طراحی مدل تخصصی سازی هوشمند برای توسعه نوآوری در استان‌های ایران( مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی)

فصلنامه علمی پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 3، دوره 26، شماره 78، پاییز 1399  

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

مهدی پاکزاد¹؛ سیدسپهر قاضی نوری ²؛ مهدی محمدی³

¹دکتری سیاست گذاری علم و فناوری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استاریار دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نوآوری یک فرآیند وابسته به جغرافیا و منطقه است که در آن توانمندی‌های محلی چون منابع، نهادها، ارزش‌های عمومی و فرهنگی، محرک‌های اصلی هستند. تعاملات میان بخش‌های مختلف منطقه ازجمله بخش‌های فنی، تجاری، قانونی، اجتماعی و مالی به توسعه، محافظت، تأمین مالی یا قانون‌گذاری در حوزه نوآوری و فناوری کمک می‌کنند. وابستگی نوآوری به ویژگی‌های مناطق، امکان ارائه یک مدل واحد برای توسعه نوآوری در مناطق را غیرممکن ساخته است و درواقع، مجموعه متنوعی از توانمندی‌ها، ابزارها و ویژگی‌های نهادی برای توسعه و مدیریت دانش در حال و آینده موردنیاز است. هم‌چنین عواملی چون تولید منطقه‌ای، محیط منطقه‌ای، نظام دانشگاهی و پژوهشی در منطقه، مدیریت عمومی و توانمندی‌های بنگاه‌های اقتصادی و خصوصی، دارای اهمیت فراوانی است.
با عنایت به تفاوتهای موجود در وضعیت نوآوری استان­های کشور، این مقاله به دنبال طراحی و پیشنهاد مدل تخصصی‌سازی هوشمند برای توسعه نوآوری منطقه‌ای با در نظر گرفتن تفاوت‌های موجود در وضعیت نوآوری استان‌های کشور است.
بدین منظور با مطالعه و بررسی مطالعات و پژوهش های قبلی الزامات و مولفه های تحصصی سازی هوشمند، شناسایی شده و برمبنای آنها چارچوب اولیه برای هوشمند سازی سیاست­های توسعه نوآوری منطقه ای طراحی گردید. در ادامه به منظور ارائه مدل بومی برای طراحی مدل تخصصی­سازی هوشمند، استان آذربایجان شرقی که مباحث سیاست­گذاری علم و فناوری در بین بازیگران و فعالان استان نهادینه شده است، انتخاب شد و با استفاده از روش داده بنیاد چند زمینه ای و با بهره­گیری از مصاحبه با مدیران کلان استان، انجمن های صنفی، مدیران خوشه­­های صنعتی و فناوری الزامات و مولفه­های شناسایی شده در چارچوب اولیه بومی و منطقه­ای گردید. مدل پیشنهادی برای تخصصی سازی هوشمند برای تدوین سیاست­های توسعه نوآوری منطقه­ای شامل سه مرحله تهیه چشم انداز و حوزه­های الویت دار منطقه، تحلیل زیست بوم نوآوری حوزه های منتخب، تدوین بسته سیاستی و برنامه ریزی اجرا به همراه توجه به ملاحظات فرایندی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تخصصی‌سازی هوشمند؛ سیاست نوآوری منطقه‌ای؛ بسته سیاستی؛ روش داده بنیاد چند زمینه‌ای

مراجع