واکاوی توصیفات عرفانی در دو اثر «آواز پرجبرئیل» و «رود راوی» از ابوتراب خسروی

عرفان اسلامی

مقاله 2، دوره 17، شماره 67، بهار 1400، صفحه 9-26  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسنیه نجات‌زاده عیدگاهی ¹؛ ابوالقاسم قوام²

¹پسادکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.(تحت نظر صندوق حمایت از فناوران و پژوهشگران کشور). نویسنده مسئول: [e-mail]

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران. [e-mail]

چکیده

جهان و آن چه پیرامون آن است پیوسته در حال دگرگونی و تحول است. یکی از علومی که به صورت مبسوط از دیرباز به شناخت هستی و تغییرات مداوم آن می‌پردازد علم عرفان است. به هر میزان که قوة عقلانی و روحانی بشر پرورش می‌یابد مبناهای شناخت حقیقت و وجود نیز تغییر و تکامل می‌یابد. ابوتراب خسروی از جمله نویسندگان معاصری است که به مقولة عرفان از دریچة نگاه انسان معاصر نگریسته است. طریقة شناخت، کشف، شهود و ذوق وصال به حقیقت که از مبانی عرفان است با زبان و دریافتی متفاوت در دو اثر «آواز پر جبرئیل» و «رود راوی» تحلیل و تبیین می‌شود. چهار مبحث بنیادی «آفرینش»، «وحدت وجود»، «اساطیر» و «نور و رنگ» در این دو اثر از منظری بدیع بررسی شده است. مداقة روایت‌های داستانی او از جهت بن‌مایه‌های عرفانی و تأثیر آن بر شگردهای توصیفی، حائز اهمیت است که این پژوهش به آن می‌پردازد. شیوة این جستار (توصیفی - تحلیلی) می‌باشد. پرسش اصلی این تحقیق مبتنی بر این مطلب است که آیا با مطالعة آثار عرفانی ابوتراب خسروی، می‌توان به دیدگاهی نو در زمینة عرفان و به تبع آن واکاوی بافت‌های متفاوت توصیفی در متن دست یافت؟ نتایج این بررسی نشان‌ می‌دهد که آثار عرفانی ابوتراب خسروی، توانایی نمود رگه‌های بدیعی از عرفان و واکاوی زنجیره‌های نوین توصیفی را در خود دارد.

کلیدواژه‌ها

عرفان؛ ابوتراب خسروی؛ توصیف؛ هستی

مراجع