پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 9,997 |
| تعداد مقالات | 83,560 |
| تعداد مشاهده مقاله | 77,801,377 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,985 |
اثر دگرآسیبی گیاه Artemisia aucheri برخصوصیات جوانهزنی گونه Medicago sativa var.blak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| تحقیقات بذر | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 10، شماره 35، شهریور 1399، صفحه 45-53 اصل مقاله (442.61 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سحر قربانپور1؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی* 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1گروه مرتعداری- دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه تربیت مدرس | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده منابع طبیعی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ترکیبات آللوپاتیک در تنوع زیستی و توانایی تولید اکوسیستمها نقش عمدهای دارند بر همین اساس در این پژوهش اثر آللوپاتی گونه دارویی و اسانسدار Artemisia aucheri بر ویژگیهای اولیه جوانهزنی گونه Medicago sativa var.blak مورد بررسی قرار گرفت. بـرای تهیـه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کـاملاً تصـادفی بـا دو فـاکتور غلظـت اسـانس (سطح صفر (شاهد)، ppm 100، ppm 200، ppm 300، ppm 400، ppm500) انجام گردید. 4 تکرار 50 تایی از بذر گونههـا روی دو لایـه کاغـذ صافی واتمـن 42 داخـل پتـریدیـشهـای دارای قطـر 10 سانتیمتر قرار گرفت. نمونهها در شرایط کنترل شده ژرمیناتور با دمای تناوبی 25 -15 درجه سـانتیگراد، رطوبت نسبی %95 و تناوب نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند. شمارش بذرها تا روز چهاردهم به منظور تعیین ویژگیهای جوانه زنی و رشد اولیه بذور قره یونجه ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و میانگین طول ریشهچه مربوط به تیمار شاهد بود. و در این تیمار کمترین مدت زمان لازم برای جواته زدن 56/1 روز بود. درصد جوانهزنی در تیمار شاهد 94 درصد بود. بذور یونجه سیاه تا غلظت ppm 300 به جوانه زدن ادامه دادند. کمترین میزان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و ریشهچه در این غلظت به حداقل رسید. درصد جوانهزنی در غلظت ppm300 معادل 5 درصد به دست آمد. در غلظتهای 400 و 500 ppm جوانهزنی به طور کامل متوقف شد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آللوپاتی؛ اسانس؛ Artemisia aucheri؛ Medicago sativa var.bla | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
اثر دگرآسیبی گیاه Artemisia aucheriبرخصوصیات جوانهزنی گونه Medicago sativavar. blak
سحر قربانپور1 ، قاسمعلی دیانتی تیلکی2* 1دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران 2دانشیار، گروه مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران تاریخ دریافت: 13/02/99؛ تاریخ پذیرش: 24/04/1399 چکیده ترکیبات آللوپاتیک در تنوع زیستی و توانایی تولید اکوسیستمها نقش عمدهای دارند بر همین اساس در این پژوهش اثر آللوپاتی گونه دارویی و اسانسدار Artemisia aucheri بر ویژگیهای اولیه جوانهزنی گونه Medicago sativa var. blakمورد بررسی قرار گرفت. بـرای تهیـه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کـاملاً تصـادفی بـا دو فـاکتور غلظـت اسـانس (سطح صفر (شاهد)، ppm 100، ppm 200، ppm 300، ppm 400، ppm500) انجام گردید. 4 تکرار 50 تایی از بذر گونههـا روی دو لایـه کاغـذ صافی واتمـن 42 داخـل پتـریدیـشهـای دارای قطـر 10 سانتیمتر قرار گرفت. نمونهها در شرایط کنترل شده ژرمیناتور با دمای تناوبی 25-15 درجه سـانتیگراد، رطوبت نسبی 95 درصد و تناوب نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند. شمارش بذرها تا روز چهاردهم به منظور تعیین ویژگیهای جوانه زنی و رشد اولیه بذور قره یونجه ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و میانگین طول ریشهچه مربوط به تیمار شاهد بود. و در این تیمار کمترین مدت زمان لازم برای جواته زدن 56/1 روز بود. درصد جوانهزنی در تیمار شاهد 94 درصد بود. بذور یونجه سیاه تا غلظت ppm 300 به جوانه زدن ادامه دادند. کمترین میزان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و ریشهچه در این غلظت به حداقل رسید. درصد جوانهزنی در غلظت ppm300 معادل 5 درصد به دست آمد. در غلظتهای 400 و 500 ppm جوانهزنی بهطور کامل متوقف شد. با شناخت گونههای مختلف درمنه در ایران، میتوان از اسانس و یا بقایــای آنها در آینــده به عنوان یکی از ابزارهای مهــم در مدیریت تلفیقی علفهای هرز اســتفاده نمود. با توجه به اینکه گونههای گیاهArtemisia پهنه وسیعی از مراتع ایران را فرا گرفته است، توصیه می‌گردد تا با شناسایی دقیق ترکیبات آللوپاتی و تعیین میزان آنها در این گونهها نســبت به سنتز مصنوعی و یا استخراج طبیعی آنها اقدام نمود.
واژه‌های کلیدی: آللوپاتی، اسانس، Artemisia aucheri، Medicago sativa var.blak
مقدمه[1] حضور گیاهانی از یک یا چند گونه در یک محیط تحت شرایطی که برای رشد و نمو همه آنها ظرفیت کافی وجود نداشته باشد، رقابت درون گونهای و بین گونهای را برای به دست آوردن آب و مواد غذایی، نور، هوا و غیره فراهم میکند. زمانی که گیاهی برای خارج کردن رقبای خود از قلمرو زندگی از مواد شیمیایی استفاده کند، نوع خاصی از رقابت یا ارتباط بین گونهای پیش میآید که به نام آللوپاتی یا دگرآسیبی شناخته میشود. این اثرات مفید یا مضر به واسطه ترکیبات شیمیایی که آللوکمیکال نام دارند بر گیاهان وارد میشوند (Fitter, 2003). آللوکمیکالها بسته به نوع و غلظتی که دارند رشد گیاهان و فعالیت موجودات زنده موجود در خاک را مختل کرده و بسیاری از فعالیتهای حیاتی گیاهان را محدود میکنند (Rafiqul Hoque et al., 2003). این ترکیبات میتوانند از طریق بازدارندگی رشد و جوانهزنی، بازدارندگی تقسیم و رشد طولی سلول، بازدارندگی رشد القاء شده توسط جیبرلین یا اکسین، بازدارندگی تنفس و فتوسنتز، بازدارندگی روزنه، تغییر تراوایی غشا و بازدارندگی فعالیت آنزیمها نقش خود را ایفا کنند (Narwal and Tauro, 1996). تولید آللوکیمیکالها بوسیله گیاهان نوعی تنش محسوب میشوند که رشد و نمو گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهند. بنابراین گیاهانی که در مجاورت با گونههای دارای توان آللوپاتیکی قرار میگیرند، همواره در معرض نوعی تنش زیستی قرار دارند (Min et al., 2003). شناخت آللوپاتی برای اصلاح و افزایش عملکرد گیاهان، حفظ تنوع گونهای، مدیریت گیاهان و حفاظت از محیط زیست از طریق استفاده از آللوکمیکالهای سازگار با محیط زیست است (Ric, 1984). در بررسیهای انجام شده وجود فلاونوئید، ساپونین و ترکیبات کومارینی را در قسمتهای مختلف گیاه نشاان داده است مواد تلخ لیپید و کربوهیدرات از دیگر ترکیبات گیاه است و میزان اسانس فرار در گیاه 4/0 درصد گزارش شده است (Safari, 1984). Sadeghi(2009) در بررسی ارزش غذایی بر اساس چند ترکیاب شیمیایی در گونههای شناخته شده جنس درمنه از مراتع ایران، میانگین ترکیبات شیمیایی تانن، فلاونوئید، گلیکوزید و ساپونین را در گونه درمنه کوهی بهترتیب 5/1، 5/1، 75/3، 1 درصد گزارش کرده است. Samandani وBaghestani (2005) اثر بازدارندگی ترکیبات آللوپاتیک موجود در عصاره برگ گونهها Artemisia sieberi Artemisia scoparia, و Artemisia aucheri بر جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه علف هرز تاج خروس را بررسی و دریافتند که تاثیر گونههای مختلف درمنه روی میزان جوانهزنی و طول ریشهچه و سااقهچه نورسته تاج خروس متفاوت است و با افزایش مقادیر عصاره گونهها اوشری، اسکوپاریا و سایبری، طول ریشهچه و ساقهچه تاج خروس، بهطور نمایی کاهش یافت و گونهی اوشری بیش از دیگر گونههای درمنه اثر بازدارندگی بر جوانهزنی تاج خروس داشت. Jabbarzare و Basaeri (2009) اثر آللوپاتی عصاره شاخ و برگ گونه Artemisia sieberi را بر جوانهزنی بذر آن مورد بررسی قرار دادند نتاایج این مطالعه نشان داد که با افزایش غلظت عصاره Artemisia sieberi ، درصد و سرعت جوانهزنی، طول ساقهچه و ریشهچه در این گونه کاهش مییابد. گزارشات پژوهشگران فوق وجود تاثیر منفی ناشی از پدیده دگرآسیبی برخی از گونهها جنس درمنه بر گونههای مرتعی مهم را نشان میدهد. جنس درمنه (Artemisia aucheri) از مهمترین گیاهان مرتعی ایران در مناطق استپی و نیمه استپی بوده که گونههای متعددی دارد. این جنس بهطور وسیع در مناطق شمالی مانند گرگان، مناطق غربی مانند کردستان، مناطق شرقی مانند خراسان و مرکزی مثل تهران و یزد پراکنده است (Klyman, 1985). درمنه کوهی (Artemisia aucheri) گونهای است چندساله از تیره کاسنی (Asteraceae) مقاوم به سرما و اسانسدار در مراتع کوهستانی است. دارای سیستم ریشهای گسترده، ریشه اصلی عمیق و گاهی بیش از دو متر، تاج پوشش به نسبت وسیع، تولید بذر فراوان و تجدید حیات آسان از ویژگیهای این گیاه است. این گونه به دلیل وضعیت چرایی حاکم در رویشگاههای تخریب یافته آن بهصورت غالبیت تک گونهای در آمده است و وجود متابولیتهای ثانویه در این گیاه باعث عدم استفاده دام از آن تا شروع بارانهای پاییزی شده است. این موارد منجر به عدم وجود گونهی همراه در رویشگاههای طبیعی درمنه دشتی و نیز کوتاه شدن دوره استفاده دام از مرتع میشود (Azarnivand and Zare Chahouki, 2005). همچنین با تعیین اثر این عامل اکولوژیکی بر جوانهزنی و رشد اولیه گونههای گیاهی میتوان موفقیتهای بذرکاری و اصلاح و توسعه مراتع را افزایش داد. مطالعه اثرات آللوپاتیکی یک گیاه به ویژه گیاهان دارویی بر گیاهان دیگر میتواند در راستای کشت ارگانیک آنها راهگشا بوده و همچنین راهنمای بسیار مفیدی در خصوص انتخاب برنامه تناوب در مراتع باشد. تحقیقات گستردهای در راستای معرفی اثر آللوپاتی اسانس Artemisia sieberi صورت گرفته است که به این اثر در گیاه مذکور بارها در تحقیقات محققین دیگر گزارش شده است اما تحقیقی در رابطه با اثر آللوپاتی درمنه کوهی بر بذر گونهی یونجه سیاه صورت نگرفته است. گونه یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفهای در جهان است اما شرایط رویشی مشابه این دو گونه سبب شد اثر آللوپاتی درمنه کوهی بر یونجهی سیاه مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر آللوپاتی اسانسaucheri Artemisia بر ویژگیهای جوانهزنی و اولیه رشد گونه Medicago sativa var. black میباشد.
مواد و روشها این مطالعه در دانشکده منـابع طبیعـی دانشـگاه تربیـت مدرس در سال 1396 انجام شد. پایههای گیاهaucheri Artemisiaدر دوره رشد رویشی از مراتع ایستگاه تحقیقاتی کوهپر واقع در منطقه کجور شهرستان نوشهر واقع در استان مازندران جمع آوری گردید. منطقه مورد مطالعه دارای مختصات جغرافیایی ′′57 ′31 ˚36 شمالی و ″8 ′14 51º شرقی و دارای ارتفاع منطقه از سطح دریا 1600 متر، میزان بارندگی متوسط سالانه آن 370 میلیمتر و تبخیر سالیانه آن برابر با 1300 میلیمتر میباشد. گیاه درمنه پس از جمعآوری و جداسازی برگها، در سایه به دلیل جلـوگیری از هدر رفت اسانس سایه خشک و سپس آسیاب شـد. بـرای تهیـه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کـاملاً تصـادفی بـا دو فـاکتور غلظـت اسـانس (سطح صفر (شاهد)، ppm 100، ppm 200، ppm 300، ppm 400، ppm500) و گونهی Medicago sativa var black انجام شد. قبل از شروع آزمایش بذرها بوسیلهی هیپوکلریت سدیم 20% به‌مدت سه دقیقه ضدعفونی گردیدند. 4 تکرار 50 تایی از بذر گونههـا روی دو لایـه کاغـذ صافی واتمـن 42 داخـل پتـریدیـشهـای دارای قطـر 10 سانتیمتر قرار گرفت، کاغذهای صـافی هـر دو روز یکبـار تعویض شد تا مانع از تجمع اسـانس در محـیط بـذر شـود (Rehman et al., 1996). بذرها زمانی جوانه‌زده محسـوب میشدند که طول ریشهچه در آنها به 2 میلیمتـر مـیرسـید (Hardegree and Van Vactor, 2000). نمونهها در شرایط کنترل شده ژرمیناتور با دمای تناوبی 25-15 درجه سـانتیگراد، رطوبت نسبی %95 و تناوب نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند (Ista, 1985). رهونایی داخل ژرمیناتور توسط لامپهای فلورسانت 2500 لوکس تامین شد (Qien et al., 2009). شمارش بذرها تا روز چهاردهم به‌منظور تعیین خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه بذور قره یونجه ادامه یافت. درصد جوانهزنی: برای محاسبه درصد جوانه زنی از فرمول زیر استفاده گردید (Nicols and Heydecker, 1968). S/T × 100 S: تعداد بذور جوانه زده، :Tکل تعداد بذور متوسط زمان لازم برای جوانهزنی: که شاخصی از سرعت وشتاب جوانه زنی محسوب می گردد که از رابطه زیر محاسبه گردید (Ellis and Roberts, 1981). MGT = ∑(ND) / ∑N :Nتعداد بذور جوانه زده در طی D روز D: تعداد روزها از ابتدای جوانهزنی N ∑: کل تعداد بذور جوانه زده سرعت جوانهزنی: به‌منظوراندازه گیری سرعت جوانه زنی بذرها از روش Maguire (1962) استفاده شد. RS = RS: سرعت جوانهزنی (تعداد بذر در روز) :Siتعداد بذر جوانه زده در هر شمارش Di: تعداد روز تا شمارش n ام
VI = (RL + SL) * GP RL: میانگین طول ریشهچه SL : میانگین طول ساقهچه GP: درصد جوانهزنی
نتایج و بحث نتایج نشان داد که در تمام صفات مورد اندازهگیری اختلاف معنیدار در سطح 5 درصد وجود دارد (جدول1). مقایسات میانگین به صورت نمودار (1 تا 6) آورده شده است. حروف مشابه به معنی عدم وجود تفاوت معنیدار در بین تیمارهای اعمال شده و حروف غیر مشابه به معنی وجود رابطهی معنیدار در تیمارهای مختلف میباشد. درصد جوانهزنی: نتایج مقایسههای میانگین نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی این گونه در تیمار شاهد با مقدار 94 درصد و کمترین درصد جوانهزنی با مقدار 5 درصد در غلظتppm 300 بود. و در غلظتهایppm 400 و 500 جوانهزنی مشاهده نشد (شکل 1). سرعت جوانهزنی: طبق نتایج به دست آمده سرعت جوانهزنی در تیمار شاهد در بالاترین حد به میزان 49/6 و در غلظتppm 300 با میزان 24/0 درصد کمترین میزان را داشت. در غلظتهایppm 400 و 500 به دلیل عدم جوانهزنی بذور سرعت نیز صفر بود زیرا این مشخصه تحت تاثیر درصد جوانهزنی میباشد (شکل2).
جدول 1: تجزیه واریانس خصوصیات جوانهزنی و رشد اولیه گونه Medicago sativa var.blakدر غلظتهای مختلف Artemisia aucheri
: ** اختلاف معنیدار در سطح 01/0 *: اختلاف معنیدار در سطح 05/0 :ns عدم معنیداری
شاخص بنیه: این مشخصه طبق نتایج آورده شده (شکل 3) در تیمار شاهد 6260 بیشترین مقدار و در غلظت ppm 300 با مقدار 91 کمترین میزان را داشت (جدول 3). میانگین مدت جوانهزنی: در تیمار شاهد میانگین مدت جوانهزنی 56/1 روز و میانگین مدت جوانهزنی در غلظت ppm 300 33/11 روز بود (شکل 4). میانگین طول ساقهچه: میانگین طول ساقهچه در تیمار شاهد 5/27 میلیمتر و در غلظت ppm 300 85/1 میلیمتر بود (شکل 5). میانگین طول ریشهچه: طبق نتایج آورده شده (شکل 6) میانگین طول ریشهچه در تیمار شاهد 65 میلیمتر و بیشترین مقدار و در غلظت ppm 300 5/7 میلیمتر و در کمترین مقدار خود بود.
شکل 1: مقایسه میانگین درصد جوانهزنی یونجه سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین درصد جوانهزنی در شاهد b: درصد جوانهزنی در 100 پی‌پی‌ام c: درصد جوانهزنی در 200 پی‌پی‌ام d: بدون اختلاف معنی دار در 300، 400 و 500 پی‌پی‌ام
شکل 2: مقایسه میانگین سرعت جوانهزنی یونجه سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین سرعت جوانهزنی در شاهد b: سرعت جوانهزنی در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار در سرعت جوانهزنی 200، 300، 400 و 500 پی پی ام
شکل 3: مقایسه میانگین شاخص بنیهی یونجه در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی a: بیشترین شاخص بنیه در شاهد b: شاخص بنیه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار شاخص بنیه در 200، 300، 400 و 500 پی پی ام
شکل4: مقایسه میانگین میانگین مدت جوانهزنی در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی d: کمترین میانگین زمان جوانهزنی در شاهد و عدم جوانهزنی در 400 و 500 پی پی ام c: میانگین مدت جوانهزنی در 100 پی پی ام b: میانگین مدت جوانهزنی در 200 پی پی ام a: میانگین مدت جوانهزنی در 300 پی پی ام
شکل 5: مقایسه میانگین میانگین طول ساقههی یونجهی سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی a: بیشترین طول ساقهچه در شاهد b: طول ساقهچه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار طول ساقهچه در 200 و 300 پی پی ام :d عدم اختلاف معنیدار طول ساقهچه در 400 و 500 پی پی ام
شکل 6: مقایسه میانگین میانگین طول ریشهچه یونجهی سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین طول ریشهچه در شاهد b: طول ساقهچه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار طول ریشهچه در 200 و 300 پی پی ام :d عدم اختلاف معنیدار طول ریشهچه در 400 و 500 پی پی ام
بحث آزاد شدن ترکیبات آللوپاتیک در محیط، مانع جوانهزنی و رشد گیاهان دیگر میشود (Kil et al., 2000). در طول این بررسی مشخص شد که اسانس Artemisia aucheri بر جوانهزنی و شاخصهای رشد گیاهچههای گونه Medicago sativa var.blakاثر کاهشی داشته است. افزایش غلظت اسانس درمنه کوهی کاهش معنیداری برپارامترهای مورد بررسی در گونه مورد مطالعه در پی داشته است. تحقیقات دیگری نیز در این زمینه انجام گرفته است که همسو با مطالعه حاضر میباشد. نتایج این مطالعه با یافتههای Karaman Azirak and (2008)؛ Soltanipur et al. (2005)، Saberi et al. (2009)، Gholami et al. (2011) و Mohebbi et al. (2007) مطابقت دارد.Gholami et al. (2013) در تحقیقی تاثیر آللوپاتیک Artemisia aucheri را بر جوانهزنی و رشد دو گونه Bromus inermis و نتیجهگیری کلی با توجه به نتایج تحقیق حاضر و بررســی دیگر محققــان میتوان نتیجهگیری نمود که گونههای مختلف درمنه در بردارنده برخی از ترکیبات آللوپاتی مهم بوده که میتواند در مدیریت علفهای هرز به کار گرفته شــود. بنابراین با شناخت گونههای مختلف درمنه در ایران، میتوان از اسانس و یا بقایــای آنها در آینــده به عنوان یکی از ابزارهای مهــم در مدیریت تلفیقی علفهای هرز اســتفاده نمود. با توجه به اینکه گونههای Artemisia پهنه وسیعی از مراتع ایران را فرا گرفته است، توصیه می گردد تا با شناسایی دقیق ترکیبات آللوپاتی و تعیین میزان آنها در این گونهها نســبت به سنتز مصنو اثر دگرآسیبی گیاه Artemisia aucheriبرخصوصیات جوانهزنی گونه Medicago sativavar. blak
سحر قربانپور1 ، قاسمعلی دیانتی تیلکی2* 1دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران 2دانشیار، گروه مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران تاریخ دریافت: 13/02/99؛ تاریخ پذیرش: 24/04/1399 چکیده ترکیبات آللوپاتیک در تنوع زیستی و توانایی تولید اکوسیستمها نقش عمدهای دارند بر همین اساس در این پژوهش اثر آللوپاتی گونه دارویی و اسانسدار Artemisia aucheri بر ویژگیهای اولیه جوانهزنی گونه Medicago sativa var. blakمورد بررسی قرار گرفت. بـرای تهیـه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کـاملاً تصـادفی بـا دو فـاکتور غلظـت اسـانس (سطح صفر (شاهد)، ppm 100، ppm 200، ppm 300، ppm 400، ppm500) انجام گردید. 4 تکرار 50 تایی از بذر گونههـا روی دو لایـه کاغـذ صافی واتمـن 42 داخـل پتـریدیـشهـای دارای قطـر 10 سانتیمتر قرار گرفت. نمونهها در شرایط کنترل شده ژرمیناتور با دمای تناوبی 25-15 درجه سـانتیگراد، رطوبت نسبی 95 درصد و تناوب نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند. شمارش بذرها تا روز چهاردهم به منظور تعیین ویژگیهای جوانه زنی و رشد اولیه بذور قره یونجه ادامه یافت. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و میانگین طول ریشهچه مربوط به تیمار شاهد بود. و در این تیمار کمترین مدت زمان لازم برای جواته زدن 56/1 روز بود. درصد جوانهزنی در تیمار شاهد 94 درصد بود. بذور یونجه سیاه تا غلظت ppm 300 به جوانه زدن ادامه دادند. کمترین میزان جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه، میانگین طول رشد ساقهچه و ریشهچه در این غلظت به حداقل رسید. درصد جوانهزنی در غلظت ppm300 معادل 5 درصد به دست آمد. در غلظتهای 400 و 500 ppm جوانهزنی بهطور کامل متوقف شد. با شناخت گونههای مختلف درمنه در ایران، میتوان از اسانس و یا بقایــای آنها در آینــده به عنوان یکی از ابزارهای مهــم در مدیریت تلفیقی علفهای هرز اســتفاده نمود. با توجه به اینکه گونههای گیاهArtemisia پهنه وسیعی از مراتع ایران را فرا گرفته است، توصیه می‌گردد تا با شناسایی دقیق ترکیبات آللوپاتی و تعیین میزان آنها در این گونهها نســبت به سنتز مصنوعی و یا استخراج طبیعی آنها اقدام نمود.
واژه‌های کلیدی: آللوپاتی، اسانس، Artemisia aucheri، Medicago sativa var.blak
مقدمه[1] حضور گیاهانی از یک یا چند گونه در یک محیط تحت شرایطی که برای رشد و نمو همه آنها ظرفیت کافی وجود نداشته باشد، رقابت درون گونهای و بین گونهای را برای به دست آوردن آب و مواد غذایی، نور، هوا و غیره فراهم میکند. زمانی که گیاهی برای خارج کردن رقبای خود از قلمرو زندگی از مواد شیمیایی استفاده کند، نوع خاصی از رقابت یا ارتباط بین گونهای پیش میآید که به نام آللوپاتی یا دگرآسیبی شناخته میشود. این اثرات مفید یا مضر به واسطه ترکیبات شیمیایی که آللوکمیکال نام دارند بر گیاهان وارد میشوند (Fitter, 2003). آللوکمیکالها بسته به نوع و غلظتی که دارند رشد گیاهان و فعالیت موجودات زنده موجود در خاک را مختل کرده و بسیاری از فعالیتهای حیاتی گیاهان را محدود میکنند (Rafiqul Hoque et al., 2003). این ترکیبات میتوانند از طریق بازدارندگی رشد و جوانهزنی، بازدارندگی تقسیم و رشد طولی سلول، بازدارندگی رشد القاء شده توسط جیبرلین یا اکسین، بازدارندگی تنفس و فتوسنتز، بازدارندگی روزنه، تغییر تراوایی غشا و بازدارندگی فعالیت آنزیمها نقش خود را ایفا کنند (Narwal and Tauro, 1996). تولید آللوکیمیکالها بوسیله گیاهان نوعی تنش محسوب میشوند که رشد و نمو گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهند. بنابراین گیاهانی که در مجاورت با گونههای دارای توان آللوپاتیکی قرار میگیرند، همواره در معرض نوعی تنش زیستی قرار دارند (Min et al., 2003). شناخت آللوپاتی برای اصلاح و افزایش عملکرد گیاهان، حفظ تنوع گونهای، مدیریت گیاهان و حفاظت از محیط زیست از طریق استفاده از آللوکمیکالهای سازگار با محیط زیست است (Ric, 1984). در بررسیهای انجام شده وجود فلاونوئید، ساپونین و ترکیبات کومارینی را در قسمتهای مختلف گیاه نشاان داده است مواد تلخ لیپید و کربوهیدرات از دیگر ترکیبات گیاه است و میزان اسانس فرار در گیاه 4/0 درصد گزارش شده است (Safari, 1984). Sadeghi(2009) در بررسی ارزش غذایی بر اساس چند ترکیاب شیمیایی در گونههای شناخته شده جنس درمنه از مراتع ایران، میانگین ترکیبات شیمیایی تانن، فلاونوئید، گلیکوزید و ساپونین را در گونه درمنه کوهی بهترتیب 5/1، 5/1، 75/3، 1 درصد گزارش کرده است. Samandani وBaghestani (2005) اثر بازدارندگی ترکیبات آللوپاتیک موجود در عصاره برگ گونهها Artemisia sieberi Artemisia scoparia, و Artemisia aucheri بر جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه علف هرز تاج خروس را بررسی و دریافتند که تاثیر گونههای مختلف درمنه روی میزان جوانهزنی و طول ریشهچه و سااقهچه نورسته تاج خروس متفاوت است و با افزایش مقادیر عصاره گونهها اوشری، اسکوپاریا و سایبری، طول ریشهچه و ساقهچه تاج خروس، بهطور نمایی کاهش یافت و گونهی اوشری بیش از دیگر گونههای درمنه اثر بازدارندگی بر جوانهزنی تاج خروس داشت. Jabbarzare و Basaeri (2009) اثر آللوپاتی عصاره شاخ و برگ گونه Artemisia sieberi را بر جوانهزنی بذر آن مورد بررسی قرار دادند نتاایج این مطالعه نشان داد که با افزایش غلظت عصاره Artemisia sieberi ، درصد و سرعت جوانهزنی، طول ساقهچه و ریشهچه در این گونه کاهش مییابد. گزارشات پژوهشگران فوق وجود تاثیر منفی ناشی از پدیده دگرآسیبی برخی از گونهها جنس درمنه بر گونههای مرتعی مهم را نشان میدهد. جنس درمنه (Artemisia aucheri) از مهمترین گیاهان مرتعی ایران در مناطق استپی و نیمه استپی بوده که گونههای متعددی دارد. این جنس بهطور وسیع در مناطق شمالی مانند گرگان، مناطق غربی مانند کردستان، مناطق شرقی مانند خراسان و مرکزی مثل تهران و یزد پراکنده است (Klyman, 1985). درمنه کوهی (Artemisia aucheri) گونهای است چندساله از تیره کاسنی (Asteraceae) مقاوم به سرما و اسانسدار در مراتع کوهستانی است. دارای سیستم ریشهای گسترده، ریشه اصلی عمیق و گاهی بیش از دو متر، تاج پوشش به نسبت وسیع، تولید بذر فراوان و تجدید حیات آسان از ویژگیهای این گیاه است. این گونه به دلیل وضعیت چرایی حاکم در رویشگاههای تخریب یافته آن بهصورت غالبیت تک گونهای در آمده است و وجود متابولیتهای ثانویه در این گیاه باعث عدم استفاده دام از آن تا شروع بارانهای پاییزی شده است. این موارد منجر به عدم وجود گونهی همراه در رویشگاههای طبیعی درمنه دشتی و نیز کوتاه شدن دوره استفاده دام از مرتع میشود (Azarnivand and Zare Chahouki, 2005). همچنین با تعیین اثر این عامل اکولوژیکی بر جوانهزنی و رشد اولیه گونههای گیاهی میتوان موفقیتهای بذرکاری و اصلاح و توسعه مراتع را افزایش داد. مطالعه اثرات آللوپاتیکی یک گیاه به ویژه گیاهان دارویی بر گیاهان دیگر میتواند در راستای کشت ارگانیک آنها راهگشا بوده و همچنین راهنمای بسیار مفیدی در خصوص انتخاب برنامه تناوب در مراتع باشد. تحقیقات گستردهای در راستای معرفی اثر آللوپاتی اسانس Artemisia sieberi صورت گرفته است که به این اثر در گیاه مذکور بارها در تحقیقات محققین دیگر گزارش شده است اما تحقیقی در رابطه با اثر آللوپاتی درمنه کوهی بر بذر گونهی یونجه سیاه صورت نگرفته است. گونه یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفهای در جهان است اما شرایط رویشی مشابه این دو گونه سبب شد اثر آللوپاتی درمنه کوهی بر یونجهی سیاه مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر آللوپاتی اسانسaucheri Artemisia بر ویژگیهای جوانهزنی و اولیه رشد گونه Medicago sativa var. black میباشد.
مواد و روشها این مطالعه در دانشکده منـابع طبیعـی دانشـگاه تربیـت مدرس در سال 1396 انجام شد. پایههای گیاهaucheri Artemisiaدر دوره رشد رویشی از مراتع ایستگاه تحقیقاتی کوهپر واقع در منطقه کجور شهرستان نوشهر واقع در استان مازندران جمع آوری گردید. منطقه مورد مطالعه دارای مختصات جغرافیایی ′′57 ′31 ˚36 شمالی و ″8 ′14 51º شرقی و دارای ارتفاع منطقه از سطح دریا 1600 متر، میزان بارندگی متوسط سالانه آن 370 میلیمتر و تبخیر سالیانه آن برابر با 1300 میلیمتر میباشد. گیاه درمنه پس از جمعآوری و جداسازی برگها، در سایه به دلیل جلـوگیری از هدر رفت اسانس سایه خشک و سپس آسیاب شـد. بـرای تهیـه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کـاملاً تصـادفی بـا دو فـاکتور غلظـت اسـانس (سطح صفر (شاهد)، ppm 100، ppm 200، ppm 300، ppm 400، ppm500) و گونهی Medicago sativa var black انجام شد. قبل از شروع آزمایش بذرها بوسیلهی هیپوکلریت سدیم 20% به‌مدت سه دقیقه ضدعفونی گردیدند. 4 تکرار 50 تایی از بذر گونههـا روی دو لایـه کاغـذ صافی واتمـن 42 داخـل پتـریدیـشهـای دارای قطـر 10 سانتیمتر قرار گرفت، کاغذهای صـافی هـر دو روز یکبـار تعویض شد تا مانع از تجمع اسـانس در محـیط بـذر شـود (Rehman et al., 1996). بذرها زمانی جوانه‌زده محسـوب میشدند که طول ریشهچه در آنها به 2 میلیمتـر مـیرسـید (Hardegree and Van Vactor, 2000). نمونهها در شرایط کنترل شده ژرمیناتور با دمای تناوبی 25-15 درجه سـانتیگراد، رطوبت نسبی %95 و تناوب نوری 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند (Ista, 1985). رهونایی داخل ژرمیناتور توسط لامپهای فلورسانت 2500 لوکس تامین شد (Qien et al., 2009). شمارش بذرها تا روز چهاردهم به‌منظور تعیین خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه بذور قره یونجه ادامه یافت. درصد جوانهزنی: برای محاسبه درصد جوانه زنی از فرمول زیر استفاده گردید (Nicols and Heydecker, 1968). S/T × 100 S: تعداد بذور جوانه زده، :Tکل تعداد بذور متوسط زمان لازم برای جوانهزنی: که شاخصی از سرعت وشتاب جوانه زنی محسوب می گردد که از رابطه زیر محاسبه گردید (Ellis and Roberts, 1981). MGT = ∑(ND) / ∑N :Nتعداد بذور جوانه زده در طی D روز D: تعداد روزها از ابتدای جوانهزنی N ∑: کل تعداد بذور جوانه زده سرعت جوانهزنی: به‌منظوراندازه گیری سرعت جوانه زنی بذرها از روش Maguire (1962) استفاده شد. RS = RS: سرعت جوانهزنی (تعداد بذر در روز) :Siتعداد بذر جوانه زده در هر شمارش Di: تعداد روز تا شمارش n ام
VI = (RL + SL) * GP RL: میانگین طول ریشهچه SL : میانگین طول ساقهچه GP: درصد جوانهزنی
نتایج و بحث نتایج نشان داد که در تمام صفات مورد اندازهگیری اختلاف معنیدار در سطح 5 درصد وجود دارد (جدول1). مقایسات میانگین به صورت نمودار (1 تا 6) آورده شده است. حروف مشابه به معنی عدم وجود تفاوت معنیدار در بین تیمارهای اعمال شده و حروف غیر مشابه به معنی وجود رابطهی معنیدار در تیمارهای مختلف میباشد. درصد جوانهزنی: نتایج مقایسههای میانگین نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی این گونه در تیمار شاهد با مقدار 94 درصد و کمترین درصد جوانهزنی با مقدار 5 درصد در غلظتppm 300 بود. و در غلظتهایppm 400 و 500 جوانهزنی مشاهده نشد (شکل 1). سرعت جوانهزنی: طبق نتایج به دست آمده سرعت جوانهزنی در تیمار شاهد در بالاترین حد به میزان 49/6 و در غلظتppm 300 با میزان 24/0 درصد کمترین میزان را داشت. در غلظتهایppm 400 و 500 به دلیل عدم جوانهزنی بذور سرعت نیز صفر بود زیرا این مشخصه تحت تاثیر درصد جوانهزنی میباشد (شکل2).
جدول 1: تجزیه واریانس خصوصیات جوانهزنی و رشد اولیه گونه Medicago sativa var.blakدر غلظتهای مختلف Artemisia aucheri
: ** اختلاف معنیدار در سطح 01/0 *: اختلاف معنیدار در سطح 05/0 :ns عدم معنیداری
شاخص بنیه: این مشخصه طبق نتایج آورده شده (شکل 3) در تیمار شاهد 6260 بیشترین مقدار و در غلظت ppm 300 با مقدار 91 کمترین میزان را داشت (جدول 3). میانگین مدت جوانهزنی: در تیمار شاهد میانگین مدت جوانهزنی 56/1 روز و میانگین مدت جوانهزنی در غلظت ppm 300 33/11 روز بود (شکل 4). میانگین طول ساقهچه: میانگین طول ساقهچه در تیمار شاهد 5/27 میلیمتر و در غلظت ppm 300 85/1 میلیمتر بود (شکل 5). میانگین طول ریشهچه: طبق نتایج آورده شده (شکل 6) میانگین طول ریشهچه در تیمار شاهد 65 میلیمتر و بیشترین مقدار و در غلظت ppm 300 5/7 میلیمتر و در کمترین مقدار خود بود.
شکل 1: مقایسه میانگین درصد جوانهزنی یونجه سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین درصد جوانهزنی در شاهد b: درصد جوانهزنی در 100 پی‌پی‌ام c: درصد جوانهزنی در 200 پی‌پی‌ام d: بدون اختلاف معنی دار در 300، 400 و 500 پی‌پی‌ام
شکل 2: مقایسه میانگین سرعت جوانهزنی یونجه سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین سرعت جوانهزنی در شاهد b: سرعت جوانهزنی در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار در سرعت جوانهزنی 200، 300، 400 و 500 پی پی ام
شکل 3: مقایسه میانگین شاخص بنیهی یونجه در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی a: بیشترین شاخص بنیه در شاهد b: شاخص بنیه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار شاخص بنیه در 200، 300، 400 و 500 پی پی ام
شکل4: مقایسه میانگین میانگین مدت جوانهزنی در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی d: کمترین میانگین زمان جوانهزنی در شاهد و عدم جوانهزنی در 400 و 500 پی پی ام c: میانگین مدت جوانهزنی در 100 پی پی ام b: میانگین مدت جوانهزنی در 200 پی پی ام a: میانگین مدت جوانهزنی در 300 پی پی ام
شکل 5: مقایسه میانگین میانگین طول ساقههی یونجهی سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنهی کوهی a: بیشترین طول ساقهچه در شاهد b: طول ساقهچه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار طول ساقهچه در 200 و 300 پی پی ام :d عدم اختلاف معنیدار طول ساقهچه در 400 و 500 پی پی ام
شکل 6: مقایسه میانگین میانگین طول ریشهچه یونجهی سیاه در غلظتهای مختلف اسانس درمنه کوهی a: بیشترین طول ریشهچه در شاهد b: طول ساقهچه در 100 پی پی ام c: عدم اختلاف معنیدار طول ریشهچه در 200 و 300 پی پی ام :d عدم اختلاف معنیدار طول ریشهچه در 400 و 500 پی پی ام
بحث آزاد شدن ترکیبات آللوپاتیک در محیط، مانع جوانهزنی و رشد گیاهان دیگر میشود (Kil et al., 2000). در طول این بررسی مشخص شد که اسانس Artemisia aucheri بر جوانهزنی و شاخصهای رشد گیاهچههای گونه Medicago sativa var.blakاثر کاهشی داشته است. افزایش غلظت اسانس درمنه کوهی کاهش معنیداری برپارامترهای مورد بررسی در گونه مورد مطالعه در پی داشته است. تحقیقات دیگری نیز در این زمینه انجام گرفته است که همسو با مطالعه حاضر میباشد. نتایج این مطالعه با یافتههای Karaman Azirak and (2008)؛ Soltanipur et al. (2005)، Saberi et al. (2009)، Gholami et al. (2011) و Mohebbi et al. (2007) مطابقت دارد.Gholami et al. (2013) در تحقیقی تاثیر آللوپاتیک Artemisia aucheri را بر جوانهزنی و رشد دو گونه Bromus inermis و نتیجهگیری کلی با توجه به نتایج تحقیق حاضر و بررســی دیگر محققــان میتوان نتیجهگیری نمود که گونههای مختلف درمنه در بردارنده برخی از ترکیبات آللوپاتی مهم بوده که میتواند در مدیریت علفهای هرز به کار گرفته شــود. بنابراین با شناخت گونههای مختلف درمنه در ایران، میتوان از اسانس و یا بقایــای آنها در آینــده به عنوان یکی از ابزارهای مهــم در مدیریت تلفیقی علفهای هرز اســتفاده نمود. با توجه به اینکه گونههای Artemisia پهنه وسیعی از مراتع ایران را فرا گرفته است، توصیه می گردد تا با شناسایی دقیق ترکیبات آللوپاتی و تعیین میزان آنها در این گونهها نســبت به سنتز مصنوعی و یا استخراج طبیعی آنها اقدام نمود.
عی و یا استخراج طبیعی آنها اقدام نمود.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Abdul-Baki, A.A. and Anderson, J.D. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiple criteria. journal of Crop Science. 13: 630-633.
Avers, C.J. and Goodwin, R.H. 1956. Effects of comarin and scopoletin on the standard root growth pattern of phelum pratense. American journal of botany. 43: 612-620.
Azarinvand, E. and Zare Chahouki, M.A. 2005. Improvement and development of rangeland. Tehran University Press. 343 pages.
Azirak, S. and Karaman, S. 2008. Allelopathic effect of some essential oils and components on germination and growth of lentil. Pakistan Journal of Agronomy. 1: 28-30.
Bhowmik, P.C. and Doll, J.D. 1982. Corne and soybean response to allelopathic effects of weed and crope residues. journal of Agronomy. 74: 601-606.
Chon, S.U. Jang, H.G. Kim, D.K. Kim, Y.M. Boo, H.O. and Kim, Y.J. 2005. Allelopathic potential in lettuce (Lactuca Sativa L.) plants. Scientia Horticultu Connik W.J. 1987. Identification of volatileallelo chemicals from Amaranthus palmeri. Journal of Chemical Ecology, 13: 463-472.
Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci. journal of Technol. 9:377-409.
Fitter, A. 2003. Making allelopathy respectable. Science. 301: 1337-1338.
Gholami, P. Ghorbani, J. and Qaderi, S.H. 2010. Effects of Artemisia aucheri and Dactylis glomerata allelopathy on germination properties. Festuca arundinacea Schreb. Journal of Plant Ecophysiology. 2: 44-52.
Gholami, P. shirmardi, E.A. Qaderi, Sh. and teacher, l. 2011. Effect of Artemisia aucheri allelopathy on seed germination and seedling growth of Bromus tomentellus and Bromus inermis Journal of Environmental Protection. 2 (1): 71-80.
Hardegree, S.P. and Van Vactor, S.S. 2000. Germination and emergence of primed grass seeds under field and simulated-field temperature regimes. journal of Annals of Botany. 85: 379-390.
ISTA, 1985. International Seed Testing Association. ISTA Handbook on Seedling Evaluation.
Jabbarzareh, A. and Basaeri, M. 2009. Investigating the effect of Allelopathy of Artemisia Extract of Artemisia plain on its seed germination. Scientific Journal of Rangeland. Winter. 3 (4): 709-699.
Lydon, J.R., Rele, T. and Chen, P.K. 1997. Allelopathic activity of annual ormwood (Artemisia annua) and the role artemisinin. Weed. Sei. 45:807-811.
Kil, B.S., Han, D.M., Lee, C.H., Kim, Y.S., Yun, K.Y. and Yoo, H.G. 2000. Allelopathic effects of Artimisia lavandulaefolia. Korean Journal Ecology. 23: 149-155.
Klyman, D.L. 1985. Qinghaosu (artemisin): an antimalaria durg from China, journal of Science. 228: 1049-1055.
Macro, J.A. and Barbera, O. 1990. Natural products from the genus Artemisia L. Studies in journal of Natural Products Chemistry. 7: 201- 264.
Maguire, J.D. 1962. Speed of Germination aid in Selection and Evaluation for Seedling. Emergence and Vigor Crop Science, 2:176-177. Min, A., Liu, D.L., Johnson, I.R. and Lovett, J.V. 2003. Mathematical modelling of allelopathy: II. The dynamics of allelochemicals from living plants in the environment. journal of Ecological Modelling. 161: 53-66.
Mohebbi, Z., Tavili, A., Zare Chahuki, M. and Jafari M. 2007. Effects of Artemisia sieberi allelopathy on germination and early growth characteristics of Spit barbata. Journal of Rangeland Research. 4 (2): 307-298.
Narwal, S.S. and Tauro, P. 1996. Allelopathy in pests management for sustainable agriculture. Preceding of the International Conference on Allelopathy, Vol. I, New Delhi, India, Septembe. 5: 67-76.
Nicols, M.A. Heydecker, W. 1968. Two approaches to the study of germination date, proc. Int. Seed Test. Asso. 33:531-540.
Qian, H., Xu, X., Chen, W., Jiang, H., Jin, Y., Liu, W. and Fu, Z. 2009. Allelochemical stress causes oxidative damage and inhibition of photosynthesis in Chlorella vulgaris. Chemosphere. 75: 368-375.
Rafiqul Hoque, A.T.M., Ahmed, R., Uddin, M.B. and Hossain, M.K. 2003. Allelopathic effect of different range. Journal of Range Management. 44:223-226. Rehman, S. Harris, P.J.C. Bourne, W.F. and Wilkin, J. 1996. The effect of sodium chloride on germination and the potassium and calcium content of Acacia seeds. journal of Seed Science and Technology, 25: 45-57.
Rice, E.L. 1984. Allelopathy, 2nd Ed. Florida: Academic press. 424 p.
Saberi, M., Shahriar, R., Jafari, M., Tarian, F. and Safari, E. 2009. The effect of allelopathic Thymus kotschyanus on seed germination and early growth of Bromus inermis and Agropyrun elongetum. Research on Watershed Management (Research and Development). 93: 18-25.
Sadeghi, B. 1997. Evaluation of nutritional value based on several chemical compositions in known species of Artemisia species from Iranian rangelands. Master's Degree Pedagogy, Faculty of Natural Resources, University of Tehran. 220 p.
Samandani B. and Baghestani Meybodi, M. 2005. Allelopathic effects of Artemisia on germination and seedling growth of wild cockroach. Scientific Journal of Plant diseases. 41(1): 83-73.
Safari, D. 1994. Pharmacognostic study of Artemisia aucheri and Artemisia sieberi in Isfahan. pharma D thesis. Faculty of pharmacy, the University of Medical science. P: 128.
.Soltanipour M.A., Moradhashi, A., Rezaie, M.B., Kholdbarine, B. and graceful, M.M. 2005. Degradation effects of cucurbits on germination and seedlings growth of wheat and tomato crops. Iranian Journal of Biology. 19 (1): 28-19. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||