بررسی نشاط معنوی در سلوک عارفانه‌ی عطار

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 16، شماره 21، فروردین 1399، صفحه 37-49   

نویسندگان

بی بی رضیه شاه چراغی¹؛ جواد مهربان^{* 2}

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی(گرایش غنایی)، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

مایه­های نشاط معنوی در سلوک عارفانه عطار و عشق و درد و غـم و شادی و فـراق و وصال است . آثار این عارف شوریده دل تا بدان حد به این عطیه­های آسمانی آمیخته است که درد و عشق را باید بن مایه و جوهره­ی شعر او نامید . عارفان ، آغاز آفرینش را با تجلی الهی و ظهور عشق توام می­دانند و عطار از درد و غمی سخن می­گوید که تنها وقف دل آدمی است . محوریّت اندیشه­ی عطار بر عشق و درد و غم و اشک و خون است او عشق را در گرو سه حالت می­داند یکی اشک دوم آتش سوم خون فرشتگان را دارای عشق می­داند ­؛ امّا درد را مختص انسان دانسته است . نگرش خاص شیخ به عشق که مقوله اصلی و پایه­ای عرفان است ، سبب گردیده که در بسیاری از موضوعات عرفانی با دیگران متفاوت باشد وی در به­کارگیری اصطلاحات عرفانی نیز شیوه­ی خاص خودش را دارد . اوکه با مداقه در مبانی سلوک این منـازل را به روشنی تـوصیف نموده ، در سرودهای خویش بارها به خاستگاه سلوک معنوی پرداخته است . و نتیجه­ی تجربیات روحی و معنوی خود را با بیانی رسا و شیوا در اختیار مشتاقان و عاشقان دردمند قرار داده است .

کلیدواژه‌ها

عشق؛ درد؛ غم؛ فراق؛ شادی