تحلیلی ‌بر ‌الزامات ‌و بایسته‌های ‌رشد ‌هوشمند ‌شهری ‌(مطالعه‌ موردی: ‌شهر تویسرکان)

آمایش محیط

دوره 13، شماره 51، اسفند 1399، صفحه 111-132   

نویسندگان

عظیم الوندی¹؛ مجید شمس^{* 2}

¹(دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

²(استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

چکیده

 
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیلی بر الزامات و بایسته‌های رشد هوشمند شهری شهر تویسرکان است. ساخت یک شهر هوشمند به عنوان یک استراتژی برای کاهش مشکلات تولید شده توسط افزایش جمعیت شهری، رشد ناموزون و از هم گسیخته فیزیکی درحال ظهوراست حکمروایی هوشمند، انرژی هوشمند، ساخت‌وساز هوشمند، حمل و نقل هوشمند، هوشمندسازی زیرساخت‌ها، تکنولوژی هوشمند، مراقبت‌های بهداشتی و شهروند هوشمند، این عوامل اساس یک چهار چوب یکپارچه هستند که می‌تواند در بررسی چگونگی ابتکارات و راهبردهای شهر هوشمند استفاده شود. مؤلفه‌های رشد هوشمند شهری بر شرایط اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهر تویسرکان اثرگذار بوده و موجبات کاهش هزینه‌های شهری، بهبود بخشی شرایط زیست محیطی و صرفه‌جویی در وقت و زمان شهروندان را فراهم می‌کند. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- پیمایشی است و حجم نمونه با به‌کارگیری فرمول کوکران برابر 381 نفر است که به‌صورت تصادفی از میان شهروندان و کارشناسان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. با توجه به بررسی‌های انجام شده و یافته‌های این پژوهش که با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. در نهایت نتایج نشان داد که شهر تویسرکان از آمادگی لازم جهت استقرار رشد هوشمند شهری برخوردار نمی‌باشد و با وجود وضعیت نامناسب زیرساخت‌های رشد هوشمند شهری در شهر، هیچ یک از فرایندهای رشد هوشمند شهری در شهر از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. در میان زیرساخت‌های رشد هوشمند شهری، خدمات الکترونیک با رتبه (92/1) وضعیت نامساعدتری دارد و متغیرهای محیط زیست و فضای سبز(99/2)، کیفیت زندگی(65/2)، کاربری‌های مختلط(25/2)، پیاده مداری(24/2) و اجتماعی-اقتصادی(99/1) با در نظر گرفتن رتبه­بندی در وضعیت مساعدتری نسبت به سایر زیرساخت‌ها قرار می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

رشد هوشمند شهری؛ الزامات شهر هوشمند؛ تکنیک‌ها و راهبرد‌های رشد هوشمند؛ شهر تویسرکان

مراجع

 

1-     آذر؛ ساجده، جواد؛ بذرافشان، پایدار، ابوذر (1399)،تحلیل و ارزیابی ارتباط زیست‌پذیری محیطی روستاهای ناحیه بلوچستان با میزان برخورداری از امکانات زیرساختی (دهستان دامن؛ شهرستان ایرانشهر) فصل نامه آمایش محیط مرکز ملایر، دوره 13، شماره 50، صفحه 1-236.

2-     ابافت، سیمین؛ حافظ رضازاده، معصومه ؛ کریمیان بستانی، مریم (1399)،آینده نگاری توسعه شهری با رویکرد توسعه امور زیر بنایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)، فصل نامه آمایش محیط مرکز ملایر، دوره 13، شماره 50، صفحه 1-236.

3-     ابراهیم زاده، ع، قره خلو، شهریاری، (1388)، تحلیل نقش شهر جدید پردیس در تمرکز از مادر شهر تهران، مجله جغرافیا و توسعه، ص 28-13.

4-     اکبر پور، محمد، قمری، مصطفی و موسوی عراقی، مریم السادات، (1393)، بررسی ابعاد زیست محیطی توسعه پایدار شهری با تأکید بر کاربری فضای سبز نمونه موردی شهر تویسرکان، دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان‌های حیاتی، صنایع و مدیریت شهری.

5-     حیدری، اکبر، (1391)، تحلیل فضایی- کالبدی توسعه آتی شهر سقز با تأکید بر شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده از مدل آنتروپی شانون، مجله جغرافیا و توسعه شهری، شماره دوم.

6-      خمر، غلامعلی، حیدری، اکبر، (1393) ارزیابی الگوی رشد هوشمند شهری در شهرهای جدید ایران با تأکید بر شهر جدید صدرا با استفاده از مدل SLEUTH، فصلنامه علمی –پژوهشی فضای جغرافیایی، ص 270-253.

7-     رضازاده، ر، میراحمدی، م، (1388)، مدل اتوماسیون سلولی روشی نوین در شبیه سازی رشد شهری، نشریه فناوری آموزش، ص 47-35.

8-     رهنما، محمد رحیم و عباس‌زاده، غلامرضا، (1387)، اصول و مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی.

9-     رهنما و حیاتی، (1393)، تحلیل شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مشهد، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، ص 98.

10- زیاری، کرامت اله، قدیری، محمود، (1393)، سنجش و ارزیابی الگوی گسترش فیزیکی شهر، پژوهش‌های جغرافیای انسانی.

11- سیف الدینی، فرانک، پوراحمد، احمد، داریش، رضوان و دهاقانی الوار، سید علی نادر، (1393)، بسترها و چالش‌های اعمال سیاست رشد هوشمند شهری، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، ص 79-57.

12- شمس، مجید، رحمانی، امیر، (1393)،اصول مبانی و دیدگاه‌های توسعه شهری با رویکرد هوشمند شهر،فصل ناماه مایش محیط،دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر.

13- ظفری، داریوش، حسینی، محمد حسین، خلیجی، محمد علی و فتحی، محمد حسین، (1389)، رتبه بندی توسعه اجتماعی شهرستان‌های استان همدان، مجله مطالعات جامعه شناسی، سال دوم، شماره هشتم، ص 141-129.

14- عادلی، زینب، سردره، علی اکبر، (1390)، مکان‌یابی ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی در قزوین با استفاده از فرایند سلسله مراتبی، سومین کنفرانس برنامه‌ریزی ومدیریت شهری.

15- مجیدی مسکین، ح، (1392)، مدل سازی دینامیکی رشد شهری با تلفیق شبکه‌های عصبی مصنوعی و سلول‌های خودکار شهر ارومیه، نشریه انجمن علمی جغرافیای دانشگاه زابل، ص 12-1.

16-  قادرمرزی؛ محسن، رحمانی، محمد (1398)،بررسی نقش شهر‌های کوچک در توسعه فضایی منطقه‌ای (نمونه موردی شهر دهگلان)، دوره 12، شماره 44، صفحه 1-236  

17- مرکز آمار ایران، سرشماری‌های سال 95-1390.

18- طرح جامع شهر تویسرکان،سال1397،شرکت طرح راهبرد پویا.

 

19-  Alexander, D. & Tomalty, R. )2002(, Smart Growth and Sustainable Development: Challenges, Solutions, and Policy Directions. Local Environment, Vol. 7, No. 4, 397-409.

20-  Bastin, L. (1010), Multi- agent simulations of residential dynamics in the city computer, Environment and Urban System, 5-17.

21-  Bahata, B. (2010), Analisis of Urban growth sprawl from remote sensing data, springer berlinsensing Heidelberg.

22-  Bullard, R.D. (2007), Growing Smarter Achieving Livable Communities, Environmental Justice and Regional Equity, the MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.

23-  Chrysochoou, M. (2012), A GIS and indrning scheme to screen brownfields for area-wide redevelopment planning: Landscape and urban planning, 187-198.

24-  Flint, A. (2006), This Land: the Battle over Sprawl and Future of American, the Johns Hopkins Univerxity press.

25-  Grant, J. (2007), Encouraging Mixed Use in Practice, Incentives, Regulations, and Plans: The Role of States and Nation-states in Smart Growth Planning, Edited by Gerrit-Jan Knaap, Huibert, A. Haccoû, Kelly J. Clifton and John W. Frece, Published by Edward Elgar Publishing.

26-  Hankey, S. & Marshall, G.D. (2009), Impacts of Urban Form on Future, US Passenger–vehicle Greenhouse Gas Emissions, Energy Policy, www.elsevier.com/locate/enpol.

27-  Hawkins.C.V. (2011), SMART Growth policy choice: A Resoource Dependency and Local Governance Explanation, The Journal 282-697.

28-  Humstone, E. (2004), Sprawl vs, Smart Growth, Vermond forum on sprawl.

29-  Hawkins, C.V. (2011), SMART Growth policy choice: A Resoource Dependency and Local Governance Explanation. 282-697.

30-  Http://www.mokhaberate-toy.blogfa.com, 1391.

31-  Knaap, G.J. Hopkin, L.D. (2001), The Inventory Approach to urban growth boundaries, The American planning Association, Vol 67, No 3.