رابطه‌ی دین با نظام طبیعت از دیدگاه ادیان

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 3، دوره 7، شماره 2، تیر 1400، صفحه 18-24   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): JHC-2105-1357

نویسندگان

محمد رافتی¹؛ فاطمه رأفتی^{* 2}؛ خدیجه بوترابی³

¹استادیار گروه مدیریت دولتی ، واحد مشهد ،دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران

²دانشجوی دکتری فلسفه ،واحد علوم تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ، ایران

³دکترای دین شناسی، پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه

چکیده

امروزه‌ مسئله‌ی نظم کیهانی یکی از مهم‌ترین موضوعات تحقیقات علمی در ادیان است و  بر اصل یا اصولی دلالت دارد که عمومی ترین ماهیت نظم امور در جهان را نشان می دهد. از این رو  در میان پرسش های انسان دربارۀ هستی پیرامون خود، پس از سوال از چگـونگی پیـدایش جهان، پرسش از چگونگی برقراری و بقای کیهان، اساسی ترین پرسش او بوده است. یکـی از عمومی ترین پاسخ هایی که به این مساله داده شده است، وجود یک اصل نظم کیهـانی در هستی است که باعث می شود جهان با هماهنگی و استواری بـه پـیش رود و بقاء و دوام یابد. به نظر محققان، نظم کیهانی در چارچوبی فرهنگـی، هـم بـه عنوان قالبی برای سازمان دهی ساختار ها و اجزای جهان و هـم بـه عنـوان الگـویی برای سازمان دهی حیات انسانی به گونه ای متناسب با ماهّیت حقیقـی جهـان عمـل می کند. برای آن دسته از فرهنگها که چنین اعتقادی را بـسط و گـسترش داده انـد، اصل قانون کیهانی به عنوان مبنایی گریز ناپذیر و غیر قابل چشم پوشی برای نظـامی جهانی، یا بقای مفهوم نظم کیهانی عمل می کند.در این راستا باید معنا و مفهوم نظام طبیعت در چهارچوب ادیان مختلف شناخته شود و به ابعاد مابعد الطبیعی و الهی ادیان مورد نظر آنچنان که در جهان‌بینی سنتی آنان نهفته است، پرداخته شود. با توجه به اینکه ادیان مختلف طی قرون و اعصار سرنوشت دنیا و آخرت پیروان خود را رقم زده اند  ، شناخت مفاهیم طبیعت و نظام حاکم بر آن از منظر ادیان مختلف بسیار راه گشا خواهد بود. در این مقاله مطالعه در باره‌ی معنای نظم در طبیعت نه بر اساس نظریات علم جدید، بلکه بر اساس سنت‌های دینی گوناگونی که جامعه بشری را شکل داده و فضایی کیهانی را به وجود آورده‌اند بررسی می‌شود. در این تحقیق سعی بر این است قلب و حقیقت مثالی هر دین و بر اساس سیر تطور بعدی آن مورد مطالعه قرار گیرد تا در چهارچوب هر دین به نظریات اساسی و حیاتی و مواضع آن دین درباره‌ی نظام طبیعت در پرتو آن عقاید برسیم.

کلیدواژه‌ها

نظم کیهانی؛ سنت‌های دینی؛ نظام طبیعت