ارزیابی مقایسه‌ای حساسیت به زمین‌لغزش با استفاده از روش‌های منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 اسفند 1399  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی دسترنج ¹؛ حمزه نور²

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

²عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات

چکیده

چکیده
تشخیص مناطق مستعد لغزش، برای به کارگیری روش‌های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری دامنه‌ها به‌منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آن‌ها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه، ارزیابی و مقایسه حساسیت به زمین‌لغزش در دامنه‌های رشته کوه‌های بینالود با استفاده از روش منطق فازی(FUZZY) و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) می‌باشد. به این منظور، با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پراکندگی لغزش‌ها در منطقه، ضمن تهیه نقشه پراکندگی زمین‌لغزش‌ها، لایه‌های اطلاعاتی مهمترین عوامل مؤثر بر وقوع زمین‌لغزش در منطقه موردمطالعه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS) تهیه گردید. سپس با استفاده روش فازی(FUZZY) و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اقدام به تهیه نقشه حساسیت زمین‌لغزش در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) شد. در نهایت به‌منظور ارزیابی و مقایسه میزان دقت و صحت نقشه‌ها با استفاده از منحنی ROC و نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها(نسبت عددی NRi)، صورت گرفت. ارزیابی نتایج حاصل از نقشه حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از روش‌های نام برده، بیانگیر این است که در روش AHP، 8/47% و در روش فازی7/27%، محدوده منطقه دارای حساسیت زیاد و خیلی زیاد از نظر خطر زمین‌لغزش می‌باشد. همچنین نتایج صحت سنجی با استفاده از منحنی ROC نشان داد که روش AHP (817/0=AUC) نسبت به روش فازی(752/0=AUC) دارای صحت و دقت بیشتری در پیش بینی میزان حساسیت زمین‌لغزش، هست. همچنین با تقسیم درصد تعداد زمین‌لغزش در هر پهنه حساسیت زمین لغزش به درصد مساحت هر پهنه در منطقه موردمطالعه، نسبت عددیNRi، محاسبه شد. مقایسه مقادیر این نسبت عددی نشان داد که روش AHP با نسبت عددی بیشتر در هر طبقه، دقت پیش بینی بالاتری را داشته است. زیرا نشان دهنده آن است که در مقایسه با روش منطق فازی، درصد بالایی از زمین لغزش ها را در مساحت کمتری به عنوان پهنه حساسیت زمین لغزش پوشش داده است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: حساسیت زمین‌لغزش؛ بینالود؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ روش فازی؛ GIS