تحلیل نمودهای روانی اسطوره‌ها در شعر احمد شاملو و إمل دنقل براساس اصل تضاد یونگ

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1400  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

فریدون طهماسبی ¹؛ شبنم حاتم پور²؛ فرزانه سرخی¹؛ نسرین بیگدلی³

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، شوشتر

²استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی

³دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

چکیده

اصل تضاد یونگ، از مهم‌ترین عوامل رشد و شکوفایی شخصیّت در بخش ناخودآگاه جمعی است که علاوه بر تحوّل در ساختار شخصیّت، برانگیزانندة اصلی کل رفتار و تولیدکنندة کل انرژی روان است. براساس این اصل روان‌شناختی، آدمی که در برابر گرایش‌های مختلف، دچار کشمکش و فشار روانی می‌شود؛ سعی می‌نماید برای از بین‌بردن آن فشار روانی، با ارادة خود فعالیت نماید و به سوی ترقّی و کمال پیش رود. با بررسی آثار ادبی می‌توان مقایسه‌ای علمی میان اصل تضاد یونگ یعنی شدّت کارکرد انرژی روان در شخصیّت با برخی نظریه‌های فیزیکی از جمله اصل بقای انرژی برقرار نمود که دارای ساختار بنیادی ثابتی است. نگارندگان این پژوهش با هدف نشان‌دادن کارکرد انرژی روانی در شخصیّت‌های اسطوره‌‌ای، درنظر دارند میزان تأثیرپذیری و شدّت عملکرد پدیدآورندگانی همچون احمد شاملو و إمل دنقل را با روشی توصیفی و تحلیلی مورد بررسی روان‌شناسانه قرار دهند. نتیجة این پژوهش آن است که این دو شاعر نوپرداز با بهره‌گیری از تکنیک نقاب (پرسونا) و نشان‌دادن ماهیّت مفهومی و انرژی تولیدشده در شخصیّت‌های اسطوره‌ای کهن، شدّت عملکرد روانی خود را به‌عنوان پدیدآور در برابر ناملایمات و ناکامی‌های جهان پیرامونشان، با خلق اسطوره‌های نو و دریافت انرژی قدرتمند اسطوره‌ای، در لایه‌های معنادار سروده‌های خود، به‌خوبی نشان می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

"اصل تضاد یونگ"؛ "اصل بقای انرژی"؛ "نقاب (پرسونا)"؛ "احمد شاملو"؛ "إمل دنقل"

مراجع