واکاوی حکمت نوریه در فصّ یوسفی در نسبت با مفهوم خیال نزد ابن عربی

عرفان اسلامی

مقاله 4، دوره 18، شماره 67، فروردین 1400، صفحه 45-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه صفاری احمدآباد¹؛ اسماعیل بنی اردلان^{* 2}؛ ایرج داداشی³؛ محمدرضا شریف زاده⁴

¹دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

²دانشیارگروه پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

⁴دانشیار گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

در نگرش ابن عربی، نور در مقام اسمی از اسامی حضرت حقّ، با ضیاء خود به مراتب هستی، مُظهر اشیاء و موجودات در عرصة عالم امکان می گردد، در این راستا هر موجودی بنا به احکام مرتبة وجودی اش در جایگاه سایة این نور با صاحب سایه، کیفیتی از وجود را بنا بر اصل تجلی وجودی حضرت حقّ در مرتبة اسماء و صفات تجربه می‌کند که رمز ادراک آن به واسطة حکمت نوریّه و علم یافتن به صور مرتبة مثال امکان پذیر می‌شود. سرانجام نتیجة حاصل شده این است؛ همان گونه که خیال انسانی به عنوان برزخ میان عالمِ روح و جسم نیازمند تأویل است؛ خیال منفصل در مرتبة برزخ میان عالمِ لاهوت و ناسوت که محل اجتماع ارواح ملکوتی و اجسام لطیف از عالم ماده است نیز به تأویل احتیاج دارد و در این راستا عرصة هستی در مرتبة خیال مطلق و کثرت سایه‌های حضرت حقّ، نیازمند تأویل به سوی مرتبة احدیت ذات است و علم یافتن به این شیوة نگریستن به هستی تنها توسط حکمت نوریّه دریافت می گردد که به عقیدة ابن عربی، صورت کامل آن نزد حضرت رسول(ص) در مرتبة یوسف محمدی به ودیعه نهاده شده است. روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی _ تحلیلی بوده، همچنین ابزار و شیوه‌های گردآوری اطلاعات در بردارندة جستجوی کتابخانه ای است.

کلیدواژه‌ها

حکمت نوریّه؛ حضرت مثال و مفهوم خیال؛ عالم لاهوت و ناسوت؛ وحدت در کثرت

مراجع