ارزیابی برخی ارقام و اکوتیپ های یونجه (.Medicago sativa L) از نظر صفات زراعی، مورفولوﮋیکی وکیفی

زراعت و اصلاح نباتات

دوره 15، شماره 2، شهریور 1398، صفحه 1-17   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

َشهره آقا محمد حسین تجریشی¹؛ خداداد مصطفوی^{* 1}؛ ویدا قطبی²

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

²موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی و مقایسه عملکرد کمی و کیفی ارقام و اکوتیپ‌های یونجه ایرانی و خارجی 12 رقم و اکوتیپ یونجه در آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به مدت دو سال (1395-1396) ارزیابی شدند. نتایج حاصل نشان داد که تفاوت معنی‌داری برای عملکرد علوفه، صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، سرعت رشد مجدد و تعداد ساقه در هر گیاه و همچنین کیفیت علوفه شامل درصد پروتئین خام، میزان خاکستر، درصد فیبر خام، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF) و کربوهیدرات‌های محلول مشاهده شد. اثر متقابل سال × اکوتیپ برای صفات عملکرد تر و ماده خشک کل و همچنین ارتفاع بوته معنی‌دار بود. از بین اکوتیپ‌های بررسی شده، اکوتیپ‌های مهاجران، ملک‌کندی و قهاوند بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک را داشتند. نتایج همبستگی ساده بیانگر آن بود که بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد علوفه تر و خشک (98/0) وجود داشت. تجزیه به مولفه‌‌های اصلی نشان داد که 74 درصد از تغییرات کل، توسط دو مولفه اول توجیه شدند. نتایج تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. در گروه اول اکوتیپ‌های قهاوند، مهاجران و ملک‌کندی قرارگرفتند که از نظر عملکرد علوفه در حد مطلوبی بودند، در گروه دوم چالشتر، لجند و سکوئل از نظرکیفیت علوفه در حد مطلوبی بودند. در گروه سوم بقیه ارقام با عملکرد و کیفیت علوفه در حد متوسط قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

اکوتیپ؛ تجزیه به مولفه‌های اصلی؛ تجزیه خوشه‌ای؛ کیفیت

مراجع