بیوتروریسم، سیاست مرگ و امنیت ملی

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

دوره 12، شماره 43، تیر 1399، صفحه 39-60   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2020.679938

نویسنده

علی اکبر جعفری^*

عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران. دانشیار روابط بین ‌الملل

چکیده

بیوتروریسم به مثابه یک رفتار ضد-امنیتی، مولود فرا-فرآیندهای جهانی‌شدن می‌باشد که تهدیداتی برای جوامع انسانی، ساختارهای حکومت و امنیت بین‌الملل به بار می‌آورد. طبق چنین فهمی، تقدیس سیاست مرگ و گفتمان نفرت- ارعاب به مثابه شالوده رفتار بیوتروریستی، باعث شد تا قرن بیست‌و‌یکم به مثابه دوران گذار از عصر اطلاعات به عصر تروریسم تلقّی شود. با توسعه مطالعات و فنون بیولوژیک، پیوند بین قدرت و دانش به یک موضوع ژانوسی بدل شد که علاوه بر مصارف پزشکی، برای اهداف سیاسی هم به کار می‌رود. هم‌افزایی کارکرد دیالکتیکی بیوتروریسم با رشد منابع مالی-فنی، سازمانی-لجستیکی و کاهش انزوای سیاسی- ایدئولوژیک، آن را به یک پدیده استراتژیک امنیتی بدل ساخت. نگاشته جاری به تحلیل پیوند بین بیوتروریسم و امنیت به مثابه پرسش اصلی می‌پردازد. فرضیه پژوهش با تأکید بر همسبتگی منفی بین امنیت و بیوتروریسم، رشد یکی را ملازم با کاهش دیگری می‌پندارد. از این رو، تکمیل زنجیره نهادی سیاست پزشکی و فهم سیاست به مثابه پزشکی سیاسی به عنوان راهکار پیشنهادی پژوهش جاری است که با امنیتی‌سازی سلامت و پزشکی‌سازی امنیت، ضمن رشد امنیت جامعه‌ای، منجر به تکثیر نیروهای اجتماعی سلامت در سیاست بین‌الملل می‌شود. نگاشته جاری با روش تحلیلی و تئوری مسئولیت حفاظت و مدیریت منازعات به آزمون فرضیه جاری می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

"بیوتروریسم"؛ "سیاست مرگ"؛ "امنیت"؛ "پزشکی سیاسی"؛ "جهانی شدن"

مراجع

 تورانی، حیدر (1399)، «پسابرنامه در پساکرونا، ضرورت تعلیم و تربیت امروز: مبتنی بر مدل رادار استراتژیک»، فصلنامه روانشناسی تربیتی، سال 16، شمار] 56، 105-117. 

جعفری، علیاکبر (1389)، منافع استراتژیک مشترک و اتحاد امریکا ـ اسرائیل، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی. 

جعفری، علیاکبر (1391)، تبیین عوامل و اهداف اتحاد استراتژیک میان امریکا ـ اسراییل در منطقة ژئوپلیتیک خاورمیانه، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، سال 8، شمارة 26، 153 191. 

حمزهزاده، حمید (1384)، بیوتروریسم: سلاح خاموش، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران. 

زرقانی، سید هادی؛ اعظمی، هادی (1389)، «تحلیل ملاحظات دفاعی ـ امنیتی در آمایش کلانشهر مشهد با تأکید بر تهدیدات تروریستی»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شمارة چهارده، دورة هشتم، 71 96. 

شاهحسینی، محمدحسن (1380)، «بیوتروریسم: شبح جنگ‌های بیولوژیک»، طب نظامی، 3 (4)، 201 209. 

عزیزی، مهدی،؛ آذر، عادل؛ دهقان‌نیری، محمود (1399)، «تصمیم‌گیری مشارکتی در دوران پساکرونا، پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری»، پژوهش های نوین در تصمیمگیری، دورة 5، شمارة 2، 165 192. 

Bilala, Anne-Yolande and Galamas, Francisco (2015). “A Bioterrorism Prevention Initiative: A Collaborative Approach”. The Nonproliferation Review, 22(1), 83–92. .

Buzan, Barry and Ole Waever (2009). “Macrosecuritization and Security Constellations: Reconsidering Scale in Securitization Theory”. Review of International Studies, 35(2), 253–276. .

Buzan, Barry, Ole Waever, and Jaap de Wilde. (1998). Security: A New Framework for Analysis. Lynne Rienner Publishers. 

Carus, S. W. (1998). Bioterrorism and Biocrimes: The Illicit Use of Biological Agents in the 20th Century. Center for Counterproliferation Research, National Defense University. 

Cook, R. (2000). Foreign Policy and National Interest. Speech Delivered to the Royal Institute of International Affairs, Chatham House, London.

Curley, M., and Thomas, N. (2004). “Human Security and Public Health in Southeast Asia: the SARS Outbreak”. Australian Journal of International Affairs, 58, 17–32. 

Eitzen, E. M., JR. (2001). “Reducing the Bioweapons Threat: International Collaboration Efforts”. Public Health Rep., 116(2). 

Elbe, S. (2010). Security and Global Health: Towards the Medicalization of Insecurity. Polity Press.

Elbe, Stefan, and Nadine Voelkner. (2015). “The Medicalization of Insecurity”. In Simon Rushton and Jeremy Youde (Hg.), Routledge Handbook of Global Health Security (pp. 71–80). Routledge. 

Enemark, C. (2010). “The Role of the Biological Weapons Convention in Disease Surveillance and Response”. Health Policy and Planning, 25, 486–494. 

Falkenrath, R. A., Newman, R. D., and Thayer, B.A. (2001). America's Achilles' Heel: Nuclear, Biological and Chemical Terrorism and Covert Attack. MIT Press. 

Fidler, D. (2007). “A Pathology of Public Health Securitism: Approaching Pandemics as Security Threats”. In A. F. Cooper, J. J. Kirton and T. Schrecker (ed.), Governing Global Health: Challenge, Response, Innovation. Ashgate. 

Frist, B. (2002). “Public Health and National Security: The Critical Role of Increased Federal Support”. Health Affairs, 21(6), 117–130. 

Gordon, M. R. (2002). U.S.: “Al-Qaeda was Building Lab for Bioweapons”. Chicago Tribune. <http://articles.chicagotribune.com/2002-03-24/news/0203240285_1_al-qaedabiological- agents-camps-and-other-sites>.

. Grundmann, O. (2014). “The Current State of Bioterrorist Attack Surveillance and Preparedness in the US”. Risk Management and Healthcare Policy, 7, 177–187. 

Hoffman, B. (2006). Inside Terrorism. Columbia University Press.

Koblentz, G. D. (2003). “Biological Terrorism: Understanding the Threat and America's Response”. In Arnold M. Howitt and Robyn L. Pangi (ed.), Countering Terrorism: Dimensions of Preparedness. (pp. 97–174).

The MIT Press. 

Maginnis, R. (2009). “Al-Qaeda and the Plague”. Human Events.com. http://humanevents.com/2009/01/23/alqaeda-and-the-plague/>. 

Moodie, A. (2018). “In Good Health? The Biological Weapons Convention and the Medicalization of Security”. The Nonproliferation Review, 22(1), 71–82.

Nye, J. (2004). “The Decline of America's Soft Power”. Foreign Affairs, 83, 16–20. 

Ogata, S., and Cels, J. (2003). “Human Security: Protecting and Empowering the People”. Global Governance, 9, 273–282.

Ogata, S., and Sen, A. (2003). Human Security Now: Commission on Human Security. Commission on Human Security.

Pavgi, Kedar and Ben Watson (2014). Terrorist Attacks Have Increased by 43 Percent in the Last Year [Press release]. <www.nti.org/gsn/article/terrorist-attacks-have-increased-43-percent-last-year.

Presley, Steven M., Christopher B. Pepper, Galen P. Austin, and Ronald J. Kendall. (2008). “State of the Sceince: Background, History, and Current Threats”. In Ronald J. Kendall, Steven M. Presley, Galen P. Austin and Philip N. Smith (ed.), Advances in Biological and Chemical Terrorism Countermeasures (pp. 1–12). CRC Press. 

Reimann, C. (2004). Assessing the State of the Art in Conflict Transformation. Berghof Research Center for Constructive Conflict Management.

Riedel, S. (2004). Biological Warfare and Bioterrorism: A Historical Review. Baylor University Medical Center. 

Ross, M. H. (1993). The Management of Conflict. Yale University Press. 35. Ryan, J. R. (2016). Biosecurity and Bioterrorism: Containing and Preventing Biological Threats. Elsevier.

Smart, J. K. (1997). “History of Chemical and Biological Warfare: An American Perspective”. In F. R. Sidell, E.T. Takafuji, and D. R. Franz (ed.), Medical Aspects of Chemical and Biological Warfare. Borden Institute, Walter Reed Army Medical Center. 

Teckman, A. M. (2013). “The Bioterrorist Threat of Ebola in East Africa and Implications for Global Health and Security”. Global Policy Essay, 1–15. 

Thomas, K. (1992). “Conflict and Conflict Mangement: Reflections and Update”. Journal of Organizational Behvaiour, 13(3), 265–274. 

U.S. Depar tment of Defense. (2008). National Defense Strategy. Pentagon. 

UNOG. (2018). About the Biological Weapons Convention. https://www.unog.ch/80256EE600585943/(httpPages)/77CF2516DDC5DCF5C1257E520032EF67?OpenDocument. 

UNSC. (2000). S/RES/1308. http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N00/536/02/PDF/N0053602.pdf?OpenElement. 42. Weapons of Mass Destruction Commission. (2006). Weapons of Terror: Freeing the World of Nuclear, Biological and Chemical Arms. EO Grafiska. 

Wheelis, M., and Dando, M. (2006). Deadly Cultures: Biological Weapons since 1945. Harvard University Press. 

WHO. (2007). Scientific Working Group on Life Science Research and Global Health Security: Report of First Meeting Geneva Switzerland. World Health Organization.

WHO. (2007). World Health Report 2007: Global Public Health Security in the 21st Century: A Safer Future. World Health Organization. 

Youde, Jeremy, and Simon Rushton. (2015). “Introduction”. In Simon Rushton and Jeremy Youde (ed.), Routledge Handbook of Global Health Security. Routledge.