مهر مسیحا و عیسی – دو منجی عصر اشکانی

پژوهش نامه تاریخ

دوره 15، شماره 60، آذر 1399

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امیر امجد رخزادی^{* 1}؛ کیوان شافعی²

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان، واحد علوم و تحقیقات کردستان، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²عضو هیات علمی گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

گزارش‌‌های مورخین قرون اولیة اسلامی در بارة تاریخ ایران باستان، علی‌الخصوص دورة اشکانی و اوایل ساسانی، حاوی نواقص و تناقض‌هایی است. این امر ناشی از منابع مورد استفادة آنهاست. مورخین مذکور به طور کلّی از دو دسته منابع بهره برده‌اند که عبارتند از منابع ایرانی و غیر ایرانی. این دو سلسله منابع که مستقل از یکدیگر محسوب می‌شوند، در تاریخ‌نگاری عصر اشکانی منجر به دو کرونولوژی متفاوت گردیده و طبعاً در ثبت حوادث مهم این دوره منجر به نتایج متفاوتی شده‌اند. یکی از این موارد گزارش‌‌هایی است که از دو شخصیّت دینی مجزا، یعنی مهرِ مسیحا که در اوایل اشکانی ظهور کرده و حضرت عیسی بن مریم، ارائه کرده‌اند. زیرا آن‌ها هویّت و زمان ظهور هر یک این دو شخصیّت را از دو سلسله منابعِ مستقل و متفاوتِ فوق‌الذکر اخذ کرده و بی‌آنکه متوجه باشند آن‌ها را یکی دانسته‌اند. مقالة حاضر می‌کوشد به طور اختصار دلایل مربوط به این موضوع را از لابلای روایات مورخین متقدّم اسلامی بیان نماید.

کلیدواژه‌ها

مهر مسیحا؛ مسیح؛ عیسی؛ منجی؛ مورخین اسلامی

مراجع