امکان سنجی بلندمرتبه سازی در شهر بجنورد

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 55، تیر 1400، صفحه 269-280   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حسن پارسی پور^*

عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه کوثر بجنورد

چکیده

مقدمه: سرعت شهرنشینی در جهان به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه در دهه‌های اخیر، شهرها را با چالش‌های ناپایداری محیط شهری روبرو ساخته است و این مسئله مشکلاتی مثل ترافیک، مصرف انرژی بیشتر، آلودگی محیطی بالاتر، بی‌هویتی و انزوای اجتماعی را به دنبال داشته است بنابراین باید در رویکردهای برنامه‌ریزی شهری، تجدیدنظر کرده و به دنبال مدل‌های بهینه بازآفرینی در محیط‌های شهری بود.
هدف پژوهش: این مقاله باهدف تبیین الگوی توسعه میان افزا و رویکرد بلندمرتبه‌سازی شهری، به دنبال راهکارهای نوین و بهینه ساماندهی ساختارهای کالبدی شهر در شهرهای متوسط مقیاس کشور می‌باشد.
روش‌شناسی تحقیق: روش پژوهش، انجام مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و پرسشگری با روش تحقیق کاربردی و یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا بلندمرتبه‌سازی می‌تواند راهکار  مناسبی برای توسعه درون‌زای شهری در شهر بجنورد به‌عنوان یک شهر میانه اندام باشد؟
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو پژوهش، شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی در شمال شرق کشور  با 3200 هکتار مساحت و حدود 250 هزار نفر جمعیت می‌باشد.
یافته‌ها و بحث: یافته‌های تحقیق در بافت‌های سه‌گانه مرکزی، میانی و جدید شهر نشان می‌دهد روند گسترش شهر بجنورد طی 20 سال گذشته، با خزش شهری مواجه بوده به‌گونه‌ای که هرساله حدود 70 هکتار بر مساحت شهر افزوده‌شده درصورتی‌که فضای موجود شهر ، ظرفیت توسعه درون‌زا و تراکم سازی با رعایت استانداردهای شهرسازی را دارد.
نتایج : با بررسی سه شاخص تراکم جمعیت، قیمت زمین و کشش شبکه معابر شهری و نتایج حاصله از پرسشنامه‌های تکمیلی از مدیران شهری مشخص می‌شود که در برخی نواحی بافت‌های غیر مرکزی شهر، ظرفیت بلندمرتبه‌سازی تا شش طبقه برای جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهر وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

بلندمرتبه‌سازی؛ توسعه میان افزا؛ خزش شهری؛ بجنورد

مراجع

اسلامی، سیدغلامرضا و ایروانی هوتن (1387). تراکم ساختمانی و توسعه درون زا (نمونه موردی:شهر اصفهان). نشریه هویت شهر، 2(3)، 3-13.

پارسی پور، حسن. (1394). ظرفیت سنجی فضایی در برنامه ریزی توسعه درونزای شهر (مطالعه موردی: شهر بجنورد). رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی تهران

پورمحمدی، محمدرضا و قربانی، رسول. (1382). ابعاد و راهبردهای پارادایم متراکم سازی فضاهای شهری، مدرس، 7(2)، 85-107.

توکلی کازرونی، مهدی و کشمیری، هادی. (1397). تاثیر عوامل بلندمرتبه بر ارتقاء فرهنگ سکونتگاهی شهر شیراز با بهره گیری از مکدل تحلیل شکاف. نشریه معماری و شهرسازی ایران، 9(16)، 17-32.

حائری محمدرضا (1387). فضای سیاسی و سیاست فضا در شهر تهران. مجله سیاسی-فرهنگی گفتگو، 26، 69-85.

سیدین، سید امین و عقلی مقدم، کسری. (1394). تاثیر بلندمرتبه سازی بر انعطاف پذیری محیط و پایداری آن. معماری و شهرسای-آرمانشهر، 15، 235-243.

سیف الدینی، فرانک، زیاری، کرامت اله، پوراحمد، احمد و نیک پور، عامر. (1391). تبیین پراکنش و فشردگی فرم شهری در آمل با رویکرد فرم شهری پایدار. پژوهش های جغرافیای انسانی،  8، 155-176.

عباس زادگان، مصطفی و رستم یزدی، بهمن (1387). بهره گیری از رشد هوشمندانه در سازماندهی رشد پراکنده شهرها. مجله فناوری و آموزش، 3(1)، 33-48.

غلامی، زهرا و زیاری، کرامت اله (1396). تاثیر بلندمرتبه سازی بر ساختار فضایی-کالبدی شهر با استفاده از GIS (مطالعه موردی، شهر قزوین)، چارمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد قزوین، 30 اردیبهشت 1396.

فردوسی، سجاد، جلالی، محبوبه و شکری فیروزجاه، پری (1395). پیامدهای ناشی از افزایش تراکم و بلندرتبه سازی در شهرها. فصلنامه حقوق محیط زیست، 1(1)، 9-18.

فردوسی، سجاد، سمیری، تارا و طبسی، ایمان. (1394). پیامدهای ناشی از افزایش تراکم و بلندرتبه سازی در شهرها. مطالعات محیطی هفت حصار، 12، 59-68.

قربانی، رسول و نوشاد، سمیه. (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها. جغرافیا و توسعه، 12، 163-180

لطیفی، شایان، روضاتی، حمیدرضا و صاحبقرانی، علیرضا. (1389). مدیریت توسعه شهری پایدار بر مبنای توسعه درون شهری (نمونه موردی شهر اصفهان). مجموعه مقالات نخستین همایش توسعه شهری پایدار، تهران، قطب علمی توسعه شهری پایدار.

معمار و شهرساز پارت مهندسین مشاور (1394). طرح تفصیلی شهر بجنورد، اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی.

 

Abedini, A., & Khalili, A. (2019). Determining the capacity infill development in growing metropolitans: A case study of Urmia city. Journal of Urban Management, 8(2), 316-327.

Ahvenniemi, H., Pennanen, K., Knuuti, A., Arvola, A., & Viitanen, K. (2018). Impact of infill development on prices of existing apartments in Finnish urban neighbourhoods. International Journal of strategic property management, 22(3), 157-167.

Chiroma, M. A., Isa, A. H., Gana, B. A., & Bogoro, A. G. (2017). A review of infill development strategies in Nigeria. Journal of Applied Sciences in Environmental Sanitation, 3(8), 46-59.

Hofstad, H. (2012). Compact city development: High ideals and emerging practices. European Journal of Spatial Development, 49, 1-23.

Jabareen, Y. R. (2006). Sustainable urban forms: Their typologies, models, and concepts. Journal of planning education and research, 26(1), 38-52.

Razavian, M., & Samadi, R. (2016). Evaluation of Infill Development Potential in Zone 8 of Tabriz by Analysis Network Process Method. Current Urban Studies, 4(02), 125-139