نقد و تحلیل پیرنگ و گونۀ روایت در رمان « شب نشینی کفتارها » اثر معصومه افراشی

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 2، دوره 13، شماره 47، فروردین 1400، صفحه 19-37   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

شهین قاسمی^*

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه زبان و ادبیات فارسی، اهواز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان «شب نشینی کفتارها» اثر «معصومه افراشی» با تکیه بر الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی می باشد. جامعه پژوهش آثار«معصومه افراشی» و نمونه مورد پژوهش رمان «شب نشینی کفتارها» بود. طرح پژوهش توصیفی – تحلیلی، که در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه ای گرد آوری شد ، و در بخش تحلیلی رمان شب نشینی کفتارها مورد مطالعه قرار گرفت. نخست، تاریخچۀ مختصری از ساختارگرایی و روایت شناسی در ادبیات داستانی معرفی و سپس به دو الگوی ارتباطیِ(پیوندی و گسستنی) در ساختار پیرنگ پرداخته شد. نتایج نقد و تحلیل ساختار پیرنگ و گونه روایت در رمان بر اساس نظریه های پژوهش نشان داد که می توان برای آن الگویی مشابه ترسیم کرد، زیرا ارزشی(هدف نهایی) به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. هم چنین «فرستنده» همیشه یک شخصیت نیست بلکه گاه یک حس و نیروی درونی نیز نقش شخصیت را ایفا می کند که برخاسته از اعتقادات دینی است و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست و نیروی فرستنده غیر شخصی است.

کلیدواژه‌ها

نقدوتحیل؛ پیرنگ؛ روایت؛ رمان شب نشینی کفتارها؛ معصومه افراشی

مراجع

- آلیانی، فرشته، فاضلی، فیروز، هوشیارکلویر، بهار. (1399). تحلیل انتقادی گفتمان غالب در داستان زن زیادی (اثر جلال آل احمد). نشریه علمی زن و فرهنگ، 46 (12)، 116-103.

- اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان. چاپ دوم. اصفهان: فردا.

- اسکولز، رابرت. (1974). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمۀ فرزانه طاهری. (1379). تهران: آگه.

- افراشی، معصومه. (1387).  شب نشینی کفتارها. تهران: پالیزان.

- انوشه، حسن. (1376).  فرهنگ نامۀ ادب فارسی. جلد دوم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

- ایگلتون، تری. (1983). پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی. ترجمۀ عباس مخبر.( 1388) تهران: مرکز.

- بالزاک، اونوره دو. (1835) باباگوریو. ترجمۀ محمود اعتماد زاده به آذین. (1334). تهران: نیل.

- بهرنگی، صمد. (1389). قصه های بهرنگ. تهران: روزبهان.

- پاینده، حسین. (1391). داستان کوتاه در ایران. چاپ اول. تهران: نیلوفر.

- پراپ، ولادیمیر. (1928). ریخت شناسی قصه‌های پریان. ترجمۀ فریدون بدره ای. (1368). تهران: توس.

- پرینس، جرالد. (2003). روایت شناسی شکل و کارکرد روایت. ترجمه حمد شهبا. (1391). تهران: مینوی خرد.

- تودوروف، تزوتان. (1999). بوطیقای نثر. ترجمۀ انوشیروان گنجی پور. (1388). تهران: نشر نی.

- تولان، مایکل. (2001). روایت شناسی درآمدی زبان شناختی- انتقادی. ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی.(1386). تهران: سمت.

- حسامپور، سعید، دهقانیان، جواد. (1390).نگاهی ساختارگرایانه به داستان‌های کاووس. بوستان ادب(شعرپژوهی دانشگاه شیراز) ،3 ( 2 ). 122-99.

- جمشیدی، فرانک.(1387). گونه شناسی روایت های جنگ. فصلنامۀ  مطالعات ملی، 34 (2)،111-79.

- رشیدی ظفر، محبوبه، قسیمی ترشیزی. (1399). تحلیل ارتباطات عاطفی زنان در آثار سیمین دانشور بر اساس نظریه مثلث عشق استرنبرگ. ). نشریه علمی زن و فرهنگ،11(44)، 59-47.

- ریمون کنان، شلومیث. ( 1989). روایت داستانی. بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حری. (1387). چاپ اول .تهران: نیلوفر.

- ژنت، ژرار. (1980). گفتمان روایت. ترجمه معصومه زواریان. (1398). تهران: انتشارات سمت.

- داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

- سلینجر، ج. د. (1940). ناطور دشت. ترجمۀ احمد کریمی. (1345). تهران: مینا.

- فصیح، اسماعیل. (1376). طشتخون. تهران: نگاه.

- فورستر، ای. ام. (1927 )، جنبه‌های رمان. ترجمۀ ابراهیم یونسی.(1369). تهران :نگاه.

- عباسی، علی. (1381). گونه‌های روایتی. شناخت، (33)، 74-51.

- کالر، جاناتان. (2000). نظریۀ ادبی. چاپ سوم. ترجمۀ فرزانه طاهری. (1385). تهران: مرکز.

- لینت ولت، ژپ. (1981). رساله‌ای در باب گونه شناسی روایت- نقطۀ دید. ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی. (1390). چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

- لوته، یاکوب. (2000). مقدمه ای بر روایت در ادبیات و سیما. ترجمۀ امید نیکفرجام. (1388). چاپ اول، تهران: مینوی خرد.

- مکوئیلان، مارتین. (2000). مجموعه مقالات روایت. ترجمۀ فتاح محمدی. (1388). تهران: مینوی خرد.

- میرصادقی، جمال، میرصادقی، میمنت. (1377).  واژه نامۀ هنر داستان نویسی.تهران: کتاب مهناز.

- Genette, G .(1980). Narrative Discoures. Trans Jane Elewin. Oxford: Blackwell.

- Greimas, A. J. (1983). Structural Semantics: An Attempt at a method, published by university of Nebraska press.

- Prince, G. (2003). A Dictionary of Narratology. Lincoln & London: University Of Nebraska Press.

- Toolan, M. J. (2001). Narrative. A Critical Linguistic Intruduction. London: Routledge.