ارزیابی اثر سطوح زئولیت بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک ارقام برنج (Oryza Sativa L.) در منطقه میانه

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

دوره 10، شماره 1، بهار و تابستان 1399، صفحه 131-149  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

داور قره داغی؛ علی فرامرزی ؛ جلیل اجلی؛ مهرداد عبدی؛ ناصر نظری

گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

چکیده

آزمایش در سال زراعی 97-1396 در روستای آچاچی میانه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح کاملاً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ سه تکرار اجرا ﺷﺪ. تیمارها شامل سه سطح تنش (a₁: بدون تنش (غرقاب) و a₂: دور آبیاری هر 10 روز (از مرحله شروع پنجه­زنی)، a3: دور آبیاری 20 روز (از شروع پنجه‌زنی)؛ زئولیت در دو سطح (b₁: عدم کاربرد (شاهد)؛ b₂: 10 تن در هکتار) و ارقام در چهار سطح (c₁: شاه‌پسند ؛ c₂: طارم محلی ؛ c₃: CT13382-8-3-M و c₄: سنگ جو) بود. ترکیب غرقاب در کاربرد زئولیت در رقم CT13382-8-3-Mبا میانگین 9/5 تن در هکتار بیشترین و ترکیب 20 روز یک‌بار در عدم کاربرد زئولیت در رقم شاه‌پسند با میانگین 06/1 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه داشت. بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی هنگامی به دست آمـد کـه رقم سنگ جو تحت سطح هر 10 روز یک‌بار آبیاری در عدم کاربرد زئولیت قـرار گرفـت (816 کیلـوگرم در هکتار) و با افزایش مصرف زئولیت از سهم انتقال مجدد در عملکرد شلتوک کاسته شد. سایر برگ­ها در مقایسه با سایر اندام­ها (برگ پرچم و ساقه)  نقش اصلی را در انتقال مجدد مـاده خشک به دانه‌ها ایفا کرده و میزان آن بسته به ژنوتیپ و شـرایط محیطـی از 45/3-63/14 درصـد متغیر بود. ساقه­ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه از سایر اندام­های هوایی کمتر بوده بین 5/2 -7/16 درصد بود. درمجموع به نظر می­رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام­های هوایی ژنوتیپ­های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.

کلیدواژه‌ها

تنش؛ زئولیت؛ عملکرد و اجزای عملکرد؛ انتقال مجدد ماده خشک

مراجع