بررسی زبان و لحن حماسی در قصاید انوری

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 16، شماره 21، فروردین 1399، صفحه 68-82   

نویسندگان

علی درویشی¹؛ رضا صادقی شهپر^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، همدان، ایران

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، همدان، ایران

چکیده

لحن عبارت از نگرش و احساس گوینده و مهم‌ترین عامل فضاسازی و تأثیرگذاری بر مخاطب در شعر است و در شناخت و فهم هر متنی، شناختن زبان و لحن آن نقش مهمی دارد. زبان و لحن حماسی برآیند انتخاب کلمات، ترکیبات، صورخیال، صنایع بدیعی و انتخاب وزن متناسب با نوع حماسه است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر در ایجاد زبان و لحن حماسی در قصاید انوری است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به شیوة کتابخانه‌ای انجام شده است. انوری با بهره‌گیری از موسیقی درونی و بیرونی، گزینش واژگان و ترکیبات حماسی، استفاده از آرایه­های سازگار با حماسه مانند مبالغه، اغراق، تشبیه و اشارات متعدد به نام پهلوانان و شخصیت­های حماسی و اساطیری ایرانی، به قصاید خویش لحن و زبانی حماسی بخشیده‌ است. نتایج حاصل از بررسی­ها نشان می‌دهد که شاعر ذهنی حماسی­اندیش دارد و آن در صورخیال و واژگان و ترکیبات به کار رفته در قصایدش نمود یافته است و این نوع ذهنیت و زبان و تخیل با جامعه قرن پنجم و ششم و باورها و اندیشه­های حاکم بر فرهنگ و ادب آن دوره در پیوند و البته متأثر از آن است. 

کلیدواژه‌ها

انوری؛ قصیده؛ زبان؛ لحن؛ حماسه