بررسی سازکارهای دفاعی- روانی فروید در منظومه جمشید و خورشید سلمان ساوجی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 42، اسفند 1399، صفحه 111-130   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ستار عبدالله پور¹؛ آرش مشفقی^{* 2}؛ غلامحسین جوانمرد³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران. (نویسنده مسئول)

³دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

از مهم‌ترین مؤلفه‌های نظریۀ روان‌کاوی فروید، سازکار‌های دفاعی_- روانی است. به عقیدۀ وی همه مردم برای رسیدن به آرزوهایشان کوشش می‌کنند، اگر در رسیدن به آرمانشان ناکام شوند، دچار فشار روانی می‌شوند و برای رویارویی با فشار روانی، از سازکار‌های دفاعی استفاده می‌کنند. منظومۀ جمشید و خورشید سلمان ساوجی، ظرفیت‌های قابل‌تأمل برای بررسی سازکار‌های دفاعی_- روانی فروید را دارد و می‌تواند از دید روان‌کاوی، بررسی شود. در همین راستا، نوشتار حاضر با روش توصیفی_- تحلیلی، بر آن بوده است تا از زاویۀ روان‌کاوی به تحلیل سازکار‌های دفاعی_- روانی بکار رفته در این منظومه بپردازد؛ و به این پرسش پاسخ دهد که شخصیت‌های این منظومه، هنگام رویاروی با ناکامی‌ها چه واکنشی از خود نشان می‌دهند؟ نتایج پژوهش نشان‌گر آن است، این شخصیت‌ها نیز مانند دیگر افراد جامعه، هنگام ناکامی و پریشانی به سازکار‌های دفاعی_- روانی، متوسل می‌شوند تا آشوب و آشفتگی درونی خود را کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها

منظومۀ جمشید و خورشید؛ نقد روان‌شناختی؛ اضطراب؛ تعارض؛ سازکارهای دفاعی- روانی

مراجع