طراحی الگوی برنامه درسی مدیریت اقتصاد خانواده در دوره متوسطه دوم

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 53، آذر 1399، صفحه 103-125   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی (کیفی)

نویسندگان

سعیده طاهری طیبی^{* 1}؛ سید احمد هاشمی²؛ عباس قلتاش³؛ علی اصغر ماشین چی⁴

¹دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد، ایران

²دانشیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد، ایران (نویسنده مسئول)

³دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، ایران

⁴استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد، ایران

چکیده

هدف کلی این پژوهش، طراحی الگوی برنامه­درسی مدیریت­اقتصاد خانواده در دوره متوسطه دوم  بود. روشپژوهش،ازنوعتحقیقاتکیفیوازنظرهدف، اکتشافیاست. راهبردمورداستفاده،نظریۀداده­بنیاداستوبرایارائۀمدلنهایی،ازساختارمدلپارادیمیاشتراوس وکوربیناستفادهشدهاست. دراینراستابا استفادهازرویکردهدفمندوبه­کارگیریمعیاراشباعنظری،مصاحبه­هایی نیمهساختاریافتهبا20نفرازاساتیدگروه
علوم­تربیتیو اقتصاد دانشگاه­های آزاد اسلامی و سرگروه­های آموزشی دروس مطالعات­اجتماعی استان فارس با حداقل مدرک فوق­لیسانس انجامشد. برای به­دست آوردن روایی داده­ها از راهبردهای بازبینی مشارکت­کنندگان و بررسی همکار و برای تعیین پایایی، از روش­های توافق بین دوکدگذار و بازآزمون استفاده شده است. نتایج تحلیل داده­ها در طی سه مرحله، کدگذاریباز،محوریوانتخابیبه مفاهیم مجزا تفکیک و مفاهیم در 56 مقوله اصلی براساس مدل تایلر در قالب چهار عنصر اهداف(14مقوله)، محتوا(14مقوله)، راهبرهای یاددهی یادگیری(14مقوله) و ارزشیابی(14مقوله) طبقه­بندی شدند که در نتیجه ارتباط بین مقولات اصلی و سه بعد (دانش، نگرش و مهارت) مشخص شد و با ترکیب این عناصر و ابعاد، مدل مفهومی برنامه درسی مدیریت اقتصاد خانواده شکل گرفت. الگوی تهیه شده می­تواند در تربیت مدیریت اقتصاد دانش­آموزان نقش به­سزایی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

الگو؛ عناصر برنامه درسی؛ مدیریت اقتصاد خانواده؛ دوره متوسطه دوم

مراجع

استراوس، ‏‫انسلم  و کوربین، جولیت.(1391). مبانیپژوهش کیفی: فنونومراحلتولیدنظریهزمینه­ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: انتشارات نشر نی.

پیغامی، عادل و تورانی، وحید. (1390). نقش برنامه درسی اقتصاد در برنامه تعلیم و تربیت رسمی و عمومی دنیا. ارائه یک برنامه عمل برای یک برنامه درسی مغفول، فصلنامه‏ی نوآوری‏های آموزشی، 37(9): 32-36.

حاجی­زاده، فرشته و آتشک، محمد. (1394). تحلیل محتوای کتاب آموزش مهارت­هایی برای زندگی براساس اصول انتخاب محتوا و ارائة راه­کارهای اصلاحی از منظر صاحب­نظران برنامه­ریزی درسی، فصلنامة پژوهش در برنامه­ریزی درسی. 12(17): 134 ـ 123.

خلیلی، حسام الدین. (1391). مقاومت اقتصادی در پرتو اقتصاد مقاومتی، فصلنامه کارآگاه، 81(9): 36-23.

دری نوگورانی، حسین و صالح اصفهانی، اصغر. (1392). اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران تحلیل مبنایی و برخی اصول راهنمایی کاربردی، تهران: انتشارات راه فردا.

رضایی کلانتری، مرضیه. صالحی، محمد و حاجی زاده، محمد. (1394). برنامه­ریزی درسی در عصر نوین، نشر تهران، چاپ اول.

رضوی، سید مصطفی. (1392). بازکاویروشتحقیقآمیخته، انتشارات دانشگاه تهران.

شریعتمداری، علی. (1394). جامعه و تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ25.

علیپور، فاطمه. ناطقی، فائزه و فقیهی، علیرضا. (1395). شناسایی مؤلفه­هاى تربیت اقتصادی در برنامه­هاى درسى براساس نظریه داده بنیاد، دومین کنفرانس بین­المللی مهندسی و علوم کاربردی، دبی.

فضلعلی­زاده صوفی، شهرام. قهرمانی، جعفر و علیزاده اقدم، محمدباقر. (1398). تحلیل برنامه درسی موجود دوره ابتدایی از منظر تربیت اقتصادی؛ چالش­ها و موانع، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(11):114-103.

قاسمی، مریم. موسی پور، نعمت الله. حاجی حسین نژاد، غلامرضا و حسینی خواه، علی. (1397). طراحی الگوی برنامه درسی تربیت استاد تربیت معلم مبتنی بر شایستگی عمل فکورانه، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 50(13): 72-45.

قجر، محمد و بنداری، مهرداد. (1392). اقتصاد، تهران: انتشارات هوشمند تدبیر.

قندهاری، آزاده. مهرمحمدی، محمود. طلایی، ابراهیم و فرجی دیزجی، سجاد. (1397). بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین و استرالیا و ارائه دلالت­هایی برای تربیت اقتصادی در ایران، فصلنامه تعلیم و تربیت، 139: 44-31.

کاظم پور، اسماعیل. رجبی، زهرا. عصایی، معصومه و فدایی، حمیدرضا. (1398). ارائه مدل آموزش اقتصاد خانواده برای دانش­آموزان، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(10): 110-95.

کرسول، جان دبلیو و کلارک، ویکی پلانو. (2007). روش­های پژوهش ترکیبی، ترجمه جاوید سرایی و علیرضا کیامنش، نشر آییز.

کشتی­آرای، نرگس. عمادزاده، مصطفی و یزدانی، ابوالفضل. (1397). جامعه­شناسی مؤلفه­های اقتصاد مقاومتی برای طراحی در برنامه درسی آموزش و پرورش ایران، مطالعات جامعه­شناسی، 40(10): 99-85.

ملکی، حسن. (۱۳۹۶).  برنامه­ریزی درسی(راهنمای عمل)، مشهد : انتشارات پیام اندیشه.

موسوی­زاده، زهره. عظیم زاده اردبیلی، فائزه و صنعتی ، فاطمه. (1394). کاربست مولفه­های حوزه توزیع تربیت اقتصادی در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آموزه­های اسلامی، مجله علوم­تربیتی از دیگاه اسلام، 16(7): 20-5.

میرعرب رضی، رضا. حاجی تبار فیروزجانی، محسن و آریانفر، سمیه. (1397). تحلیل مولفه­های سواد اقتصادی کتاب­های درسی دوره دوم متوسطه از دیدگاه معلمان و دانش­آموزان، دو فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، 14(7): 132-121.

نادری، امیر. حاجی حسین نژاد، غلامحسین. تاجیک اسمعیلی، عزیزاالله و زین آبادی، حسن رضا. (1391). ویژگی­های اهداف فعالیت­های فوق­برنامه دانش­آموزان دبیرستانی با رویکرد پیشگیری از آسیب­های اجتماعی، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 24(8): 134-118.

نوری، علی. (1393). الگوی خبرگی و نقد تربیتی، دانشنامه ایرانی برنامه درسی.

یوسفی، شیدا و رحیمی، هیمن. (1397). مدیریت اقتصاد خانواده، اولین همایش ملی مدیریت راهبردی و کاربردی، سقز.

Amagir, A. Groot, W. Maassen van den Brink, H & Wilschut, A. (2018). A review of financial-literacy education programs for children and adolescents, Citizenship,Social and Economic Education, 17(1): 56-80.

Brinia,V., Vikas, E. (2014). Innovations in the teaching methodology of the economic science in Secondary Education: The introduction of art in teaching the course.

Grohmann, A., Kouwenberg, R., & Menkhoff, L. (2015). Childhood roots of financial literacy, Journal of Economic Psychology, 51(C): 114-133.

Haskel, J., & Jenkins, S. J. (2009). Teaching Economic Principles through Literacy Methods, Idaho State University, Journal of Economics and Economic Education Research, 4(2): 19-43.

Klapper, L. F., Lusardi, A. & Panos, G. A. (2015). Financial Literacy and the Financial Crisis, World Bank Policy Research, Working Paper, No. 5980: 18- 29.

Kirsch, S. W. (2014). An analysis of the efficacy of financial literacy education for elementary school children, MSc. thesis, California State University, Fullerton.

Leny, N. & Budy, S. & Muhammad, S. (2017). Economic  Education Laboratory, Journal of  education and practice, 6(33): 93-94. 

Opletalová, A. (2018). Financial education and financial literacy in the Czech education system, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 171: 135-151.

Ornstein, Allan C. & Hunkins, Francis P. (2012). Foundations, principles and issues, New York, NY: Allyn.

Rodgers, Y & Hawthorne, R. C. & Wheeler, c. (2014). Economic literacy among primary grades students, Available: http://papers.ssrn.com / sol3/papers.cfm? abstract_id=433980.

Strauss, Anselm L., & Corbin, Juliet (1998), Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, 2nd Ed., Sage.

Young Kim, C. (2000). Comparative study on economic education: Korean and Japanese school, http://www.NIra.Jp/publ/rev iew/2000/spring/pdf.