بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر ترس از ارزیابی منفی در نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی

زن و مطالعات خانواده

دوره 14، شماره 53، آذر 1400، صفحه 121-140   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

لیلا نجدی¹؛ توکل موسی زاده^{* 2}؛ رضا کاظمی³

¹دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران (نویسنده مسئول) T.mousazadeh@iauardabil

³استادیار، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

چکیده

اختلال اضطراب اجتماعی از اختلالات اضطرابی فراگیر است و ترس از ارزیابی منفی موثرترین شناخت های ناکارآمد در شکل گیری اضطراب اجتماعی است. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش ترس از ارزیابی منفی در اضطراب اجتماعی بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و از نوع (پیش‌آزمون- پس‌آزمون) با گروه کنترل بود. به همین منظور 60 آزمودنی زن بر اساس مصاحبه تشخیصی ساختار یافته DSM-5 انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (20 نفر) شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (20) و گروه کنترل (20 نفر) گمارده شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه هراس اجتماعی (SPIN) و فرم کوتاه پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی (BFNE-S) استفاده شد. جهت تحلیل یافته ها از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده گردید. نتایج نشانگر آن بود که بین دو گروه مداخله‌ای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و گروه کنترل در تفاضل نمره ‌های پیش‌آزمون- پس‌آزمون ترس از ارزیابی منفی تفاوت معنی داری وجود دارد (P < 0/01). در مجموع نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که روش‌ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی هر دو بر روی کاهش ترس از ارزیابی منفی در نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی دانشجویان تاثیر دارند. بطور کلی روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی میزان ترس از ارزیابی منفی را کاهش می دهد

کلیدواژه‌ها

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد؛ شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی؛ ترس از ارزیابی منفی؛ اضطراب اجتماعی؛ دانشجویان

مراجع

انجمن روانشناسی آمریکا (2013).  راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی. ویراست پنجم.ترجمه یحیی سید محمدی (1393). تهران: نشر روان.

ایفرت، جورج و ثایث، جان فور (1396). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای اختلالات اضطرابی، ترجمه علی فیضی، میلاد خواجه پور و سجاد بهرامی، انتشارات ابن سینا، چاپ اول.

پورفرج عمران، مجید (1390). اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر هراس اجتماعی دانشجویان، فصلنامه دانش و تندرستی، دوره ششم، شماره 2.

 سادوک، بنجامین؛ سادوک، ویرجینیا و روییز، پدرو (2015). خلاصه روان پزشکی بر اساس DSM-5، ترجمه فرزین رضاعی، انتشارات کتاب ارجمند، چاپ دوم. جلد اول.

کرین، ربکا (1390). شناخت درمانی مبتنی بر ذهن اگاهی، ترجمه ی انیسی خوش لهجه صدق. انتشارات بعثت. تهران: انتشارات بعثت.

صابری نیا، امین؛ افلاطونیان، الهه؛ جنت، فروزنده و امینی زاده، محسن (1398). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اضطراب کارکنان اورژانس پیش بیمارستانی، مجله توانبخشی 20 (4): 349-340.

ظهرابی، شیما؛ شعیری؛ محمدرضا و حیدری نسب؛ لیلا (1394). تاثیر برنامه گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و ذهن آگاهی (MAGT) بر کاهش ترس از ارزیابی منفی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، مجله علوم پزشکی رازی، 22 (1): 140-11.

 مژدهی، محمد رضا؛ اعتمادی، احمد و فلسفی نژاد، محمدرضا (1390). بررسی میانجی های درمانی و اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر، مجلهفرهنگ مشاوره و روان درمانی، شماره هفتم، 1 – 30.

 

Barlow, D. (2002).  Anxiety and its disorders: The nature and treatment of anxiety and panic, Guilford Press:  New York.

 Beard, C. & Amir, N. (2010). Negative Interpretation Bias Mediates the Effect of Social Anxiety on State Anxiety, Cognit Ther Res, 34 (3): 292–6.

 Bögels, S.M., Rijsemus, W. & De Jong, PJ. (2002). Self-focused attention and social anxiety: The effects of experimentally heightened self-awareness on fear, blushing, cognitions, and social skills, Cognit Ther Res, 26 (4): 461–72.

 Clark, DM & Wells A (1995). A cognitive model of social phobia. In: Clark DM, Heimberg RG, Liebowitz MR, Hope DA, Editors. Social Phobia: Diagnosis, Assessment and Treatment, New York, NY: Guilford Press, 69-93.

 Connor, K.M., Davidson, J.R., Churchill, L.E., Scherwood, A., Weisler, R.H. & Foa, E. (2000). Psychometric Properties of the Social Phobia Inventory (SPIN) New self-rating scale, The British Journal of Psychiatry, 176 (4): 379–386.

 Craske, MG., Niles,  AN., Burklund,  LJ., Wolitzky- Taylor,  KB.,Vilardaga,  JCP., Arch, JJ, et al (2014). Randomized controlled trial of cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment therapy for social phobia: outcomes and moderators, J Consult ClinPsychol, 82 (6):1034–48.

 Dyrbye, L.N., Thomas, M.R., Huntington, J.L., Lawson, K.L., Novotny, P.J., Sloan, J.A. & Shanafelt, T.D. (2006). Personal life events and medical student burnout: a multicenter study, Acad Med, 81(4): 374–84.

 Hancock, K., Swain, j., Hainsworth, c., Dixon, A.L., Koo, S & Munro, K (2018). Acceptance and Commitment Therapy versus Cognitive Behavior Therapy for Children with Anxiety: Outcomes of a Randomized Controlled Trial, US National Library of Medicine National Institute of Health, 47 (2): 296-311.

Hayes, S.C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies, Behavior Therapy, 35 (4): 639–665.

 Hayes, S.C., Levin, M.E., Plumb-Vilardaga, J., Villate, J.L. & Pistorello, J. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy, Behavior Therapy, 44 (2): 180–198.

 Hope, D.A and Heimberg, R.G (1988).Public and private self-consciousness and social phobia, Journal of Personality Assessment, 52(4): 626-39.

 Karlsen, B.S., Clench-Aas, J., Roy, B.V. & Raanaas, R.K. (2014). Relationships between social anxiety and mental health problems in early adolescents from different socioeconomic groups: results from a cross-sectional health survey in Norway, J Psychol Abnorm Child, 3, 120–6.

 Leary, MR (1983). A brief version of the Fear of Negative Evaluation Scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(3): 371-375.

 Leta, S. (2001). Depression Rates among College Students on the Rise. The Daily California. Retrievedfrom:http://www.dailycal.org/article/6206/depression_rates_among_college_students_o_the_ris.

 McCraty, R. (2007). When anxiety causes your brain to jam, use your heart. Institute of Heart Math HeartMath Research Center, Institute of HeartMath, Boulder Creek, CA.

 Orsillo, S.M. & Roemer, L. (2005). Acceptance-and Mindfulness-Based Approaches to Anxiety, Springer.

 Rapee, R.M. & Heimberg, R.G. (1997). A cognitive-behavioral model of anxiety in social phobia, Behav Res Ther, 35, 741–56.

 Reghuram, R. & Mathias, J. (2014).  A study on occurrence of social anxiety among nursing students and its correlation with professional adjustment in selected nursing institutions at Mangalore, Nitte Univ J Health Sci , 4 (2): 64–9.

 Rosal, M.C., Ockene, I.S., Ockene, J.K., Barrett, S.V. Ma, Y. & Hebert, J.R. (1997). A   longitudinal study of students’ depression at one medical school, Acad Med, 72 (6): 542–6.

   Salina, M., Ng, C.G., Gill, J.S. & Chin, J.M. (2008). Social anxiety problem among medical students in university Malaya medical center (UMMC) – A cross-sectional study, Malaysian J Psychiatry, 17 (2): 17–22.

 Segal, Z.V., Williams, J.M.G. & Teasdale, J.D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse, 2^nd ed, New York: Guildford press, 182–183.

 Stein, M.B. & Stein, D.J. (2008). Social anxiety disorder, Lancet, 371, 1115–25.

 Strahan, E.Y. (2003). The effects of social anxiety and social skills on academic performance, Pers Individ Dif, 34 (2): 347–66.

 Strege, MV., Swain, D., Bochicchio, L., Valdespino, A&  Richey, JA (2018). A Pilot Study of the Effects of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Positive Affect and Social Anxiety Symptoms, Journal of Front Psychol, 1, doi: 10.3389/fpsyg.2018.00866.

 Wells, A (2006).  Emotional disorders and metacognition: innovative cognitive therapy. 1st ed. Translated to Persian by: Bahrami F, rezvan S. Tehran, 105-113.

 Yabandeh, MR., Bagholi, H., Sarvghad, S & Koroshnia, M (2018). Comparing the Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy with Acceptance and Commitment Therapy on Reduction of Social Anxiety Disorder Symptoms in University Students, International Journal of School and Cognitive Psychology, 5:1. DOI: 10.4172/2469-9837.1000208.