واکاوی چگونگی تاثیر نفوذ بهایت و یهود در ساختار قدرت و فروپاشی حکومت پهلوی

فصلنامه تاریخ

مقاله 8، دوره 16، شماره 62، آذر 1400، صفحه 191-216   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

سعید جهانگیری^{* 1}؛ امیر خواجه زاده²

¹دکتری تخصصی، علوم سیاسی، مسائل ایران ،دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²عضو هیات علمی واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی ،دامغان، ایران

چکیده

ماهیت سکولار رژیم پهلوی از دو جنبه به رشد فرقه‌ی بهاییت و یهودیت کمک کرد. یکی آنکه ماهیت سکولاریستی رژیم، تعصب نسبت به دین و مذهب خاصی را بی‌معنا کرد و از این رو فرقه‌های گوناگون فرصت مناسبی برای رشد و گسترش یافتند. از سوی دیگر پهلوی اول و دوم، در راستای دستیابی به هدف مدرنیزاسیون کردن ایران به مبارزه با مذهب تشیع و علمای شیعه که نماد سنت‌گرایی تلقی می‌شد برخاستند. میدان دادن به فرقه‌ها‌ی ضدشیعه‌ی بهاییت و یهودیت، فرصت مناسبی برای دستیابی به این هدف پهلوی‌ها بود از همین جهت در دوره‌ی دو مرحله‌ای نظام سلطنتی پهلوی شاهد تاثیر و گاهی تسخیر در سیاست پادشاهان پهلوی توسط فرقه‌های بهاییت و یهودیت می‌باشیم. بر این اساس سوال اصلی مقاله بدین صورت است که دو فرقه‌ی یهود و بهاییت چه تاثیری در ساختار قدرت پهلوی داشته-اند؟ با بررسی های صورت گرفته به دست آمد که نفوذ یهودیان و بهاییون در ساختار قدرت پهلوی باعث تشدید و ترغیب هرچه بیشتر سیاست های ضد دینیِ شاهان پهلوی و تسلط بیگانگان و استبدادگران و در نتیجه فاصله میان دولت (دربار) با جامعه‌ی مذهبی ایران و مردم مذهبی ایران گردید که همین یکی از مهمترین عوامل فروپاشی و سرنگونی پهلوی است.و در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

پهلوی؛ بهاییت؛ یهود؛ سیاست‌ها ی مذهبی؛ اسرائیل

مراجع