بررسی رابطه نمادپردازی‌های عرفانی دو اثر ئی‌چینگ و فنگ‌شن‌ین‌آی با منطق‌الطیر عطار در سیمرغ، بط، خروس، غاز و درنا

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1400  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عظیم حمزئیان¹؛ راحله میراخورلی ²

¹دانشکده علوم انسانی سمنان- گروه ادیان و عرفان- مدیر گروه و استادیار

²ادیان و عرفان، عرفان اسلامی/ دانشگاه سمنان

چکیده

منظومه‌های رمزی و تمثیلی یکی از شاهکارهای ایران زمین است که می‌توان نمونه‌هایی مثل آن را در دیگر نقاط جهان دید. در پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است، از پرندگانی چون سیمرغ، بط، خروس، غاز و درنا در حوزه سیوسلوک عرفانی در دو کتاب ئی‌چینگ و فنگ‌شن‌ین‌آی و نیز منطق‌الطیر بحث شده است و رابطه میان آن دو کتاب با منطق‌الطیر مورد تحلیل قرار گرفته است.
نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در مواردی نظیر الگوها، کنش‌ها و تناسب‌ها میان پرندگان یادشده در هر دو فرهنگ و ادب عرفانی شباهت‌هایی در توجه به سیروسلوک، طهارت، تهدیب باطنی، دوری از خودفریفتگی، توجه به غایت‌الغایات و تحمل مشکلات و مصائب سلوک با اشراف اندیشه ابدیّت و جاودانگی وجود دارد.
با توجه به قدمت این دو کتاب و تحقیقات انجام شده، می‌توان گفت که چینیان در حوزه مذهب و برخی صنایع از ایران پیش از اسلام متأثر شده؛ اما در حوزه فرهنگی و تجاری پس از اسلام، هنر و نمادپردازی‌ها و داستان‌های ادبی و عرفانی چین بر شعراء و نویسندگان ایرانی تأثیرگذار بوده‌اند و در این میان عطار نیز مستثنی از این امر نبوده است.

کلیدواژه‌ها

منطق‌الطیر؛ ئی‌چینگ؛ فنگ ‌شن ‌ین ‌آی؛ سیمرغ؛ درنا

مراجع