الاسلامی الطبعه الاولی.

زحیلی، وهبه.1411ه/1991م، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، ج14، بیروت: دارالفکر المعاصر ، الطبعه الاولی.

سیوطی، جلال الدین. 1404ه.ق ،الدر المنثورفی التفسیر بالماثور، ج1و4، قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی.

طباطبایی، محمد حسین. بی تا، المیزان فی تفسیر القرآن،ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی،ج 12، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن.اردیبهشت 1352، مجمع البیان فی تفسیر القرآن،ترجمه: احمد بهشتی ،چاپ اول،ج13، تهران: فراهانی.

طبری، ابوجعفرمحمد بن جریر.بی‌تا،جامع البیان فی تفسیر القرآن،بیروت: دارالمعرفه.

طوسی،ابوجعفر محمد بن الحسن.1409ه.ق،التبیان فی تفسیر القرآن، ج6،قم: مکتب الاعلام الاسلامیالطبعه الاولی.

--------------. 1411،کتاب الغیبه، محقق( شیخ عباد الله طهرانی) . ج 1، بی جا:موسسه معارف اسلامیه.

عاملی،جعفر مرتضی.1410ه.ق، حقایق‌ هامه حول القرآن الکریم،قم:موسسه نشر الاسلامی،الطبعه الاولی.

علامه عسکری،سید مرتضی.1415ه.ق، القرآن الکریم و روایات المدرسین،چاپ اول، بیروت:شرکه التوحید للنشر.

فیض کاشانی، محمد محسن. بی تا، الصافی، ج3، مشهد: دارالمرتضی، الطبعه الاولی.

فضل الله، محمد الحسین.1419ه/1998م،من وحی القرآن، ج13، بیروت: دارالملاک الطبعه الثانیه.

قمی، ابی جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه. 1361ه.ش، معانی الاخبار، تصحیح: علی اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.

قرشی،باقرشریف. 1418ه.ق،سلامه القرآن من التحریف،قم:بی نا..

قرطبی انصاری ، محمد بن احمد.1405ه/1985م،الجامع لاحکام القرآن ، ج10، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی.

کلینی،یعقوب بن اسحاق.1363،الاصول من الکافی،چاپ پنجم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

مراغی،احمد مصطفی.،بی‌تا،تفسیر مراغی،بیروت-لبنان: دارالفکر.

مکارم شیرازی با همکاری جمعی از نویسندگان ،ناصر.1362،تفسیر نمونه، چاپ چهارم، ج11، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

معرفت،محمد هادی.1376، مصونیت فرآن از تحریف،ترجمه(محمد شهرامی)،چاپ اول، قم:دفتر تبلیغات اسلامی.

مشهدی،شیخ ابوعبدالله.1419ه.ق،المزار الکبیر، محقق(جواد قیومی اصفهانی)،ج1،بی‌جا:نشرقیوم، موسسه نشرالاسلامی.

نجارزادگان ،فتح الله.1387،تحریف ناپذیری قرآن، چاپ دوم،تهران:نشرمشعر.

ناصح، علی احمد،حسینی، فاطمه.1396 ،تاریخ احتمال تحریف قرآن، فصلنامه مطالعات قرانی،دوره8 ،شماره 29،صفحه139-155

هندی، علاءالدین علی المتقی بن حسام الدین.1409ه/1989م،کنز العمال فی سنن الاقوالی و الافعال  ج1،بیروت: الرساله.

The Holy Quran

Alusi, Shahabuddin Muhammad bin Abdullah; The spirit of meanings in the interpretation of the great Qur'an and the seventh verse Beirut: Darahiyah Al-Tarath Al-Arabi, Al-Raba'a Press, 1985 AD.

Ibn Ashur, Muhammad ibn Tahir; Tahrir and Enlightenment; Vol. 13

Communicate, Mohammed Jawad; Alaa Al-Rahman in the interpretation of the Qur’an; Verification of Islamic Studies Department, Part 1, Qom: The Mission Foundation, First Edition,1999

.Baydaoui, Nasir al-Din Abu al-Khair Abdullah bin Omar; Download lights and Tawil secrets; C1, Egypt: Pina, 2nd edition,1968AD.

Tabrizi Khayabani, Abdul Rahim, a skilled teacher; Alaa Al-Rahim in response to distortions of the Qur’an; Tehran: Islam Library

Saghafi, Ibrahim Ibn Muhammad Ibn Saeed Ibn Hilal; Al-Gharat; Mohaqiq (Jalaluddin Muhaddith), First Edition, Volume 1, Tehran: National Works Association, 2016.

Jawadi Amali, Abdullah; Nezat Qur’an As Distortion; Iqiq (Ali Nasiri), Aawal, Qom: Nasrasraa, 2004.

Jafarian, Rasool; The Legend of Quran Distortion; Translation (Mahmoud Sharifi), First Edition, Tehran: Cultural Deputy of the Islamic Propaganda Organization, 1988.

------------; The lie of distorting the Qur'an between Shiites and Sunnis; Translator (Mahmoud Sharifi), Tehran: Amirkabir, 1992.

Hanbal, Ahmad Ibn Hanbal; Musnad; C 13, Beirut: Darsad

 

Hassanzadeh Amoli, Hassan; The Qur'an has never been distorted; translation (Abdul Ali Shahroudi) Qom: Qayam Publications, 1997.

Hasakani, Abdullah bin Abdullah; Evidence for the transcendence of the rules of preference in the verses revealed in the people of the House (PBUH); Mohaqiq (Muhammad Baqarm Mahmoudi), Tehran: The Ministry of Culture and Islamic Guidance Institution of Printing and Publishing

Khoei, Seyed Abolghasem; Al-Bayyan Fi Tafsir Al-Quran; Beirut: Al-A'lami Institute for Publications, 2015

Pure, kindness of God; The Qur’an is protected from distortion. Qom: The Noble Qur’an House, 1991.

Razi, Fakhr; The Great Interpretation; C19, 3rd ed

Razi, Hassan Ibn Ali Abu al-Futuh; Rawd al-Jannan and Ruh al-Jannan; Edited by Mirza Abolhassan Sha'rani, edited by Ali Akbar Ghaffari, vol. 7, Tehran: Islamic Bookstore, 2019.

Radawi, Sayyid Mortada; Views of Muslim scholars on the pious and companions of the maintenance of the noble Qur’an; Beirut: Al-Irshad, 1990.

Zamakhshari, Jarallah Mahmoud bin Omar; Revealing the mysteries of the mysteries of the revelation and the eyes of the gossip in the faces of the verses; C2, Qom: Islamic Media Office, First Edition, 1993

Zahli and Wehbe; Enlightening interpretation in belief, Sharia, and method; 14, Beirut: The Contemporary Thought House, First Edition,1991AD.

Sayuti, Jalaluddin; Al-Durr al-Manthurfi al-Tafsir al-Tafsir with the verses; C1 and 4, stand: The Office of Ayatollah Marashy Najaf, 1983.

Tabatabai, Mohammad Hussein; Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran; Translation: Mohammad Baqir Mousavi Hamedani, Vol. 12, Qom: Islamic Publications Office,,

Tabarsi, Abu Ali al-Fadl ibn al-Hassan; Majma 'al-Bayan fi Tafsir al-Quran; Translation: Ahmad Beheshti, first edition, vol. 13, Tehran: Farahani, May 1973

Tabari, Abu Ja`far Muhammad bin Jarir; Jami` al-Bayan in the interpretation of the Qur’an; Beirut: Dar al-Maarifah,

Tusi, Abu Jaafar Muhammad bin Al-Hassan; To clarify the interpretation of the Qur’an; A6, Qom: Islamic Media Office, First Edition,1988

Book of the Unseen; Mohaghegh (Sheikh Ebadullah Tehrani), vol. 1, : Institute of Islamic Studies, 1990

Ameli, Jaafar Mortada: Important facts about the Noble Qur’an; Qom: The Islamic Publishing Foundation, First Edition, 1989.

Allameh Askari, Seyyed Morteza; The Holy Quran and the narrations of the teachers; first edition, Beirut: Al-Tawhid Publishing House, 1994.

Faid Kashani, Muhammad Mohsen; Net; C3, Mashhad: Dar Al-Murtada, First Edition

Fadlallah, Muhammad Al-Hussain; From the inspiration of the Qur’an; C13, Beirut: Dar Al-Malak, second edition, 1998AD

Qomi, Abu Ja`far Muhammad bin Ali bin Al-Hussein bin Babuyyah; The meanings of the news; Correction: Ali Akbar Ghafari, Qom: An Islamic Book of Spreads and he smeared it with his scientific possession Qom,1942.

Qureshi, Baqir Sharif; The Qur’an’s safety from distortion, Qom: Baqir Sharif Qureshi, 1997.

Qurtubi Ansari, Muhammad bin Ahmed; All inclusive of the rulings of the Qur’an; C10, Beirut: Dar Al-Ahya of Arab Heritage, 1985AD.

Klini, Yaqub bin Ishaq; The principles of Al-Kafi; fifth edition, Tehran: Islamic Library, 1984.

Maraghi, Ahmad Mustafa; Tafsir Maraghi; Beirut-Lebanon: Dar al-Fikr

Makarem Shirazi in collaboration with a group of writers, Nasser; Sample interpretation; Fourth edition, vol. 11, Tehran: Islamic Library, 1983

Maarafat, Mohammad Hadi; Faran Immunity from Distortion; Translation (Mohammad Shahrami), First Edition, Qom: Islamic Propaganda Office, 1997

Mashhadi, Sheikh Abu Abdullah; Al-Mazar Al-Kabir; Mohaqiq (Jawad Qayoumi Isfahani), C1, Bija: Nashqyum, Nashr Al Islami Foundation, 1998.

Najarzadegan, Fathollah; The Infallibility of the Quran,2008

Nasih,aliahmad,Hosseini,fatemeh.1396, History of the possibility of distorting the Qur'an period8, Number29, Page139-155

Hindi, Alaa Al-Din Ali Al-Muttaqi Bin Husam Al-Din; Hoarding workers in the traditions of words and deeds; Part 1, Beirut: Al-Risala, 1989AD