بررسی رابطه بین سود نقدی و استقلال هیات مدیره بر اجتناب مالیاتی شرکت در چارچوب نظام مالیاتی کشور

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

دوره 13، شماره 44، خرداد 1400، صفحه 11-20   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کیومرث امیری^{* 1}؛ علی اصغر انواری رستمی²؛ مهرداد قنبری³؛ بابک جمشیدی نوید⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. (عهده‌دار مکاتبات)

²استاد، مدیر گروه پژوهشکده مطالعات مدیریت و توسعه فناوری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استادیار، گروه حسابداری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

⁴دانشیار، گروه حسابداری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

نظام مالیاتی ایران به دلایل مختلف از جمله وفور درآمدهای نفتی در برهه‌های مختلف، متناسب با ظرفیت‌های اقتصادی کشور توسعه نیافته است و علی رغم تأکیدات مکرر در اسناد بالادستی بر ضرورت قطع اتکای بودجه دولت به درآمدهای نفتی از طریق افزایش سهم درآمدهای غیر نفتی بویژه درآمدهای مالیاتی، این مهم تاکنون محقق نشده است. بنابراین تحول نظام مالیاتی در راستای بهبود وضعیت آن به لحاظ کارکردهای آن و در راستای دستیابی به اهداف مدنظر در قانون برنامه ششم به ویژه اهداف کمی آن، امری ضروری می باشد. هدف این تحقیق بررسی رابطه بین سود نقدی و استقلال هیات مدیره بر اجتناب مالیاتی شرکت در چارچوب نظام مالیاتی کشور می‌باشد. روش آزمون فرضیه های این تحقیق به روش اقتصادسنجی پانل دیتا و با بهره‌گیری از نرم‌افزار ایویوز انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که؛ پرداخت سود نقدی بر اجتناب مالیاتی تأثیر معنی‌داری دارد. همچنین درصد مدیران غیرموظف بر اجتناب مالیاتی تأثیر معنی‌داری دارد. و درصد مدیران غیرموظف بر رابطه بین پرداخت سود نقدی و اجتناب مالیاتی تأثیر معنی‌داری ندارد. نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند بر تصمیمات مدیران، سرمایه‌گذاران، سهامداران، اعتباردهندگان، مقامات مالیاتی، تدوین کنندگان قوانین مالیاتی، سازمان حسابرسی و سایر حسابرسان، سازمان بورس و اوراق بهادار، تحلیل‌گران و محققین مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

نظام مالیاتی؛ اجتناب مالیاتی؛ مدیران غیرموظف؛ برنامه‌های توسعه؛ سیاست‌های اقتصادی

مراجع

1.  اسکندرلی طاهر، رجبلو آزاده. (1395). بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی، انگیزه‌های مدیران و اجتناب مالیاتی، ششمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین، تهران، شرکت ارتباط ارغوان ایرانیان.
2.  حمیدیان، محسن. (1396). بررسی ابعاد مختلف راهبری شرکتی با اجتناب مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش سرمایه‌گذای. دوره 6، شماره 23، صفحه 229-244.
3.  ابوطالبی، مریم.، حسینی، سیده مهسا. (1398). نقش حسابداری در بهبود نظام مالیاتی کشور، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد با تاکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی، تهران - دانشگاه شهید بهشتی، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
4. رستمی، جلال.، هاشمی قیری، سیدهادی. (1395). ارتباط بین مالیات بر در آمد و تقسیم سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پنجمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز، دانشگاه فنی و حرفه‌ای استان آذربایجان شرقی، سازمان مدیریت صنعتی تبریز.
5.     سپاسی، سحر، کاظمپور، مرتضی، شعبانی مازوئی، منور. (1395). رقابت در بازار محصول و تأثیر آن بر سه معیار مهم در تصمیم‌گیری؛ هزینه نمایندگی، ساختار سرمایه و هزینه سرمایه. پژوهش‌های حسابداری. دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 24، صفحه 67-84.
6. قنبری، مهرداد.، امیری، کیومرث.، انواری رستمی، علی اصغر.، جمشیدی، نوید بابک. (1398). شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های نظام مالیاتی سازگار با توسعه اقتصادی کشور با استفاده از روش ترکیبی دلفی و تصمیم‌گیری چند معیاره. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 10(37), 65-90.
7. طاهری‌فرد، احمدرضا.، صالحی، اله کرم. (1395). بررسی رابطه استقلال هیئت مدیره و اجتناب مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پنجمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌های باز، تهران، همایشگران مهر اشراق.
8.  فلاح، علی، وندادی، مهری.، مودت، شقایق.، سعادت نژاد، ربابه. (1395). اثر اجتناب مالیاتی بر کیفیت بازار و تقسیم سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، هفتمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت و چهارمین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌های باز، تهران، شرکت همایشگران مهر اشراق.
9. Amiram, D., Bauer, A.M., Frank,M.M. (2016). Tax Avoidance at Public Corporations Driven by Shareholder Taxes: Evidence From Changes in Dividend tax Policy. Darden Business SchoolWorking Paper No. 2111467, July 07, 2016. Columbia University, University of Illinois and University of Virginia.
10.  Armstrong, C.S., Blouin, J.L., Jagolinzer, A.D., Larcker, D.F. (2015). Corporate Governance, Incentives, and tax Avoidance. J. Account. Econ. 60 (1):1–17. https://doi.org/ 10.1016/j.jacceco.2015.02.003.
11.  Boone, J.P., Khurana, I.K., Raman, K.K. (2013). Religiosity and tax Avoidance. J. Am. Tax. Assoc. 35 (1):53–84. https://doi.org/10.2308/atax-50341.
12. [12]  Blouin, J., Krull, L. (2009). Bringing it Home: A Study of the Incentives Surrounding the Repatriation of Foreign Earnings Under the American jobs creation act of 2004. J. Account. Res. 47 (4):1027–1059. https://doi.org/10.1111/j.1475-679X.2009.00342.x.
13.   Chen, S., Chen, X., Cheng, Q., Shevlin, T. (2011). Are Family Firms more Tax Aggressive than Non-Family Firms?. J. Financ. Econ. 95 (1):41–61. https://doi.org/10.1016/ j.jfineco.2009.02.003.
14.  Chi, S.S., Pincus, M., Teoh, S.H. (2013). Mispricing of Book-Tax Differences and the Trading Behavior of Short Sellers and Insiders. Account. Rev. 89 (2):511–543. https:// doi.org/10.2308/accr-50644
15.   Desai, M.A., Dharmapala, D. (2009). Corporate tax Avoidance and firm value. Rev. Econ. Stat. 91 (3):537–546. https://doi.org/10.1162/rest.91.3.537.
16.  Dyreng, S.D., Hanlon, M., Maydew, E.L. (2008). Long-Run Corporate tax Avoidance. Account. Rev. 83 (1):61–82. https://doi.org/10.2308/accr.2008.83.1.61.
17.   Gupta, S., Newberry, K. (1997). Determinants of the Variability in Corporate Effective tax Rates: Evidence from Longitudinal data. J. Account. Public Policy 16 (1):1–34. https://doi.org/10.1016/S0278-4254(96)00055-5.
18.   Hanlon, M., Slemrod, J. (2009). What does tax Aggressiveness Signal? Evidence from Stock Price Reactions to news about tax Shelter Involvement. J. Public Econ. 93 (1): 126–141. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2008.09.004
19.   Inger, K.K. (2013). Relative Valuation of Alternative Methods of tax Avoidance. J. Am. Tax. Assoc. 36 (1):27 55. https://doi.org/10.2308/atax-50606.
20.   Kim, J.B., Li, Y., Zhang, L. (2011). Corporate Tax Avoidance and Stock price Crash Risk: Firm-level Analysis. J. Financ. Econ. 100 (3):639–662. https://doi.org/10.1016/ j.jfineco.2010.07.007.
21.  Lanis, R., Richardson, G. (2013). Corporate social Responsibility and tax Aggressiveness: a test of Legitimacy Theory. Account. Audit. Account. J. 26 (1):75–100. https:// doi.org/10.1108/09513571311285621
22.   Lanis, R., Richardson, G. (2011). The Effect of Board of Director Composition on Corporate tax Aggressiveness. J. Account. Public Policy 30 (1):50–70. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2010.09.003.
23.   Ross McClure, Roman Lanis, PeterWells, Brett Govendir. (2018).  The Impact of Dividend Imputation on Corporate Tax Avoidance:The Case of Shareholder value. Journal of Corporate Finance 48 492–514.
24.   McGuire, S.T., Omer, T.C.,Wilde, J.H. (2013). Investment Opportunity Sets, Operating Uncertainty, and Capital Market Pressure: Determinants of Investments in tax Shelter Activities?. J. Am. Tax. Assoc. 36 (1):1–26. https://doi.org/10.2308/atax-50599.
25.   Rego, S.O., Wilson, R. (2012). Equity Risk Incentives and Corporate Tax Aggressiveness. J. Account. Res. 50 (3):775–810. https://doi.org/10.1111/j.1475- 679X.2012.00438.x.
26.  Richardson, G., Lanis, R., Leung, S.C., (2014). Corporate tax Aggressiveness, Outside Directors, and Debt Policy: An Empirical Analysis. J. Corp. Finan. 25:107–121. https:// doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2013.11.010
27.   Saavedra, D. (2013). Analysis of Unsuccessful tax Avoiders (Working Paper, September 30, 2013). University of California Los Angeles https://doi.org/10.2139/ ssrn.2486917
28.   Wilson, R.J. (2009). An Examination of Corporate Tax Shelter Participants. Account. Rev. 84 (3):969–999. https://doi.org/10.2308/accr.2009.84.3.969.
29.  Almunia, M., Gerard, F., Hjort, J.,  Knebelmann, J., Nakyambadde, D., Raisaro, C., Tian, L. (2018). An Analysis of Discrepancies in Tax Declarations Submitted Under Value-Added Tax in Uganda.
30.   Germana, G., Désirée, T. (2019). Interaction Effect of tax Evasion and Legal System Inefficiency on firms' Financial Constraints. International Review of Economics & Finance Volume 55, May 2018, Pages 1-20