دیدگاه های کسروی درمورد ناسیونالیسم دردوره رضاشاه پهلوی

فصلنامه تاریخ

مقاله 4، دوره 16، شماره 60، خرداد 1400، صفحه 73-94   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

کاظم حسینی فر¹؛ معصومه قره داغی^{* 1}؛ علی سالاری شادی²؛ منیژه صدری³

¹گروه تاریخ،واحدشبستر،دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر ،ایران

²گروه تاریخ، دانشگاه دولتی ارومیه ،ارومیه،ایران

³گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

چکیده

خمیرمایه فکری اسیدحمد کسروی در دوران نهضت مشروطه و تحت تاثیر آرمان های آن، شکل گرفت.شخصی که در برهه‌ اول زندگی خویش به لباس روحانیت درمی‌آید، اما بر اثر شکل گیری یک سلسله از رخدادهای فکری، از این مرحله‌ زندگی خویش فاصله می‌گیرد.مشارالیه دو جنگ جهانی،نهضت مشروطه و دیکتاتوری رضاشاه را تجربه کرد .خمیرمایه ذهنی و پژوهشی اش نیز وی را به اظهارنظر درباره یمسائل مختلف و تفکر درموضوعات گوناگون واداشت. کسروی ازروشنفکران نهشت مشروطه و آرمانهای آن بود، اما این نهضت به سرعت دست خوش استبداد شد، کسروی که هر دو فضا را تجربه کرده بود، در آثار خود به بحث در باره آنها پرداخت. نکته مهم این است، که کسروی برخلاف بسیاری از منتقدان رضاشاه با وجود برخی نقدهای قابل اغماض در همه حال، قاطعانه از اقدامات رضاشاه دفاع کرد درساختار سیاسی دوره رضاشاه مفاهیمی چون ناسیونالیسم، میهن پرستی، حس ملیت مادامی کاربرد داشت که بتواند زمینه را برای بازتولید انقیاد در درون نهادهای اجتماعی جهت تضمین سلطه و سرسپردگی شخصی فراهم آورد. هدفی که کسروی در نظر داشت اعتباربخشی به ارزش های ناسیونالیستی مورد نظرش بودکه درپاره ایی از اثار کسروی در این زمینه ناسیونالیسم وحدت خواهانه او رادنبال می کرد.کسروی تحت تأثیر گفتمان ناسیونالیسم نمی تواند بپذیرد که کشور فعلی ایران در گذشته تاریخی اش زمانی فاقد استقلال بوده و یکپارچگی ارضی و سرزمینی نداشته است وقدرت محلی قدرت سرکش متمرد است .

کلیدواژه‌ها

کسروی؛ رضاشاه؛ مشروطیت؛ دیکتاتوری؛ ناسیونالیسم

مراجع