عوامل موثر بر طراحی و توسعه شبکه معابر از منظر مدیریت روستایی (محدوده مورد مطالعه: سکونتگاههای روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 9، شماره 35، آبان 1399، صفحه 47-60   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید رامین غفاری

دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

شبکه معابر تاثیر بسزایی در توسعه کالبدی-فضایی سکونتگاه‌ها دارند، به شرطی که از آنها بهینه و مطلوب استفاده شود. نبود طرح جامع و منسجم برای طراحی معابر سکونتگاههای روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه، زمینه را برای در هم تنیدگی ساختارهای روستایی، عدم نظم در ساماندهی شریانهای درون ساختی و عدم تناسب معابر با کاربری‌های هم طراز آن زمینه را برای مشکلات مختلف در روستاها ایجاد کرده است که نیازمند شناخت عوامل و استانداردهای موثر و راهکار عملیاتی برای ایجاد معابر مناسب می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین مهمترین عوامل موثر در طراحی شبکه معابر روستاها و اولویت بندی آنها از منظر مدیران روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه بوده است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات به روش پیمایشی و پرسشنامه‌ای بوده است.
جامعه نمونه 86 نفر بوده که شامل (30) نفر مسئولین مرتبط با مسائل روستایی در سطح شهرستان (متخصصان و اساتید دانشگاهی)، دهیاران (14نفر) و شوراهای اسلامی روستاها (42 نفر) بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش آمار استنباطی همچون آزمون T تک نمونه‌ای توسط نرم افزار SPSS22 انجام شده است.
نتایج برگرفته از تجزیه و تحلیل آماری بیانگر این مطلب است که بکارگیری هریک از معیارهای پنجگانه در طراحی شبکه معابر روستاهای مورد مطالعه مطلوب بوده است ولی شدت مطلوبیت برخی از عوامل بیشتر از بقیه بوده است. براساس نتایج تجزیه و تحلیل آزمون T تک نمونه‌ای «عرض شبکه معابر» با مقدار T(123/3) و «سطح و پوشش شبکه معابر» با مقدار T (874/2) بیشترین تاثیر را در طراحی شبکه معابر روستاهای مورد مطالعه از دیدگاه مسئولین روستایی داشته‌اند و همچنین«الگوی ساخت معابر» با مقدار  T(785/1) و «معماری و سیمای شبکه معابر» با مقدار T(654/0) در آخرین رتبه قرار داشته‌اند در واقع وضعیت بکارگیری آنها نسبت به سایرین نامطلوب‌تر بوده است.

کلیدواژه‌ها

شبکه معابر روستایی؛ استانداردهای طراحی و توسعه؛ شبکه معابر؛ آزمون T تک نمونه ای؛ شهرستان شاهین شهر و میمه

مراجع

اداره کل تعاون (1390): اداره کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان.

بهرامی پاوه، رحمت الله (1399)؛ ارزیابی میزان انطباق استاندارهای تعریض و اصلاح معابر با نیازهای روستائیان (موردمطالعه: روستاهای شهرستان پاوه)؛ فصلنامه پژوهشهای روستایی، سال یازدهم شماره ۱ (بهار ۱۳۹۹) ۱۹۰ -۲۰۵.

چایچی مطلق، مرتضی (1386): ارائه مدلی جهت محاسبه کاهش زمان تأخیر ناشی از اجرای دور برگردان در شبکه معابر شهری، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته عمران گرایش برنامه ریزی حمل و نقل، به راهنمایی دکتر منصور خاکی، تهران، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.

خسروی، خسرو (1357): جامعه دهقانی در ایران، تهران، نشر پیام.

سعیدی، عباس( 1384): مبانی جغرافیای روستایی، چاپ ششم، سمت.

شرفی، سعیده؛ مهدی دخت، مریم (1394): «تاثیرتوسعه شبکه‌های حمل ونقل روستایی بر توسعه مناطق روستایی مطالعه موردی: دهستان گیلاوند بخش مرکزی شهرستان خرم آباد»، مجموعه مقالات چهاردهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.

عنابستانی، علی اکبر؛ اکبری، محمد حسن (1391): «ارزیابی طرح‌های هادی و نقش آن در توسعه‌ی کالبدی روستا از دیدگاه روستاییان (مطالعه‌ی موردی: شهرستان جهرم)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی 44، شمارهی 4، زمستان.

عزیزپور، فرهاد؛ حسینی حاصل، صدیقه (1387): «مروری بر روند تحولات کالبدی روستاهای کشور (با تاکید بر طرح هادی روستایی)»، مجله مسکن و انقلاب.

غفاری، سید رامین (1390): برنامه ریزی و طراحی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

مهدیون، جعفر؛ بابایی فینی، ام‌السلمه؛ حضرتی، مجید و ربیعی فر، ولی الله (1395)؛ "تحلیل وضعیت شبکه معابر سکونت گاه‌های روستایی بعد از اجرای طرح هادی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان زنجان)"؛ مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 5(3)؛ صص 107-125.

مرکز آمار ایران(1395).

وزارت مسکن و شهرسازی (1374).

 

Abbaszadegan, M. (1381/2002): Space arrangement method in the process of urban design. Urban Management Journal, 134(4), 64-75. [In Persian]

Abbaszadegan, M., Bidram, R., & Mokhtarzadeh, S. (1391/2012): Structural perspective to reform to solve the problem of the permeability of the network in the old textures and spatial isolation of these communities (Case study: The distressed areas city of Mashhad). Journal of Urban Management, 130(7), 163-178. [In Persian]

Azami, M., Tohidloo, Sh., Hazrati, M. (2016). Assessing the feasibility of land use in the implementation of the Rural Master Plan (Case study: Zanjan city), Journal of Space Geographical Journal, No. 6, No. 22, pp. 209-224.

Consulting Engineering Company MAAB. (1391/2012): Identify general criteria rural formation in Iran. Tehran: Islamic Revolution Housing Foundation Publications. [In Persian]

Cherry, M. K. (2006): Promoting physical activity in communities: Approaches for successful evaluation of programs and policies. Journal of Evaluation & Program Planning, 29, 280-292.

Faiz, A. (2012): The promise of rural roads: Review of the role of low-volume roads in rural connectivity, poverty reduction, crisis management, and livability. Transportation Research E-Circular, (E-C167).

Gorbani, A. (1391/2012): Familiarity with rural guide plan. Tehran: Publications of Dehyariha and Municipalities. [In Persian]

Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993) :Natural movement: Or configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: Planning and Design, 20, 29-66.

Incham, M., Rajwani, Z. & Zakiyah, J.U. (2018). The Impact of Infrastructure Development on Rural Communities. nternational Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. International Journal of Academic Research in Busi ness and Social SciencesVol.8, No.1pp:648-658.

Islamic Revolution Housing Foundation. (1385/2006): Design guide of the streets network the rural inside. Tehran: Sarah Publications. [In Persian]

Islamic Revolution Housing Foundation. (1386/2007): Studies guide of the rural streets network. Tehran: Sharif Publication. [In Persian]

Jalalian, H., Khodaei, S., & Amini Ghavaghloui, E. (2017). Effects of Hadi project implementation on physical development of rural settlements (Case study: Samarin section in Ardabil city), Journal of Rural Research, Year 6, No. 17.

Lo Corbusieh. (1355/1976): The Athens charter with anintrod (M. M. Falamaki, Trans.). Tehran: Space Publications. [In Persian]

Mohammadzadeh, R. (1374/1995): Perspectives available at development of street network walk. Journal of Geographical Research, 6(2), 121-138. [In Persian].

Najman, B. & Raballand, G. (2015). Roads and Diversifi cation of Activities in Rural Areas: A Cameroon Case Study, development policy review, Volum 33, Issue 3. pp 271, 391.

Oriedger, Leo. (2012): The Urban Factor, sociology of Canadian cities oxford university press.

Papoli-e-Yazdi, D. H., & Abrahimi, M. A. (1385/2006): Theory of rural development. Tehran: SAMT Publications. [In Persian].

S.J.SewellaS.A.DesaibE.MutsaaaR.T.Lotteringa, A comparative study of community perceptions regarding the role of roads as a poverty alleviation strategy in rural areas ,Journal of Rural Studies,Volume 71, October 2019, Pages 73-84.

Suits, D. L., & Hilton, E. (2006): International perspectives on urban street design proceedings of the context-sensitive design workshop. Washington, DC: Transportation Research Board Press.

Sarkar, A. K. (2007): Impact of PMGSY Roads on the Traffic Safety of School-Going Children in Rural Areas. In The Regional Forum Group (RFG), Rajasthan and Birla Institute of Technology and Science, Pilani (India).

Turner, A. (2005): Could a road-Centre line be an axial line in disguise? Proceedings of the 5th International Symposium on Space Syntax, 1(4), 145-159.

Turner, A. (2007): From axial to road Centre lines: A new representation for space syntax and a new model of route choice for transport network analysis. Environment and Planning B: Planning and Design, 34(3), 539-555.

Yu, Q., Xiaobo, Z. (2016). The Road to Specialization in Agricul tural Production: Evidence from Rural China, World Devel opment, Volume 77, January 2016, Pages 1-16.

World Bank. (2007): IDA at work: rural roads: linking people to markets and services. Washington, D.C: World Bank Press.

Zaryuni, M. R. (1374/1995): Traffic impacts assessment, tools for control detailed plans changes. Abadi Journal, 4(17), 14-21. [In Persian].