پیش بینی ورشکستگی مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم کرم شب‌تاب

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

دوره 12، شماره 46 - شماره پیاپی 1، فروردین 1400، صفحه 691-716   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی حیدری¹؛ شکراله زیاری^{* 2}؛ سید احمد شایان نیا³؛ علیرضا رشیدی کمیجان⁴

¹گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه، فیروزکوه، ایران

²گروه ریاضی،واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

³گروه مدیریت صنعتی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

⁴گروه مهندسی صنایع، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

چکیده

با پیش‌بینی نابسامانی مالی، پیشگیری‌ها و اقدامات مقتضی لازم توسط مدیران و سرمایه‌گذاران انجام شود. پژوهش حاضر، دو مدل پیش بینی ورشکستگی با استفاده از شبکه عصبی و الگوریتم فراابتکاری کرم شب‌تاب در بورس اوراق بهادار تهران، آزمون و نتایج با هم مقایسه می شود. برای اجرای آزمون ابتدا یک مقادیر اولیه برای وزن‌ها و بایاس‌های شبکه تعیین شده و سپس در طی پروسه بهینه‌سازی، جمعیتی از وزنها و بایاس‌های مختلف توسط الگوریتم کرم شب‌تاب تولید می‌شوند. تابع تبدیل مورد استفاده در لایه خروجی از نوع خطی و برای لایه میانی یک تابع غیرخطی سیگمویدی انتخاب شده است. برای انجام این پژوهش داده‌های 79 شرکت در بازه زمانی 1391 تا 1394 گردآوری و با به‌کارگیری الگوریتم‌های شبکه عصبی پس انتشار و کرم شب تاب تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های این پژوهش نشان می دهد که شبکه عصبی بهینه شده بوسیله الگوریتم کرم شب‌تاب عملکرد بهتری نسبت به شبکه عصبی پس انتشار خطا در پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌های نمونه دارد. همچنین الگوریتم کرم شب‌تاب به خوبی نسبت بین شرکت‌های ورشکسته و عدم ورشکسته را همانند داده های واقعی حفظ کرده است.

کلیدواژه‌ها

ورشکستگی مالی؛ شبکه عصبی پس انتشار؛ الگوریتم کرم شب‌تاب

مراجع