پایش تغییرات پوشش گیاهی استان گلستان و مجموعه تالاب‌های بین المللی (آلما گل، آلاگل و آجی‌گل) و دلایل آن بر اساس تحلیل دو زمانه NDVI

فیزیولوژی محیطی گیاهی

دوره 16، شماره 64، دی 1400، صفحه 97-110   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/iper.2022.679550

نویسندگان

آزیتا مهرانی¹؛ برهان ریاضی^{* 1}؛ سید احمد میر باقری¹؛ نعمت الله خراسانی²

¹گروه علوم محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

شناخت اکوسیستم مرتعی اولین گام در مدیریت این منابع و تعیین برنامه‌های آمایش سرزمین و توسعه پایدار است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تغییرات کیفی پوشش گیاهی محدوده تالاب‌های بین المللی استان گلستان است. در این تحقیق از باندهای ماهواره لندست سنجنده‌هایTM  و OLI در طی سال‌های آماری (2018-1988) استفاده شد. در نرم‌افزار ENVI5.3 تصحیح هندسی وپیش پردازش‌های اولیه و برای تصحیحات اتمسفری از الگوریتم FLASH استفاده شد. برای بالابردن دقت طبقه‌بندی ، با استفاده از نرم افزارTERSET نقشه NDVIاستخراج  و 4 کلاس اراضی با پوشش (عالی، بسیار خوب، خوب و ضعیف)به دست آمد.سپس از تکنیک CROSSTAB میزان تغییرات پوشش گیاهی در طی سال‌های مطالعاتی محاسبه شد. نتایج نشان دهنده بیشترین افزایش مساحت در اراضی با پوشش گیاهی بسیار خوب از93/1540 به 99/2842 کیلومتر مربع وبیشترین کاهش مساحت در اراضی با پوشش خوب از 46/1329 به 94/68 کیلومتر مربع است. در این فاصله منطقه مورد مطالعه دستخوش تغییرات بود که بیشترین کاهش، شامل تخریب کلاس با پوشش خوب از 94/31 به 66/1 درصد و تبدیل آن به سایر کاربر ی‌ها بود. همچنین 46/13 کیلومتر مربع پوشش خوب به پوشش ضعیف تبدیل شده  است که اطراف  تالاب‌ها ، قسمت‌های سنگلاخی و مناطق روستایی را شامل می‌شود. پوشش خوب که بیشترین کاهش مساحت رانشان داد، اراضی مرتعی را در بر می گیرد..تغییرات کلاس با پوشش خوب حاکی از کاهش مساحت در  پوشش گیاهی ودر نتیجه  افزایش دمادر منطقه است. نتایج نشان داد که NDVI  معیار مناسبی برای ارزیابی و پایش تغییرات پوشش گیاهی و مدیریت صحیح در مراتع است.

کلیدواژه‌ها

تالابهای بین المللی استان گلستان؛ سنجش ازدور؛ پوشش گیاهی؛ NDVI؛ سنجنده های(OLI و TM)؛ CROSSTAB

مراجع

Abdi, O., Akbari H., Sosani J. and Shirvani Z. (2009). Comparison of vegetation indexes in preparing Zagros forest density using ETM+ imageries. Geomatic Conference Proceeding https://doi.org/10.7717/peerj.1948.

Adamchuk, V., Perk, R. and Schepers, J. (2003). Application of remote sensing in sitespecific management.Institute of agriculture and natural resources. University of  Nebraska Cooperative Extension Precision Agriculture.1-7.

Alavi Panah, K. (2006). Application of Remote Sensing in Earth Sciences. Tehran University Press

Ali Panah, K. (2011). Principles of Dwarven Measurement and Interpretation of Satellite Images and Aerial Photographs. Second Edition, University of Tehran Press. p782

Anderson, R.P., Peterson, A.T. and Egbert, S.L. (2006). Vegetation-index models predict areas vulnerable to purple loosestrife (lythrum salicaria) invasion in Kansas. The Southwestern Naturalist. 51: 471–480.

Balochi, M. (2017). Investigating the vegetation changes in Almagol wetland Towards some environmental factors. Natural environment, Iranian Journal of Natural Resources. 70(2):285- 293.

Brussard P.F., Reed M.J. and Tracy C.R. (1998). Ecosystem Management: What is it really? Landscape and Urban Planning. 40: 9-20.

Crlppen, R.E. and Blom, R.G. (2001). Unveiling the lithology of vegetated terrains in remotely sensed imagery. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing. 67(8): 935-943.

Darwish, T. and Faour, G. (2008). Rangeland degradation in two watersheds of Lebnon. Lebanese Science Journal. 9: 71-80.

Depew, J.J. (2004). Habitat Selection And Movement Patterns of Cattle and White-Tailed Deer in a Temperate Savanna. Submitted to the Office of Graduate Studies of Texas A&M University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science. p. 71.

Green Consulting Engineers (SAP). (2008). Comprehensive plan of study tourism sample areas and Preparation of infrastructure plan and tourism infrastructure of Almagal, Alagol and Aji Gol wetlands; Cultural Heritage Organization. Golestan Handicrafts and Tourism Industries; first volume, July.

Hadjimitsis, D.G., Papadavid, G., Agapiou, A., Themistocleous, K., Hadjimitsis, M.G., Retalis, A., Michaelides, S., Chrysoulakis, N., Toulios, L., Clayton C.R.I. (2010). Atmospheric correction for satellite remotely. pp 112-121.

Holling C.S. (1978). Adaptive environmental assessment and management. (Editor) London:John Wiley & Sons

Hosseinzadeh M.M., Esmaili R., Nohegar A. and Saghafi M. (2009). A Survey of Changes to Forest Covering in the Northern Slopes of Alborz - A Case Study: the Distance between Harahz and Chalos River and Chalos, Noshar,Noor and Amol Cities. Environmental Sciences 7(1): 1-19

Huang, C. and G.P. Asner. (2009). Applications of remote sensing to alien invasive plant studies. Sensors, 9: 4869-4889

Inoue, Y. (2003). Remote Sensing and GIS for Spatial Assessment Agro-Ecosystem Dynamics. National Institute for Agro-Environmental Sciences, 3-1-3, Kannondai, Tsukuba, Ibaraki, 305-8604.

Kabuli, M., Karami, M. and Hassanzadeh Kiabi, B. (2006). Investigation of effective factors on the success rate of laying hens in the wetland (Aeruginosus Circus) As a species of umbrella in the international mud lagoon, Alagel and Almagel wetlands in Turkmen Sahara  Journal of the Faculty of Natural Resources; 59 (3): 669-680

Kashi Zenozi, L. ,Ahmadi, H., Saadat, H. Nazari, A. and Namdar, M.(2013). Preparation of plan appearance map with the aim of controlling erosion based on geomorphological pattern (Case study: Zenozchai catchment). Geography and Environmental Planning, 24 (2): 39-52.

Khajeh al-Din,J. and Pourmanafi, S. )2007(. Determining the level of Zayandeh rud side paddy fields in Isfahan region With satellite data IRS.  Journal of Agricultural Sciences and Technology and Natural Resources. P: 527 – 51

Kiani, B., Ghaemi, R., and Abdul, A. (2008). Comprehensive plan of sample tourist areas Study and preparation of plan for construction of infrastructure and tourism infrastructure of Almagel, Alagol and Aji Gol wetlands; Golestan Province Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization. first volume, July.

Lyon, J.G., Yuan, D., Lunetta, R.S. and Elvidge, C.D. (1998). A change detection experiment using vegetation indices. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 64(2):143–150

Makhdoum M. F (2001). Land use planning fundamental. Tehran University Press. 248 pp.

Maselli, F. (2003). Monitoring forest conditions in a protected Mediterranean coastal area by the analysis of multiyear NDVI data. Remote sensing of environment. 89(4): 423-433.

Mohammad Yari, F., Rezapour H. ,Tavakoli, M. and Aghdar, H. (2012). Preparation of vegetation map and monitoring of its changes using remote sensing techniques and geographic information system (Case study: Behbahan city). Journal of Geographical Information. 23(92).

Naseri F., Darvishsefat A., Sobhani H., and Namiranian, M. (2004). Assessment of landsat7 imageries for preparing forest density in arid and semi arid areas. Iranian Natural Resources Journal. 57(1): 109-119

Nazari Samani A., Ghorbani M. and Koohbenani H.R. (2010). Assessment of land use change trend in Taleghan watershed in 1987- 2001. Rangeland. 4(3): 442-450

Pettorelli, N., Vik, O., Mysterud, A., Gaillard. J.M., Tucker. C.J. and Stenseth, N.C. (2005). Using the satellite –derived NDVI to assess ecological responses to environmental change. J. Trends in ecology and evolution. 9 (20): 503-10

Sader, S.A., Bertrand, M., and Wilson, E.H. (2003). Satellite Change Detection of Forest Harvest Patterns on an Industrial Forest Landscape, Forest Science, 49 (3): 341–353

Shafiee, H. and Hosseini, M. (2012). Study of vegetation with the help of satellite data in Sistan region, Journal of Plant Ecophysiology, Third year, pages91-105

Shataee Sh. and Abdi O. (2007). Land cover mapping in mountainous lands of Zagros using ETM + data, Case Study: Sorkhab watershed, Lorestan province, Iran. Journal of Agriculture and Natural Resources. 14(1): 129-139.

Song, X. (2004). Early detection system of drought in East Asia using NDVI from NOAA/AVHRR data. International Journal of Remote Sensing 25(16): 3105-3111.

Wang, Q., Watanabe, M., Hayashi, S., and Murakami, Sh.(2003).Using NOAA AVHRR data to access flood damage in Chaina. Environ. Monit. Assess, 82:119- 148.

Zobeiry, M. and Majd, A.R. (2017). An introduction to remote sensing technology and its application in natural resources. University of Tehran Press. P.317.