قلمرو حکومت حاکم از منظر فقه فریقین

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 1، دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 66، مهر 1399، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

خالد عیسی زاده¹؛ محمدجواد باقی زاده^{* 2}

¹دانشجوی دکتری تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

²عضو هیئت علمی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

چکیده

اهمیت وجود حکومت و حاکم در جوامع بشری از این جهت حائز اهمیت است که انسان یک موجود اجتماعی است و اصولاً دوست دارد با همنوعان خود تعامل داشته باشد تا به این رابطه به سعادت و کمال برسد. پس حکومت از لوازم سعادت بشری است، زیرا اجتماع بدون حکومت موجب هرج و مرج می شود استعدادها در آن شکوفا نمیشوند علوم و فنون بشر در آن توسعه نمی یابد. در طول تاریخ حکومتهای مختلفی آمده و رفته اند که اکثر آنها مایه فساد بشر بوده اند. به این ترتیب همانطور که امام خمینی (ره) در کتاب کشف الاسرار اشاره میکند هیچ یک از حکومتهای به اصطلاح اسلامی به جز دوران پیامبر (صلی الله علیه وسلّم) و حضرت علی (رضی الله عنه) عادلانه و بر طبق حق نبوده اند. و از نظر اهل سنت به جز حکومت پیامبر (ص) و دوران خلفای راشدین و عمر بن عبدالعزیز (رض) بر حق نبوده اند. بنابراین در این مقاله سعی شده است با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای، فریقین (شیعه و سنی) را به همزیستی با دید تسامح توصیه و با واکاوی منابع معتبر فقهی به بررسی و رفع ابهام از تفاوت های ساختاری در اصول دین از منظر مورد بحث در این مقاله پرداخته و با کم اهمیت شمردن اختلافات جزئی در فروعیات سعی گردیده است به این نتیجه رهنمون گردد که اگر تفاوتی باشد با تحقیق و بررسی کامل بر آن قضاوت کنند، و با سعۀ صدر با هم تعامل داشته و اسلام را چنانچه هست به جهانیان معرفی نمایند. از نظر اسلام مردم نه اینکه حق دارند از حکام خود انتقاد کنند و آنها را نصیحت نمایند و از انحرافشان جلوگیری کنند. بلکه این کار بر آنان یک واجب و فریضه است. زیرا آنها هم با دیگر مسلمانان تفاوتی ندارند، و مافوق اندرز و امر به معروف ونهی از منکر نیستند و دیگران هم منزلتشان کمتر از اندرز آنها نیست.

کلیدواژه‌ها

قلمرو؛ حکم؛ حکومت؛ حاکم؛ فرقین