تحلیل نشانه‌های سرگردانی در دو رمان جزیره ی سرگردانی و ساربان سرگردان بر اساس نظریات گریماس و تاراستی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

دوره 10، شماره 37، زمستان 1399، صفحه 21-30  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فهیمه گلنار¹؛ احمد ذاکری ²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج.

چکیده

سیمین دانشور در جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان، مخاطب را با وضعیتی گفتمانی مواجه می‌کند که در آن «کنش» دچار شرایط نامعمول گشته است. در این حالت، کنش‌گر همواره با احساساتی چون اضطراب، سرگردانی، ترس، چالش با خود، عدم اطمینان، فرار از گذشته و احساس ناامنی روبرو است و نفی یک وضعیت او را وارد وضعیتی دیگر می‌کند. هر وضعیت برای او در حکم یک چالۀ معنایی است که عبور از آن به یک انرژی جهشی نیازمند است. در چنین شرایطی، کنش‌گر توان هر کنشی را از دست می‌دهد و در وضعیت ناپایدار ماندن و نماندن، شدن و نشدن سرگردان است.
در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی فراهم آمده است، کوشش شده است از منظر نشانه‌معناشناسی و با توجه به نظریات گریماس و اییروتاراستی به بررسی نشانه‌ها و کارکردهای سرگردانی در دو رمان جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان پرداخته ‌شود تا نشان دهد که چگونه سرگردانی از طریق فرایند سلبی- ایجابی سبب گسست شخصیت اول داستان از «من» شخصی‌اش می‌شود. نتیجۀ عبور از این گسست، بازیابی خود و شناخت انتزاعی از خود و اطرافیان است و این شناخت سبب می‌شود شخصیت اول داستان در یک وضعیت ایجابی که همان معرفت و تسلط بر خود است، قرار گیرد و «من» واحد وجود خود را دریابد و استعلا یابد.

کلیدواژه‌ها

جزیرۀ سرگردانی؛ چاله‌های معنایی؛ ساربان سرگردان؛ سرگردانی؛ نظام سلبی-ایجابی؛ نشانه‌معناشناسی

مراجع