تبیین پرخوری براساس طرحواره‌های حوزه طرد و بریدگی با نقش تعدیل‌کننده سبک مقابله‌ای اجتناب

روانشناسی اجتماعی

دوره 9، شماره 59، اردیبهشت 1400، صفحه 161-170   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سوگند ارجمند¹؛ حسن میرزاحسینی^{* 2}؛ نادر منیرپور³

¹دانشجو دکتری روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

²استادیار گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

چکیده

زمینه: مطالعات متعددی رابطه بین طرحواره‌های سازش نایافته اولیه و اختلالات خوردن را نشان می‎دهند. این پژوهش به دنبال آن بود که مشخص کند آیا سبک‎ مقابله‎ای اجتناب می‎تواند بر رابطه بین طرحواره‎های سازش نایافته اولیه در حوزه طرد و بریدگی و پرخوری تاثیربگذارد؟ هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌گر سبک مقابله‌ای اجتناب در رابطه بین طرحواره‌سازش‌نایافته حوزه طرد و بریدگی و پرخوری انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی- همبستگی و به شکل خاص مدل‎یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای مشکلات خوردن است که به مراکز مشاوره شهر قم مراجعه کرده بودند. از میان این جامعه 234 نفر به شیوه هدفمند با استفاده از مقیاس میلون ш، به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‎های طرحواره یانگ (1999)، بازخورد (نگرش‎های) خوردن گارنر و همکاران (1982) و اجتناب یانگ-رای (1994) بودند. داده‎های به دست آمده با روش معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که شاخص‎های برازش مدل پژوهش وضعیت مطلوبی داشت (9/0<GFI) و سبک مقابله‎ای اجتناب در رابطه بین طرحواره‎های سازش نایافته (در حوزه طرد و بریدگی) و پرخوری نقش میانجی ایفا کرد. نتیجه‌گیری: بنابراین سبک‌ مقابله‌ای اجتناب یانگ به عنوان نقش میانجی در تاثیرات طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه (در حوزه طرد و بریدگی) بر پرخوری، نقش دارد.همچنین نتایج پژوهش نشان داد رابطه مثبتی میان طرحواره‎های حوزه طرد و بریدگی و پرخوری برقرار است. علاوه بر این مشخص شد، بین سبک‎های مقابله اجتناب با پرخوری رابطه مثبتی وجود دارد. بدان معنی که هرچقدر سبک‎های مقابله‎ای سازش‌نایافته اجتناب افزایش یابد پرخوری افزایش می‌یابد. از سوی دیگر سبک‎های مقابله‎ای اجتناب به عنوان میانجی رابطه بین طرحواره‎های سازش نایافته اولیه حوزه طرد و بریدگی و پرخوری ایفای نقش می‎کند

کلیدواژه‌ها

پرخوری#طرحواره‌های سازش‌نایافته# طرد و بریدگی#سبک مقابله‌ای# اجتناب

مراجع

بابایی، سمیه؛ خداپناهی، محمدکریم؛ صـالح صدق پـور، بهـرام (1387). ارتبـاط بـین باورهـا و نشانه‌های اختلالات خوردن، مجلة روانشناسان ایرانی، 8(3)، 3ـ12.##

دهقانی، سپیده؛ ایزدی خواه، زهرا؛ محمدتقی نسب، مریم؛ رضایی، الهام (1391). تحلیل مسیر طرحواره‌های سازش‌نایافته اولیه، راهبردهای مقابله با استرس و کیفیت زندگی روانی. تحقیقات علوم رفتاری، 12(1)، 1-8. ##

دیوانداری، حسین؛ آهی، قاسم؛ اکبری، حمزه و مهدیان، حسین (1388). فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ: بررسی ویژگی‌های روانسنجی و ساختار عاملی بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر. مجله پژوهشنامه تربیتی، 5(20)، 133-103. ##

صلواتی، مژگان (1386). طرحواره‌های غالب و اثربخشی طرحواره درمانی در بیماران زن مبتلا به اختلال شخصیت مرزی. پایان نامه دکتری. تهران، انستیتو روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. ##

صلواتی، مژگان و یکه‌یزدان‌دوست، رخساره (1389). طرح‌واره درمانی. تهران: دانژه. ##

کاوه، منیژه و تابع بردبار، فریبا (1396). بررسی رابطه بین رفتار خوردن آشفته با طرحواره‌های سازش نایافته اولیه و اضطراب در دختران نوجوان. روانشناسی افراد استثنایی، 7(27)، 161-183. ##

مولودی، رضا؛ دژکام، محمود؛ موتابی، فرشته و امیدوار، نسرین (1389). مقایسه طرحواره‌های سازش نایافته اولیه در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری و فاقد اختلال پرخوری. مجله علوم رفتاری، 4(2)، 114-109. ##

میرزاحسینی، حسن؛ ارجمند، سوگند؛ لاجوردی، هدی (1395). مدل پیش بینی رفتار خوردن بر اساس طرحواره‌های سازش نایافته اولیه، اختلالات شخصیت و سبک‌های مقابله. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 14(4)، 479-485. ##

میرزاحسینی، حسن؛ ارجمند، سوگند؛ منیرپور، نادر (1398). آزمون مدل طرحوارهای یانگ جهت تبیین مشکلات خوردن در افراد مبتلا به مشکلات شخصیتی. علوم روان‌شناختی، 18(80)، 948-941. ##

نجمی نژاد، مریم (1394). بررسی رابطه‌ی بین مکانیزم‌های دفاعی، طرحواره‌های سازش نایافته اولیه و دشواری تنظیم هیجانی با رفتارهای بیمارگونه خوردن در دختران دانش آموز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. بوشهر، دانشگاه خلیج فارس. ##

نوروزی، سوده؛ رضائیان‌فرجی، حمید؛ پورشهریاری، مه‌سیما؛ عبداللهی، عباس (1398). نقش میانجی‌گر آشفتگی استنتاج در رابطه بین طرحواره‌های سازش نایافته و نشانگان وسواس – ناخودداری. علوم روان‌شناختی، 17(84)، 214-205. ##

یانگ، جفری (1999). شناخت درمانی. (ترجمه علی صاحبی و حسن حمیدپور). تهران: ارجمند. (1392). ##

یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت و ویشار، مارجوری (1386). طرحواره درمانی. (ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز). تهران: ارجمند. (2003). ##

American Psychiatric Association. (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM5. book point US. ##

Anderson, K., Riegera, E., Caterson, I. (2013). A comparison of maladaptive schemata in treatment-seeking obese adults and normal weight control subjects. Journal of Psychosomatic Research, 60, 245-252. ##

Brown, M. J., Serovich, J. M., & Kimberly, J. A. (2016). Depressive symptoms, substance use and partner violence victimization associated with HIV disclosure among men who have sex with men. AIDS and Behavior, 20(1), 184-192. ##

Calvert, F., Smith, E., Brockman, R., & Simpson, S. (2018). Group schema therapy for eating disorders: study protocol. Journal of Eating Disorders, 6(1), 10-18. ##

Cooper, M. J., Rose, K. S., & Turner, H. M. (2006). The specific content of core beliefs and schema in adolescent girls high and low in eating disorder symptoms. Journal of Eating Behavior, 7, 27-35. ##

Fitzsimmons, E. E., & Bardone-Cone, A. M. (2011). Coping and social support as potential moderators of the relation between anxiety and eating disorder symptomatology. Eating Behaviors, 12(1), 21-28. ##

Flanagan, J. C., Jaquier, V., Overstreet, N., Swan, S. C. & Sullivan, T. P. (2014). The mediating role of avoidance coping between intimate partner violence (IPV) victimization, mental health, and substance abuse among women experiencing bidirectional IPV. Psychiatry Research. 220, 391–396. ##

Garner, D. M., Olmstead, M.P., Bohr, Y., Garfinkel, P.E.(1982). The eating attitudes test: Psychometric features and clinical correlates. Psychological Medicine,12, 871-878##.

Gupta, S., Zachary Rosenthal, M., Mancini, A. D., Cheavens, J. S., Lynch, T. R. (2018). Emotion regulation skills mediate the effects of shame on eating disorder symptoms in women. Eating Disorders, 16(5), 405-417. ##

Jenkins, P. E., Hoste, R. R., Doyle, A. C., Eddy, K., Crosby, R. D., Hill, L., ... & Le Grange, D. (2014). Health-related quality of life among adolescents with eating disorders. Journal of Psychosomatic Research, 76(1), 1-5. ##

Krattenmacher, T., Kühne, F., Führer, D., Beierlein, V., Brähler, E., Resch, F., Klitzing, K. V., Flechtner, H., Bergelt, C., Romer, G. & Möller, B. (2013). Coping skills and mental health status in adolescents when a parent has cancer: A multicenter and multi-perspective study. Journal of Psychosomatic Research. 74, 252–259. ##

Lachenal-Chevallet, K., Mauchand, P., Cottraux, J., Bouvard, M., & Martin, R. (2006). Factor analysis of the schema questionnaire-short form in a nonclinical sample. Journal of Cognitive Psychotherapy, 20(3), 311. ##

Riso, P. L. (2007). Cognitive Schemas and Core Beliefs in Psychological Problems: A Scientist-Practitioner Guide. Washington, DC: American Psychological Association. ##

Thimm, J. C. (2010). Personality and early maladaptive schemas: A five-factor model perspective. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41(4), 373-380. ##

Unoka, Z., Tölgyes, T., Czobor, P., & Simon, L. (2010). Eating disorder behavior and early maladaptive schemas in subgroups of eating disorders. The Journal of nervous and mental disease, 198(6), 425-431. ##

Waller, G. (2003). Schema-level Cognitions In Patients with Binge Eating Disorder: A Case Control Study. New York: John Wiley Inter Science. ##

Waller, G., & Barter, G. (2005). The impact of subliminal abandonment and unification cues on eating behavior. International Journal of Eating Disorders, 37(2), 156-160. ##

Zhu, H., Luo, X., Cai, T., He, J., Lu, Y., & Wu, S. (2016). Life event stress and binge eating among adolescents: the roles of early maladaptive schemas and impulsivity. Stress and Health, 32(4), 395-401. ##