مروری بر پتانسیل‌‌های نانوساختارهای فلزی- آلی در ایمنی مواد ‌غذ

فصلنامه بیولوژی کاربردی

دوره 11، شماره 41، فروردین 1400، صفحه 41-66   

نوع مقاله: مقاله مروری

نویسندگان

محمدعلی قاسم زاده^{* 1}؛ ریحانه موقاری²؛ فاطمه باقری²

¹دانشیار، گروه شیمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

²کارشناسی، گروه شیمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

هدف: ایمنی مواد غذایی، همواره یک چالش بزرگ جهانی برای سلامت انسان بوده است. تمایل به پایداری، بهبود ایمنی محصولات و استانداردهای بالای کیفیت در همه‌‌ی زمینه‌‌های علوم زیستی از جمله صنایع غذایی همواره حائز اهمیت بوده که این امر نیازمند نظارت دقیق در سراسر زنجیره‌‌ی تأمین مواد غذایی می‌‌باشد. در این حوزه، بسته‌بندی مناسب مواد غذایی در صنعت، پایه‌‌ای برای حفظ مناسب کیفیت و ایمنی در مواد غذایی است. اما علی‌رغم تلاش صنعت برای تولید محصولاتی ایمن، محصولات غذایی ممکن است در طول فرآیند، آلوده شوند یا از مواد اولیه و خام آلوده تهیه گردند. بنابراین، برای حل مشکلات مربوط به ایمنی غذا، استراتژی‌‌های متعددی اندیشیده و طراحی شده که در میان این رویکردها، استفاده از چارچوب‌‌های فلزی- آلی (MOFs)، فرصتی نو برای تضمین کیفیت و ایمنی مواد غذایی است. چارچوب‌‌های فلزی- آلی به عنوان دسته‌‌ای کاربردی از مواد نانو متخلخل، دارای خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به‌‌فردی هستند که وعده‌‌هایی را در برنامه‌‌ی ایمنی مواد غذایی نشان می‌‌دهند. این دسته از مواد، اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده و راه خود را در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی باز نموده و پتانسیل بالایی را برای توسعه کاربردی در آن به نمایش گذاشته‌‌اند. پژوهش حاضر تلاش دارد با مروری مختصر درباره استفاده از چارچوب‌‌های فلزی- آلی در صنایع غذایی، در سه زیرمجموعه بسته‌‌بندی، نگهداری و پاک‌‌سازی به معرفی این فناوری پرداخته و به کاربردهای آنها در این صنعت و امتیازاتی که در سایه‌‌ی استفاده از این مواد حاصل می‌شود، بپردازد.
یافته‌ها:MOFها پتانسیل هیجان‌انگیزی را در زمینه ایمنی مواد غذایی به نمایش گذاشته‌ و همه کارایی خود را از طریق توانایی استفاده در بخش‌‌های مختلف فرآیند نشان داده‌اند. موادMOF نوظهور یا MOFهای مبتنی بر مواد کامپوزیتی به عنوان یک پوشش کاربردی در بسته‌بندی هوشمند مواد غذایی، برای آزادسازی کنترل شده مواد نگهدارنده و نظارت بر ایمنی مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته‌‌اند. بنابراین، نیاز است این مواد که دارای خواص جذب و پایداری عالی هستند، بیشتر برای کاربرد در بسته‌‌بندی پرورش یابند. همچنینMOF ها ثابت کرده‌اند که در از بین بردن مواد خطرناک در زنجیره تأمین مواد غذایی، موثر هستند. لذا، نیاز به سنتز MOFهای چند منظوره جدید برای حذف آلاینده‌ها ضروری می‌باشد. در حالی که MOFها یک ماده امیدوارکننده برای کمک به بهبود ایمنی مواد غذایی، در مراحل مختلف زنجیره غذایی هستند، اما کنترل دقیق بر اندازه و حجم منافذ این چارچوب‌‌ها برای کاربردهای خاص، هنوز یک چالش می‌باشد. بنابراین، نیاز است توجه بیشتری به دستیابی MOFهای با کیفیت بالا جهت استفاده در ایمنی مواد غذایی انجام شود. همچنین در خصوص سمّیت MOFها بایستی تحقیقات بیشتری صورت گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

چارچوب‌های فلزی- آلی؛ ایمنی مواد غذایی؛ بسته‌بندی مواد غذایی؛ نانو متخلخل

مراجع

Brody AL, Bugusu B, Jan HH, Sand CK & McHugh TH. Innovative food packaging solutions. Food Sci. 2008; 73: 107-116.

Banerjee S, Kelly C, Kerry JP, Papkovsky DB. High throughput non-destructive assessment of quality and safety of packaged food products using phosphorescent oxygen sensors.Trends Food Sci. Technol. 2017; 50: 85−102.

Siracusa V, Lotti N, Munari A & Rosa MD. Poly (butylene succinate) and poly (butylene succinate-co-adipate) for food packaging applications: Gas barrier properties after stressed treatments. Polym. Degrad. Stab. 2015; 119: 35-45.

Brockgreitens J & Abbas A. Responsive food packaging: recent progress and technological prospects. Compr. Rev. Food Sci. Food Saf. 2016; 15: 3-15.

Youssef AM & El-Sayed SM. Bionanocomposites materials for food packaging applications: Concepts and future outlook. arbohydr. Polym. 2018; 193: 19-27.

Marrez DA, Abdelhamid AE & Darwesh OM. Eco-friendly cellulose acetate green synthesized silver nano-composite as antibacterial packaging system for food safety. Food Packag. Shelf Life. 2019; 20: 100302.

Al-Tayyar NA, Youssef AM & Al-Hindi R. Antimicrobial Food Packaging Based on Sustainable Bio-based materials for Reducing Foodborne Pathogens: A Review. Food Chem. 2020; 310: 125915.

Ibrahim S & El-Khawas KM. Development of Eco-environmental nano-emulsified active coated packaging material. J. King Saud. Univ. Sci. 2019; 31: 1485-1490.

Topuz F & Uyar T. Antioxidant, Antibacterial and Antifungal Electrospun Nanofibers for Food Packaging Applications. Food Res. 2020; 130: 108927.

Chowdhury EU & Morey A. Intelligent packaging for poultry industry. J. App. Poultry Res. 2019; 28: 791-800.

Thanakkasarane S, Sadeghi K, Lim IJ & Seo J. Effects of incorporating calcined corals as natural antimicrobial agent into active packaging system for milk storage. Mater. Sci. Eng. C. 2020; 111: 110781.

Mihindukulasuriya SDF & Lim LT. Nanotechnology development in food packaging: A review. Trends Food Sci. Technol. 2014; 40: 149-167.

Liu J, Zhuang Y, Wang L, Zhou T, Hirosaki N & Xie R-J. Achieving multicolor long-lived luminescence in dye-encapsulated metal-organic frameworks and its application to anticounterfeiting stamps. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2018; 10: 1802-1809.

Han S, Wei Y, Valente C, Lagzi I, Gassensmith JJ, Coskun A, Stoddart JF & Grzybowski BA. Chromatography in a Single Metal−Organic Framework (MOF) Crystal. J. Am. Chem. Soc. 2010; 132: 16358-16361.

Yaghi OM & Li H. Chromatography in a Single Metal−Organic Framework (MOF) Crystal. J. Am. Chem. Soc. 1995; 117: 10401-10402.

Zhou H, Long JR & Yaghi OM. Introduction to metal-organic frameworks. Chem. Rev. 2012; 112: 673-674.

Schneemann A, Bon V, Schwedler I, Senkovska I, Kaskel S & Fischer RA. Flexible metal-organic frameworks. Chem. Soc. Rev. 2014; 43: 6062−6096.

Chang Z, Yang D-H, Xu J, Hu T-L & Bu X-H. Flexible metal-organic frameworks: recent advances and potential applications. Adv. Mater. 2015; 27: 5432-5441.

Furukawa H, Cordova KE, O’Keeffe M & Yaghi OM. The chemistry and applications of metal-organic frameworks. Science. 2013; 341: 1230444-12

Chen Y, Zhang W, Zhang Y, Deng Z, Zhao W, Du H, Ma X, Yin D, Xie F, Chen W, Ma X, Yin D, Xie F, Chen Y & Zhang S. In situ preparation of core-shell magnetic porous aromatic framework nanoparticles for mixed-mode solid-phase extraction of trace multitarget analytes. J. Chromatogr. A. 2018; 1556: 1-9.

Ghasemzadeh MA, Mirhosseini-Eshkevari B & Abdollahi-Basir MH. MIL-53(Fe)
metal-organic frameworks (MOFs) as an efficient and reusable catalyst for the one-Pot four-component synthesis of Pyrano[2,3-c]-pyrazoles. Appl. Organomet. Chem. 2019; 33: e4679.

Esfahanian M, Ghasemzadeh MA & Razavian SMH. Synthesis, identification and application of the novel metal-organic framework Fe₃O₄@PAA@ZIF-8 for the drug delivery of ciprofloxacin and investigation of antibacterial activity. Artif. Cell Nanomed. B. 2019; 47: 2024-2030.

Nasrabadi M, Ghasemzadeh MA & Zand Monfared MR. Preparation and characterization of uio-66 metal-organic frameworks for the drug delivery of ciprofloxacin and evaluation of their antibacterial activities. New J. Chem. 2019; 43: 16033-16040.

Silvestre C, Duraccio D & Cimmino S. Food packaging based on polymer nanomaterials. Progpolymsci. 2011; 36: 1766-1782.

Wang P-L, Xie L-H, Joseph EA, Li J-R, Su X-O & Zhou H-C. Metal−organic frameworks for food safety. Chem. Rev. 2019; 119: 10638-10690.

Zhang W, Banerjee D, Liu J, Schaef HT, Crum JV, Fernandez CA, Kukkadapu RK, Nie Z, Nune SK, Motkuri RK, Chapman KW & et al. Redox-active metal-organic composites for highly selective oxygen separation applications. Adv. Mater. 2016; 28: 3572-3577.

Da Luz LL, Milani R, Feix JF & et al. Inkjet printing of lanthanide-organic frameworks for anti-counterfeiting applications. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2015; 7: 27115-27123.

Chopra S, Dhumal S, Abeli P & et al. Metal-organic frameworks have utility in adsorption and release of ethylene and 1-methylcyclopropene in fresh produce packaging. Postharvest Biol. Technol. 2017; 130: 48-55.

Kohsari I, Shariatinia Z & Pourmortazavi SM. Antibacterial electrospun chitosan-polyethylene oxide nanocomposite mats containing ZIF-8 nanoparticles. Int. J. Biol. Macromol. 2016; 91: 778-788.

Kim H, Yang S, Rao SR & et al. Water harvesting from air with metal-organic frameworks powered by natural sunlight. Science. 2017; 356: 430.

Bae YJ, Cho ES, Qu F & et al. Transparent metal-organic framework/ polymer
mixed matrix membranes as water vapor barriers. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2016;
8: 10098-10103.

Wang Y-M, Tian X-T, Zhang H & et al. Anticounterfeiting quick response code with emission color of invisible metal-organic frameworks as encoding information. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2018; 10: 22445-22452.

Makwana S, Choudhary R, Haddock J & Kohli P. In-vitro antibacterial activity of plant based phenolic compounds for food safety and preservation. LWT - Food Sci. Technol. 2015; 62: 935-939.

Granata G, Stracquadanio S, Leonardi M & et al. Essential oils encapsulated in polymer-based nanocapsules as potential candidates for application in food preservation. Food Chem. 2018; 269: 286-292.

Wyszogrodzka G, Marszalek B, Gil B & Dorozynski P. Metal-organic frameworks: mechanisms of antibacterial action and potential applications. Drug Discovery Today. 2016; 21: 1009-1018.

Zhuang W, Yuan D, Li J-R & et al. Highly potent bactericidal activity of porous metal-organic frameworks. Adv. Healthcare Mater. 2012; 1: 225-238.

Emam HE, Darwesh OM & Abdelhameed RM. In-growth metal organic framework/synthetic hybrids as antimicrobial fabrics and its toxicity. Colloids Surf. B. 2018; 165: 219-228.

Zhou W, Begum S, Wang Z & Tsotsalas, M. High antimicrobial activity of metal-organic framework-templated porphyrin polymer thin films. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2018;10: 1528-1533.

Zhu X, Shen L, Fu D & et al. Effects of the combination treatment of 1-MCP and ethylene on the ripening of harvested banana fruit. Postharvest Biol. Technol. 2015; 107: 23-32.

Zhang B, Luo Y, Kanyuck K & et al. Development of metal-organic framework for gaseous plant hormone encapsulation to manage ripening of climacteric produce. Agric. Food Chem. 2016; 64: 5164-5170.

Hyldgaard M, Mygind T & Meyer R. Essential oils in food preservation: mode of action, synergies, and interactions with food matrix components. Front Microbiol. 2012; 3:12.

Burt S. Essential oils: their antibacterial properties and potential applications in foods - a review. Int. J. Food Microbiol. 2004; 94: 223-253.

Wang H, Lashkari E, Lim H & et al. The moisture-triggered controlled release of a natural food preservative from a microporous metal-organic framework. Chem. Commun. 2016; 52: 2129-2132.

Aguado S, Quiros J, Canivet J & et al. Antimicrobial activity of cobalt imidazolate metal-organic frameworks. Chemosphere. 2014; 113: 188-192.

Moussa Z, Hmadeh M, Abiad MG & et al. Encapsulation of curcumin in cyclodextrin-metal organic frameworks: Dissociation of loaded CD-MOFs enhances stability of curcumin. Food Chem. 2016; 212: 485-494.

Lashkari E, Wang H, Liu L & et al. Innovative application of metal-organic frameworks for encapsulation and controlled release of allyl isothiocyanate. Food Chem. 2017; 221: 926-935.

Smaldone RA, Forgan RS, Furukawa H & et al. Metal-organic frameworks from edible natural products. Angew. Chem. Int. Ed. 2010; 49: 8630-8634.

Yang J, Trickett CA, Alahmadi SB & et al. Calcium L-lactate frameworks as naturally degradable carriers for pesticides. Am. Chem. Soc. 2017; 139: 8118-8121.

Seo PW, Bhadra BN, Ahmed I & et al. Adsorptive removal of pharmaceuticals and personal care products from water with functionalized metal-organic frameworks: remarkable adsorbents with hydrogen-bonding abilities. Sci. Rep. 2016; 6: 34462.

Azhar MR, Abid HR, Sun H & et al. Excellent performance of copper based metal organic framework in adsorptive removal of toxic sulfonamide antibiotics from wastewater. Colloid Interface Sci. 2016; 478: 344-352.

Ahmed I, Bhadra BN, Lee HJ & Jhung SH. Metalorganic framework-derived carbons: Preparation from ZIF-8 and application in the adsorptive removal of sulfamethoxazole from water. Catal. Today. 2018; 301: 90-97.

Bhadra BN, Song JY, Lee S-K & et al. Adsorptive removal of aromatic hydrocarbons from water over metal azolate framework-6-derived carbons. Hazard. Mater. 2018; 344: 1069-1077.

Bai Y, Dou Y, Xie L-H & et al. Zr-based metal-organic frameworks: design, synthesis, structure, and applications. Chem. Soc. Rev. 2016; 45: 2327-2367.

Wei C, Feng D & Xia Y. Fast adsorption and removal of 2methyl-4-chlorophenoxy acetic acid from aqueous solution with amine functionalized zirconium metal-organic framework. RSC Adv. 2016; 6:96339-96346.

Li J-R, Sculley J & Zhou H-C. Metal-organic frameworks for separations. Chem. Rev. 2012; 112: 869-932.

Bobbitt NS, Mendonca ML, Howarth AJ & et al. Metal-organic frameworks for the removal of toxic industrial chemicals and chemical warfare agents. Chem. Soc. Rev. 2017; 46: 3357-3385.

Liu K, Zhang S, Hu X & et al. Understanding the adsorption of PFOA on MIL-101(Cr)-based anionic-exchange metal-organic frameworks: comparing DFT calculations with aqueous sorption experiments. Environ. Sci. Technol. 2015; 49: 8657-8665.

Liu D, Lang J-P & Abrahams BF. Highly efficient separation of a solid mixture of naphthalene and anthracene by a reusable porous metal-organic framework through a single-crystal-tosingle-crystal transformation. J. Am. Chem. Soc. 2011;133: 11042-11045.

Gautam RK, Banerjee S, Sanroman MA, Chattopadhyaya MCJ. Synthesis of copper coordinated dithiooxamide metal organic framework and its performance assessment in the adsorptive removal of tartrazine from water. J. Environ. Chem. Eng. 2017; 5: 328-340.

Hu T, Lv H, Shan S & et al. Porous structured MIL-101 synthesized with different mineralizers for adsorptive removal of oxytetracycline from aqueous solution. RSC Adv. 2016; 6: 73741-73747.

Luo X, Shen T, Ding L & et al. Novel thymine-functionalized MIL-101 prepared by post-synthesis and enhanced removal of Hg²⁺ from water. J. Hazard. Mater. 2016; 306: 313-322.

Tian H, Peng J, Lv T & et al. Preparation and performance study of MgFe₂O₄/metal organic framework composite for rapid removal of organic dyes from water. J. Solid State Chem. 2018; 257: 40-48.

Abdi J, Vossoughi M, Mahmoodi NM & Alemzadeh I. Synthesis of metal-organic framework hybrid nanocomposites based on GO and CNT with high adsorption capacity for dye removal. Chem. Eng. J. 2017; 326: 1145-1158.

Conde-Gonzalez JE, Pena-Mendez EM, Rybakova S & et al. Adsorption of silver nanoparticles from aqueous solution on copper based metal organic frameworks (HKUST-1). Chemosphere. 2016; 150: 659-666.

Peng Y, Huang H, Liu D & Zhong C. Radioactive bariumion trap based on metal-organic framework for efficient and irreversible removal of barium from nuclear wastewater. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2016; 8: 8527-8535.

De Decker J, Rochette J, De Clercq J & et al. Carbamoylmethylphosphine oxide-functionalized MIL101(Cr) as highly selective uranium adsorbent. Anal. Chem. 2017; 89: 5679-5683.

Cirujano FG, Luz I, Soukri M & et al. Boosting the catalytic performance of metal-organic frameworks for steroid transformations by confinement within a mesoporous scaffold. Angew. Chem. Int. Ed. 2017; 56: 13302-13306.

Zhang N, Yang X, Yu X & et al. Al-1,3,5-benzenetricarboxylic metal-organic frameworks: A promising adsorbent for defluoridation of water with pH insensitivity and low aluminum residual. Chem. Eng. J. 2014; 252: 220-229.

Vlasova EA, Yakimov SA, Naidenko EV & et al. Application of metal-organic frameworks for purification of vegetable oils. Food Chem. 2016; 190: 103-109.

Ke F, Peng C, Zhang T & et al. Fumarate-based metal-organic frameworks as a new platform for highly selective removal of fluoride from brick tea. Sci. Rep. 2018; 8: 939.

Liu M, Wang J, Yang Q & et al. Patulin removal from apple juice using a novel cysteine-functionalized metal-organic framework adsorbent. Food Chem. 2019; 270:1-9.

Yang Q, Wang Y, Wang J & et al. High effective adsorption/removal of illegal food dyes from contaminated aqueous solution by Zr-MOFs (UiO-67). Food Chem. 2018; 254:
241-248.

Abdelhameed RM, Abdel-Gawad H, Taha M & Hegazi B. Separation of bioactive chamazulene from chamomile extract using metal-organic framework. J. Pharm. Biomed. Anal. 2017;146: 126-134.

Xie W, Yang X & Hu P. Cs2.5H0.5PW12O40 Encapsulated in metal-organic framework UiO-66 as heterogeneous catalysts for acidolysis of soybean oil. Catal. Lett. 2017;147: 2772-2782.