احادیث ابوهریره در ترازوی نقد شرف‌الدین عاملی

مطالعات تاریخی قرآن و حدیث

مقاله 13، دوره 26، شماره 68، اسفند 1399، صفحه 289-311   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فیض اله اکبری دستک^*

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

سنت هم‌چون دومین منبع برای شناخت دین اسلام در طول حیات خود، همواره در معرض آسیب‌هایی بوده است که ریشۀ اصلی آن را باید در ظرفیت‌ها و کارکردهای گوناگون و اثربخش و منحصر به‌فرد آن در تبیین و نوگستری معارف بنیادین اسلامی در حوزه‌های بینشی، ارزشی و کنشی جستجو کرد. به گواه تاریخ، رهیافت پدیدۀ وضع و برساختن احادیث دروغین را باید از مهم‌‌ترین و خسارت ‌‌بار‌ترین آسیب‌های وارده بر پیکرۀ احادیث اسلامی شناخت که در آن عده‌ای با کنش آگاهانه، عامدانه و با انگیزه تحریف و به قصد صدمه‌زدن به مبانی دینی، به جعل روایات ساختگی اقدام نمودند. حدیث‌پژوهان فریقین نیز در ادوار مختلف با تعیین روش‌ها و معیارهایی چند، به نقد و پالایش اسناد و متون روایات پرداخته، استخراج و پاک‌سازی احادیث موضوعه را در دستور کار خویش قرار دادند که از آن‌جمله می‌توان به شرف‌الدین عاملی اشاره کرد که با تألیف کتاب ابوهریره، به نقد سندی و متنی شماری از روایات منتخب ابوهریره پرداخته و با استفاده از هفت معیار قرآن، سنت، احادیث متقن، عقل، تاریخ، علم و قوانین طبیعی و نیز اضطراب متن، بر ساختگی‌بودن همه آن‌ها رأی داده است که مقالۀ حاضر درصدد تبیین روش‌ها و معیارهای وی در نقد احادیث ابوهریره در کتاب مزبور است.

کلیدواژه‌ها

شرف‌الدین عاملی؛ احادیث موضوعه؛ ابوهریره؛ نقد؛ معیار شناخت

مراجع