واکاوی علل ناکامی معامله قرن در ایجاد صلح

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 5، دوره 12، شماره 45، اسفند 1399، صفحه 73-91   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2021.681093

نویسندگان

احسان اعجازی^{* 1}؛ مهدی لکزی²

¹دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان، ایران

²دکتری علوم سیاسی گرایش مسائل ایران دانشگاه آزاد تهران مرکزی

چکیده

دولت ترامپ وعده داده است تا با اجرای معامله قرن به منازعه فلسطین اسراییل در منطقه خاورمیانه پایان دهد. با توجه به عدم استقبال از این طرح، نه تنها از سوی فلسطینی ها، بلکه کشورهای متحد آمریکا، سوال اصلی این پژوهش عبارت است از: تا چه اندازه اجرای احتمالی طرح سازش معامله قرن می‌تواند به موفقیت بینجامد؟ بر اساس شواهد موجود، فرضیه این پژوهش چنین است: به نظر می‌رسد به دلیل عدم توجه به ریشه‌های واقعی منازعه، یکجانبه بودن طرح، توجه خاص به منافع اسراییل، نادیده‌انگاری حقوق فلسطینی‌ها، تدوین طرح بدون مذاکره با طرف فلسطینی، عدم توانایی ایالات‌متحده برای اجرای برخی از مفاد طرح، مخالفت کشورهای عضو اتحادیه عرب و اتحادیه اروپا، این طرح قابلیت اجرایی نداشته باشد و در صورت اجرا شدن برخی از مفاد آن به صورت یکجانبه تنها به تنش‌ها در خاورمیانه دامن بزند. نویسندگان برای واکاوی احتمال موفقیت این طرح با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی از مدل بهینه «حل منازعات سرزمینی» بهره گرفته‌اند. در نهایت نویسندگان نتیجه می‌گیرند که برای دستیابی به صلح در خاورمیانه، باید به طرح جایگزینی اندیشید که تشکیل دولت مستقل فلسطینی در کرانه‌باختری و نوارغزه شاکله اصلی آن را تشکیل دهد.

کلیدواژه‌ها

منازعه فلسطین اسراییل؛ http://pir.iaush.ac.ir/publisher?_action=publish&article=681093&related_issue=1135214#ar_authorخاورمیانه؛ حل و فصل منازعه؛ معامله قرن؛ کشورهای عربی

مراجع

احمدی، حمید (1389)، «طرح های صلح خاورمیانه، ماهیت، اهداف و فرجام»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هفدهم، شماره 1، بهار، ص ص 36-9. تابناک، واکنش وزرای خارجه اتحادیه اروپا به «معامله قرن»، 27/3/1399، قابل دسترسی در: Tabnak.ir/0048Cj

جودکی، حسین، فلاحی، سیف الدین، علی (1397)، تشریح محورهای منازعه بین فلسطین و اسرائیل، مجله بین المللی پژوهش ملل، دوره چهارم، شماره 39، زمستان. خبرگزاری آناتولی، اردوغان: طرح به اصطلاح «معامله قرن» خیالی بیش نیست، 9/2/2020، قابل دسترسی در: https://www.aa.com.tr/fa/1728660

خبرگزاری اسپوتنیک، موانع معامله قرن از دید روسیه، 12/2/2020، قابل دسترسی در: https://sptnkne.ws/BuFs

خبر آنلاین، روس‌ها به «معامله قرن» ترامپ چه واکنشی نشان دادند؟، 11/11 1398، قابل دسترسی در: khabaronline.ir/news/1347605

خبرآنلاین، نه بلند چهره‌های سیاسی و نظامی ایران به معامله قرن، 10/3/1398، قابل دسترسی در: https://www.khabaronline.ir/news/1265494/

خبرگزاری فارس، «سیاست شیطانی «معامله‌ قرن» هرگز محقق نمی‌شود/ کمیته حقیقت‌یاب فاجعه منا تشکیل شود»، 25/4/1397، قابل دسترسی در: https://www.farsnews.com/news/13970425000550

دهقانی، محمود (1385)، «چشم انداز صلح خاورمیانه وتحولات اخیر در اسراییل و فلسطین»، فصلنامه راهبرد، شماره 39، بهار، صفحه 97 تا 112.

ربیعی، حسین، جان‌پرور، محسن (1390)، «بازنمایی مدل تحلیلی برای حل و فصل اختلاف‌ها و منازعات سرزمینی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره چهارم، زمستان 1390، شماره مسلسل 54.

سیمبر، رضا، اعجازی، احسان (1394)، «رویکرد آمریکا به کشمکش فلسطین _ اسراییل (2015-2001)»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 4، شماره 4، صص 38-7.

مجتهدزاده، پیروز، ربیعی، حسین (1388)، «بررسی الگوهای حل و فصل منازعات و ارائه مدل بهینه حل منازعات سرزمینی»، فصلنامه ژئوپولتیک، سال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان. عرب 48، فلسطین التاریخیة: 6.6 ملیون فلسطینی و6.78 ملیون یهودی، 31/ 12/2019، قابل دسترسی در: https://www.arab48.com یارا هواری، الاتحاد الأوروبی والقدس: إمکانیة مقاومة، شبکة السیاسات الفلسطینیة، 25/11/2018، قابل دسترسی در:

https://al-shabaka.org/briefs Amnesty International, November 29 (2017), The Occupation of Water, June 24, 2020, https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2017/11/the-occupation-of-water/

Aljazeera (2020), The Failed Deals of the Century, June 27, 2020, https://interactive.aljazeera.com/aje/2020/the-failed-deals-of-the-century/index.html.

Aljazeera, 29 June (2019) (A), who will pay for Trump's $50bn 'deal of the century’June24, 2020, Access in: https://www.aljazeera.com/programmes/countingthecost/2019/06/pay-trump-50bn-deal-century-190628115748264.html.

Aljazeera, 29 June (2019)(B), The 'deal of the century' as a deliberate deception, June 25, 2020, Access in: https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/deal-century-deliberate-deception-190628144450709.html.

Aljazeera, September 11 (2019), What are areas A, B, and C of the occupied West Bank?, June 23, 2020,https://www.aljazeera.com/news/2019/09/areas-occupied-west-bank-190911093801859.html.

Asia Times, 22 June (2019), Deal of the Century existential threat to Jordan, June 20, 2020, Access in: https://www.asiatimes.com/2019/06/article/deal-of-the-century-existential-threat-to-jordan/

Atlantic Council, June 28 (2019), Israel’s problematic role in perpetuating water insecurity for Palestine, June 23, 2020, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/israel-s-problematic-role-in-perpetuating-water-insecurity-for-palestine/

Ayaz Avan, Esengül (2018) “Europeanization of Turkey’s Foreign Policy: The Case of Turkey’s Mediation in the Israel–Palestine Conflict”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, Volume 21, Issue 6, pp. 678-695.

Azar, Edward E., Burton, John W. (1986). International Conflict Resolution: Theory and Practice, Basingstoke: Macmillan.

Boston Study Group (2010), ISRAEL and PALESTINE: Two States for Two Peoples, If Not Now, When? June 23, 2020, Access in: http://www.fpa.org/usr_doc/Israel_and_Palestine_Two_States_for_Two_Peoples_2010.pdf.

B’Tselem, January 19 (2019). Settlements, June 23, 2020, https://www.btselem.org/settlements.

Carnegie Endowment for International Peace, 24 June (2019), Trump’s Middle East Peace Plan Is in the Works. What Does the Region Think?, June24, 2020, Access in: https://carnegieendowment.org/2019/06/24/trump-s-middle-east-peace-plan-is-in-works.-what-does-region-think-pub-79365.

Erdogan, Ayfer, Habash, Lourdes (2020), U.S. Policy toward the Israeli-Palestinian Conflict under the Trump Administration, Insight Turkey, Vol. 22, No. 1, winter, pp. 125-146.

Feith, Douglas J., Libby, Lewis (2020), How the Trump Plan Makes Peace Possible, Middle East Quarterly, Fall.

Freedman, Robert O (2010), “Russia, Israel and the Arab-Israeli Conflict: The Putin Years”, Middle East Policy, Volume 17, Issue 3, pp. 51-63.

Hamit, Dilara (2019), Turkey: Occupation of Palestine will not be justified, Anadolu Agency, June 28, 2020, https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkey-occupation-of-palestine-will-not-be-justified/1651258.

Hass, Richard (2020), Trump’s Middle East Mirage, Council of Foreign Relations, February 11, https://www.cfr.org/article/trumps-middle-east-mirage

Hertz, Eli E. (2020). “Arab-Israeli Peace Agreements”, Myths and Facts, June 24, 2020, www.mythsandfacts.org › user › PLO-Agreement. Hurriyet Daily News, 2 states only solution in Mideast: Turkish diplomat, April 15, 2019, https://www.hurriyetdailynews.com/2-states-only-solution-in-mideast-turkish-diplomat-142662.

Independent, 8 January (2020), Iran doesn't want Trump's 'deal of the century' — and its revenge tactics go far beyond official warfare, June24, 2020, Access in: https://www.independent.co.uk/voices/iran-trump-speech-revenge-soleimani-nuclear-deal-a9276066.html.

Middle East Eye, 21 May (2019), UAE and Saudi Arabia back Trump's 'deal of the century' economic conference, June 24, 2020, Access in: https://www.middleeasteye.net/news/uae-backs-trump-administrations-deal-century-economic-conference.

Middle East Monitor, 24 June (2019), $9 billion for Egypt in return for deal of the century, June 23, 2020, Access in: https://www.middleeastmonitor.com/20190624-9-billion-for-egypt-in-return-for-deal-of-the-century/

Morocco World News, 6 December (2019), Deal of the Century – Implications for Jordanian Identity and Sovereignty, June23, 2020, Access in: https://www.moroccoworldnews.com/2019/12/288351/dea-century-jordanian-identity-sovereignty/ New

York Times, 19 May (2019), Trump to Open Middle East Peace Drive with Economic Incentives, June 24, 2020, Access in: https://www.nytimes.com/2019/05/19/us/politics/trump-middle-east-peace-plan.html.

New York Times, December 6 (2017), Trump Recognizes Jerusalem as Israel’s Capital and Orders U.S. Embassy to Move, June24, 2020, https://www.nytimes.com/2017/12/06/world/middleeast/trump-jerusalem-israel-capital.html.

Podeh, Elie (2014), “Israel and the Arab Peace Initiative, 2002-2014: A Plausible Missed –Opportunity”, Middle East Journal, Vol. 68, No. 4, pp. 584-603.

Pushkin, Alexander (2016), “The Domestic Context of Russian Foreign Policy”, in Lo, Bobo, Russia and the New World Disorder, Washington: Brookings.

Sladden, James, Wasser, Becca, Connable, Ben, & Grand-Clement, Sarah (2017) Russian Strategy in the Middle East, Washington: Rand.

Strategic Comments (2017). “US–Israel relations under Trump”, Strategic Comments, 23:2, viii-x.

The Jerusalem Post, 22 June (2019), Saudi official says 'Deal of Century' leads to full Palestinian Statehood, June 20, 2020, Access in: https://www.jpost.com/Israel-News/Saudi-official-says-Deal-of-Century-leads-to-full-Palestinian-statehood-593306. The Ruet Institute, November 11 (2011), UN Resolutions 242 and 338, June24, 2020, http://www.reut-institute.org/en/Publication.aspx?PublicationId=541.

UNRWA (2020), Palestine Refugees, June 24, 2020, https://www.unrwa.org/palestine-refugees. Wermenbol, Grace (2019), The EU and the Israeli-Palestinian Peace Process in a Post-Mogherini Era, Carnegie Endowment for International Peace, June29, 2020, https://carnegieendowment.org/sada/79985.

White House (2020), Peace to Prosperity, June 10, 2020, https://www.whitehouse.gov/peacetoprosperity/ Wojnarowicz, Michal (2020). “Palestine in Russia’s Foreign Policy”, Bulletin, NO. 97 (1527), pp. 1-2.