اثرات تراکم بوته‌ و مقادیر متفاوت نیتروژن بر تغییرات انتقال مجدد در عملکرد ذرت دانه‌ای(.Zea mays L) هیبرید سینگل کراس 704

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

دوره 10، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 117-130   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ماندانا ستوده¹؛ مجتبی علوی فاضل^{* 2}

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²دانشیار، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی نقش تغییرات انتقال مجدد در عملکرد ذرت دانه­ای در تراکم­ها و مقادیر متفاوت نیتروژن این آزمایش به‌صورت فاکتوریلدرقالبطرح بلوک­هایکاملتصادفیدر سهتکرارطی سال زراعی1394-95 در شهر رامهرمز واقع در جنوب غرب ایران انجام شد.فاکتور تراکم بوته شامل هشت، 10 و 12 بوته در مترمربع و فاکتور مقادیر نیتروژن شامل کاربرد 50 ،100 ،150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع کود اوره (46 درصد) بود. نتایج نشان داد که تغییر تراکم بوته و مقدار نیتروژن اثر معنی­داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، میزان انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد و فتوسنتز جاری داشت. بیشترین عملکرد دانه (4/8090 کیلوگرم در هکتار) به تراکم هشت بوته در مترمربع و کمترین (1/6480 کیلوگرم در هکتار) به تراکم 12 بوته در مترمربع اختصاص یافت. بیشترین عملکرد دانه (7/8650 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و کمترین (7/6160 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به دست آمد. بیشترین میزان انتقال مجدد و میزان و سهم فتوسنتز جاری از تراکم هشت بوته در مترمربع و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. به‌طورکلی نتایج آزمایش نشان داد که مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در تراکم هشت بوته در مترمربع می­تواند موجب افزایش 46 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 12 بوته در مترمربع و بهبود تولید ذرت شود.

کلیدواژه‌ها

انتقال مجدد؛ تراکم بوته؛ ذرت؛ عملکرد دانه؛ نیتروژن

مراجع

حاجی شرفی، غ، 1385 . بررسی اثرات برگزدایی و تراکم بر الگوی تجمع ماده خشک هیبرید ذرت رقم
در منطقه دزفول، پایاننامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. 84 صفحه KARAJ700
-2 سیادت، ع. ا.، مدحج، ع.، و اصفهانی، م. 1392 . غلات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 352 صفحه.
-3 علوی فاضل، م. 1394 . ارزیابی میزان انتقال مجدد به دانه ژنوتیپهای گندم نان و دوروم در واکنش به مقادیر
.5-17 :(28) نیتروژن. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 7
-4 لک، ش.، نادری، ا.، سیادت، ع.، آینه بند، ا.، نورمحمدی، ق. و موسوی، س. ه. 1386 . تأثیر سطوح مختلف
آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ذرت دانهای در شرایط
.14-1 :(42) آب و هوایی خوزستان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 11
-5 مدحج، ع.، امام، ا.، و آینهبند، ا. 1390 . اثر سطوح نیتروژن بر میزان محدودیت مبدأ و الگوی توزیع مواد
:(3) فتوسنتزی به دانهی ژنوتیپهای گندم در شرایط تنش گرمای پایان فصل، نشریه پژوهشهای زراعی ایران. 9
.474-485
6- Alavifazel, M., Naderi, A., Emam, Y., Ayeneh Band, A., and Lak, SH. 2010.
Analysis of traits path effective on grain yield of maize hybrid single cross704 in
irrigation-off conditions at growth stages, pattern and plant density. The quarterly
Academic Journal of Crop Physiology – I.A.U. Ahvaz- Summer 2011 - 10.
7-Andrade, F.H., Calvino, P., Cirilo, A., and Barbieri, P. 2013. Yield response to
narrow rows depends on increased radiation interception. Agronomy of Journal. 94:
975-980.
8- Bruns, H.A., and Abbas, H.K. 2015. Ultra-high plant populations and nitrogen
fertility effects on corn in the Mississippi Valley. Agron Journal. 97:1136-1140.
9- Falihzade, F., Mojadam, M., and Lack, SH. 2013. The Effect of Source-Sink
Restriction and Plant Density Changes on the Role of Assimilate Remobilization in
Corn Grain Yield. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 5(20):
2459-2465.
10- Lopez, M., Bereny, A., HallA, J., and Trapani, N. 2014. Contribution of
Preanthesis photo assimilates to grain yield: Its relationship with yield in Argentnian
sunflower cultivars released between1930 to 1995. Filed Crop Research. 105:88-96.
11- Mahbubul Alam, M., Mainul Basher, M. D., Karim, A. and Rafiquel Islam, M.
2015. Effect of rate of nitrogen fertilizer and population density on the Yield and
Yield attributes of maize (Zea mays). Pakistan Journal of Biological Sciences.
6(20):1770-1773.
12- Moosavi, S. G., Seghatoleslami, M. J., and Moazeni, A. 2012. Effect of planting
date and plant density on morphological traits, LAI and forage corn (Sc. 370) yield
in second cultivation. International Research Journal of Applied and Basic Sciences.
3 (1): 57-63.
13- Nik khah kheibari, M., Khavari Khorasani, S., and Taheri, G.H. 2014. Effects of
plant density and variety on some of morphological traits, yield and yield

components of baby corn (Zea mays L.). International Research Journal of Applied
and Basic Sciences. 3 (10): 200-214.
14- Oikeh S.O., Itling, J.G, and Okoruwa, A.E. 2007. Nitrogen fertilizer management
effects on maize grain quality in the west African moist savanna. Crop Science. 38:
1056 -1061.
15- Palata, J. A., Kobata, T., Turner, N. C., and Fillery, I. R. 2008. Remobilization of
carbon and nitrojen in corn as influenced by postanthesis water deficits. Crop
Science. 34: 118-124.
16- Palled, Y.B., and Shenoy, H. 2003. Effect of nitrification inhibitors and time of
nitrogen application on hybrid maize. Agriculture Science Bangalore. 29: 19-20.
17- Papakosta, D. K., and Gagianas, A. A. 1991. Nitrogen and dry matter accumulation,
remobilization, and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Crop Science
Society of America, Agronomy Journal. 83: 864–870.
18- Sadeghi, M. 2013. The determination of plant density on dry matter accumulation,
grain yield and yield components of maize hybrids, International Journal of
Agriculture and Crop Sciences. 5 (2): 109-114.
19- Uhart, S. A., and Andrade, F. H. 1995. Nitrogen deficiency in maize: II. Carbonnitrogen
interaction effects on kernel number and grain yield. Crop Science. 35:
1384-1389.
20- Weiss, E. A. 2000. Oil Seed Crops. Blackwell Science Ltd., UK.
21- Westgate, M.E., and Boyer, J.S. 2005. Carbohydrate reserves and reproductive
development at low lead water potential in maize. Crop Science. 25:762-769.
22- Yang, J., Jianhua, Z., Zhiqing, W., Qingsen, Z., and Wei, W. 2001.
Remobilization of carbon resewes in response to water deficit during grain filling of
rice. Field Crops Research. 71: 47-55.
23- Yazdani, M., Bahmanyar, M. A., Pirdashti, H., and Esmaili, M. A. 2009. Effect
of phosphate solubilization microorganisms and plant growth promoting
rhizobacteria on yield and yield components of corn. International Journal of
Biological and Life Sciences. 1: 2-7.