نقش واسطه ای حرمت خود در رابطه بین کنش ‌وری خانواده و اختلال خوردن

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

دوره 17، شماره 66، دی 1399، صفحه 193-204   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

سلمان زارعی^*

استادیار گروه روان شناسی دانشگاه لرستان

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه‎ای حرمت خود در رابطه بین کنش‎وری خانواده و اختلال خوردن انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری آن، دانش‎آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر نورآباد در سال تحصیلی 1399-1398 بود. از این جامعه تعداد 260 نفر با استفاده از روش نمونه‎برداری خوشه‎ای چندمرحله‎ای انتخاب شدند. داده‎ها با استفاده از ابزار سنجش خانواده (اپشتاین، بالدوین و بیشاپ، 1983)، آزمون بازخورد‎های خوردن (گارنر، آلماستاد، بوهر و گارفینکل، 1982) و مقیاس حرمت خود روزنبرگ (1961) گردآوری و با مدل‎سازی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد اثر مستقیم کنش‌وری خانواده بر حرمت خود، و حرمت خود بر اختلال خوردن، منفی معنادار و اثر مستقیم کنش‌وری خانواده بر اختلال خوردن مثبت معنادار است. همچنین، نتایج نشان داد که نقش واسطه‎ای حرمت خود در رابطه بین کنش‌وری خانواده و اختلال خوردن معنادار است. بر اساس یافته‎ها، می‎توان نتیجه گرفت کنش‌وری خانواده و حرمت خود دو مؤلفه مهم و اثرگذار بر اختلال خوردن نوجوانان هستند.

کلیدواژه‌ها

کنش‌وری خانواده؛ حرمت خود؛ اختلال خوردن

مراجع

بارانی، ح.، درخشان، م. و اناری‎نژاد، ع. (1398). جو عاطفی خانواده و بی‌صداقتی تحصیلی: نقش واسطه‎ای خودپنداشت تحصیلی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 16(61)، 108 -97.

ذوالفقاری، ح.، سیدزاده‎دلویی، ا.، فرخی، ح.، مصطفی‌پور، و.، علیشاهی، ع. و مافی‎اصل، س. (1397). مقایسه کنش‌وری‌های خانوادگی بیماران اختلال خوردوخوراک با افراد سالم بر اساس مدل مک‌مستر. مجله پژوهش‌ها ناتوانی، 8، 67 -59.

زاده‎محمدی، ع. و ملک‎خسروی، غ. (1385). بررسی مقدماتی ویژگی‌های روان‌سنجی و اعتباریابی مقیاس سنجش کارکرد خانواده. فصلنامه خانواده‌پژوهشی، 2(5)، 89 -69.

عطاران، ن. و محمدی، ن. (1397). نقش واسطه‎ای حرمت خود در رابطه بین جهت‎‎گیری‎های دلبستگی و سازگاری روان‎شناختی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(58)، 151 -139.

کاوه، م. و تابع بردبار، ف. (1396). بررسی رابطه بین رفتار خوردن آشفته با طرحواره‌های ناسازگار اولیه و اضطراب در دختران نوجوان. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 7(27)، 183 -161.

 

Amianto, F., Northoff, G., Abbate D. G., Fassino, S., & Tasca, G. A. (2016). Is anorexia nervosa a disorder of the self? A psychological approach. Frontiers in in Psychology, 7, 849-861.

Bajaj, B., Gupta, R., & Pande, N. (2016). Self-esteem mediates the relationship between mindfulness and well-being. Personality and Individual Differences, 94, 96-100.

Balottin, L., Mannarini, S., Mensi, M. M., Chiappedi, M., & Gatta, M. (2017). Triadic interactions in families of adolescents with anorexia nervosa and families of adolescents with internalizing disorders. Frontiers in Psychology, 7, 2046-2061.

Canals, J., Sancho, C., & Arija, M. V. (2009). Influence of parent’s eating attitudes on eating disorders in school adolescents. European Child and Adolescent Psychiatry, 18, 353-359.

Cerniglia, L., Cimino, S., Tafà, M., Marzilli, G., Ballarotto, G., & Bracaglia, F. (2017). Family profiles in eating disorders: family functioning and psychopathology. Psychology Research and Behavior Management, 10, 305-312.

Dada, G., Izu, S., Montebruno, C., Grau, A., & Feixas, G. (2017). Content analysis of the construction of self and others in women with bulimia nervosa. Frontiers in Psychology, 8, 480-492.

De Jong, M., Schoorl, M., & Hoek, H. W. (2018). Enhanced cognitive behavioral therapy for patients with eating disorders: a systematic review. Current Opinion in Psychiatry, 31, 436-444.

Epstein, N. B., Baldwin, L. M., & Bishop, D. S. (1983). The McMaster Family Assessment Device. Journal of Marital and Family Therapy, 9(2), 171-180.

Erol, A., Yazici, F., and Toprak, G. (2007). Family functioning of patients with an eating disorder compared with that of patients with obsessive compulsive disorder. Comprehensive Psychiatry, 48, 47-50.

Fairburn, C. G., Cooper, Z., Shafran, R., Bohn, K., & Hawker, D. (2008). Clinical perfectionism, core low self-esteem and interpersonal problems. In C. G. Fairburn (ed.), Cognitive behavior therapy and eating disorders. New York, NY: Guilford Press.

Farstad, S. M., McGeown, L., & Von Ranson, K. M. (2016). Eating disorders and personality, 2004-2016: a systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 46, 91-105.

Feixas, G., Montebruno, C., Dada, G., Del Castillo, M., & Compan, V. (2010). Self-construction, cognitive conflicts and polarization in bulimia nervosa. International Journal Clinical Health Psychology, 10, 445-457.

Feng, T., & Abebe, D. S. (2017). Eating behavior disorders among adolescents in a middle school in Dongfanghong, China. Journal of Eating Disorders, 5(47), 37-49.

Ferguson, C. J. (2018). The devil wears strata: thin-ideal media’s minimal contribution to our understanding of body dissatisfaction and eating disorders. Archives of Scientific Psychology, 6, 70-79.

Forsén Mantilla, E., Clinton, D., & Birgegard, A. (2017). Insidious: the relationship patients have with their eating disorders and its impact on symptoms, duration of illness, and self-image. Psychology and Psychotherapy Journal, 91, 302-316.

Garner, D. M., Olmsted, M, P., Bohr, Y., & Garfinkel, P. E. (1982). The Eating Attitudes Test: Psychometric features and clinical correlates. Psychological Medicine, 12(4), 871-878.

Gonçalves, S., Machado, B. C., Martins, C., Hoek, H. W., & Machado, P. P. (2016). Retrospective correlates for bulimia nervosa: a matched case-control study. European Eating Disorder Review, 24, 197-205.

Gouveia, M. J., Canavarro, M. C., & Moreira, H. (2018). Is mindful parenting associated with adolescents’ emotional eating? The mediating role of adolescents’ self-compassion and body shame. Frontiers in Psychology, 9, 2004-2019.

Hai, S., Wang, H., Cao, L., Zhou, J., Yang, Y., & Dong, B. (2017). Association between sarcopenia with lifestyle and family function among community-dwelling Chinese aged 60 years and older. BMC Geriatrics, 17, 187-198.

Haynos, A. F., Hall, L. M. J., Lavender, J. M., Peterson, C. B., Crow, S. J., & Klimes-Dougan, B. (2018). Resting state functional connectivity of networks associated with reward and habit in anorexia nervosa. Human Brain Mapping, 1, 1-11.

Holtom-Viesel, A., & Allan, S. (2014). A systematic review of the literature on family functioning across all eating disorder diagnoses in comparison to control families. Clinical Psychology Review, 34, 29-43.

Johnston, J., Shu, C. Y., Hoiles, K. J., Clarke, P. J. F., Watson, H. J., & Dunlop, P. D. D. (2018). Perfectionism is associated with higher eating disorder symptoms and lower remission in children and adolescents diagnosed with eating disorders. Eating Behavior, 30, 55-60.

Kennedy, P., Rooney, R. M., Kane, R. T., Hassan, S., & Nesa, M. (2015). The enhanced assize optimism positive thinking skills program: the relationship between internalizing symptoms and family functioning in children aged 9-11 years old. Frontiers in Psychology, 6, 504-516.

Klein, R. (2010). Principles and practices of structural equation modeling. (4^nd ed.). New York: Guilford Press.

Korotana, L. M., Von Ranson, K. M., Wilson, S., & Iacono, W. G. (2018). Reciprocal associations between eating pathology and parent-daughter relationships across adolescence: A monozygotic twin differences study. Frontiers in Psychology, 9, 914-925. 

Kroplewski, Z., Szczesniak, M., Furmanska, J., & Gojska, A. Assessement of family and disorders- the role of esteem. Frontiers in Psychology, 24(4), 19-33.

Leonidas, C., & Dos Santos, M. A. (2017). Emotional meanings assigned to eating disorders: narratives of women with anorexia nervosa and bulimia nervosa. Universal Psychology, 16, 1-13.

Leys, C., Kotsou, I., Goemanne, M., & Fossion, P. (2017). The influence of family dynamics on eating disorders and their consequence on resilience: A mediation model. American Journal of Family Therapy, 45, 123-132. 

Liu, D., Ksinan, A. J., & Vazsonyi, A. T. (2018). Maternal support and deviance among rural adolescents: The mediating role of self-esteem. Journal Adolescence, 22, 62-71.

Mayhew, A. J., Pigeyre, M., Couturier, J., & Meyre, D. (2017). An evolutionary genetic perspective of eating disorders. Neuroendocrinology, 106, 292-306.

Pearl, R. L., White, M. A., & Grilo, C. M. (2014). Overvaluation of shape and weight as a mediator between self-esteem and weight bias internalization among patients with binge eating disorder. Eating Behavior, 15, 259-261.

Pelletier Brochu, J., Meilleur, D., DiMeglio, G., Taddeo, D., Lavoie, E., & Erdstein, J. (2018). Adolescents’ perceptions of the quality of interpersonal relationships and eating disorder symptom severity: The mediating role of low self-esteem and negative mood. Eating Disorder, 26, 388-406.

Rivas, T. M., Bersbe, R., Jimenez, M., & Berrocal, C. (2010). The Eating Attitudes Test (EAT-26): Reliability and Validity in Spanish Female Samples. The Spanish Journal of Psychology, 13(2), 1044-1056.

Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. NJ: Princeton University Press.

Rzońca, E., Bień, A., & Iwanowicz-Palus, G. (2016). Eating disorders-An ongoing problem. Journal of Education Health and Sport, 6, 267-273.

Sadeh-Sharvit, S., Arnow, K. D., Osipov, L., Lock, J. D., & Pajarito, S. (2018). Are parental self-efficacy and family flexibility mediators of treatment for anorexia nervosa? International Journal of Eating Disorder, 51, 275-280.

Smink, F. R. E., Van Hoeken, D., Dijkstra, J. K., Deen, M., Oldehinkel, A. J., & Hoek, H. W. (2018). Self-esteem and peer-perceived social status in early adolescence and prediction of eating pathology in young adulthood. International Journal of Eating Disorder, 51, 852-862.

Stewart, C., Voulgari, S., Eisler, I., Hunt, K., & Simic, M. (2015). Multifamily therapy for bulimia nervosa in adolescence. Eating Disorder, 23, 345-355.

Tasca, G. A., Szadkowski, L., Illing, V., Trinneer, A., Grenon, R., Demidenko, N., … Bissada, H. (2009). Adult attachment, depression, and eating disorder symptoms: The mediating role of affect regulation strategies. Personality and Individual Differences, 47(6), 662-667.

Zachrisson, H. D., & Skårderud, F. (2010). Feelings of insecurity: Review of attachment and eating disorders. European Eating Disorders Review, 18(2), 97-106.

Zarychta, K., Mullan, B., Kruk, M., & Luszczynska, A. (2017). A vicious cycle among cognitions and behaviors enhancing risk for eating disorders. BMC Psychiatry, 17(1), 154.