طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44، تیر 1400، صفحه 27-45   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فتانه ترکاشوند^{* 1}؛ صفیه طهماسبی لیمونی²؛ علی اصغر رضوی³

¹گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

²استادیار،گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

³استادیار ،گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت ‌علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 500060 نفر در بخش استنباطی می‌باشند. در بخش دلفی از سرشماری و در بخش استباطی نیز نمونه‌ها با روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای است که اعتبار آن توسط روش‌های روایی سازه و بارهای عاملی و همچنین پایایی آلفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها‌ از آزمون‌های توصیفی میانگین و انحراف معیار، آزمون بارتلت، تحلیل عاملی و همچنین تحلیل مسیر، با استفاده از نرم‌افزارهای آماری اس‌پی‌اس‌اس و ایموس بهره ‌برده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتالی در چهار عامل اصلی داخلی، خارجی، عامل سوم و کیفیت خدمات خروجی قابل طبقه‌بندی است. این چهار عامل، می‌توانند معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتالی باشند. بهره‌گیری از چارچوب نهایی پژوهش حاضر می‌تواند کتابخانه‌های دیجیتالی را در دستیابی به سطح کیفیت مورد انتظار یاری ‌رساند.

کلیدواژه‌ها

اعتباریابی؛ کیفیت خدمات؛ کتابخانه‌های دیجیتالی؛ الگوهای ارزیابی؛ کتابخانه ملی

مراجع

Ahmad, M. & Abawajy J.H. (2013). Digital Library Service Quality Assessment Model, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 129: 571-580.(in Persian)

Ahmadimirgaed, A.R., Maleki, R. & Momeni, E. (2015). The Assessment of Services Quality in the Central Library of Science & Culture University as Viewed by Users, Quarterly of Knowledge Studies, 1(4): 107-128. .(in Persian)

Ahmad, K., Ming, Z.J., Rafi, M., (2018). Assessing the Digital Library Research Output: Bibliometric Analysis from 2002 to 2016, The Electronic Library, 36(4): 696-704. .(in Persian)

Amanollahi-Nick, H., Alipour-Hafezi, M., & Matlabi D., (2014). Evaluating Digital Libraries in Iranian Research Institutes: Checking against DigiQUAL Protocol, National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO), 25(3): 25-43. .(in Persian)

Ardakani, S., Taheri Demneh, M., & Mansouri, H., (2009). Measurement and Comparison of the Attitudes of Users of Electronic Services in Yazd University Libraries, Studies in Library & Information Science (Journal of Education and Psychology), 1-16(4): 5-32. .(in Persian)

Bahreinizadeh, M. (2014). Explaining the Dimensions, Characteristics and Quality of University Library Services from the Perspective of Providing Services Using the Modified SERVQUAL and LibQUAL Models: Case Study of the Library of the Persian Gulf University of Bushehr, Library and Information Sciences, 16(4): 123-143. .(in Persian)

Buttle, F., (1995). SERVQUAL: review, critique, research agenda, European Journal of Marketing, 30(1): 8-32.

Einasto, O. (2017). The Instrument for Evaluating the Academic Library E-Service Quality, Preprints der Zeitschrift BIBLIOTHEK – Forschung und Praxis, 2017, AR 3166.

Fassnacht, M. & Koese, I. (2006). Quality Electronic Services: Conceptualizing and Testing a Hierarchical Model. Journal of Service Research, 9(1): 19-37.

Garthwait, C., & Richardson, E.A. (2008). LibQUAL+™ in a consortium: KLN's challenges and considerations, New Library World, 109(11/12): 499-511.

 Guzmán,B., Brun,A. and Domínguez,O.F.(2019) "Quality management as a determinant factor of productivity: A systematic literature review", International Journal of Productivity and Performance Management, https://doi.org/10.1108/IJPPM-07-2018-0251

Helena Vinagre, M., Gaspar Pinto, L., & Ochôa, P. (2011). Revisiting digital libraries quality: a multiple‐item scale approach, Performance Measurement and Metrics, 12(3):214-236.

Jafarbegloo, M., Hamidy, M., Anvari, Sh., Famil Rohany A.A., (2014). Quality Assessment of Digital Library Services at University of Tehran; Using the Digiqual Model, Journal of Academic Librarianship and Information Research, 48(2): 309-324. .(in Persian)

Khosravi, M., Pournaghi, R., (2018). Design and development of an Assessment System of Service Quality in Iranian Academic Libraries, National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO), 29(1): 163-181. .(in Persian)

Masitah, A., Abawajy, J., & Kim, T.H. (2011). Service Quality Assessment in Provision of Library Services. In T.H. Kim et al (ed),U- and E- Service, Science and Technology. UNESST 2011. Communications in Computer and Information Science, vol 264. Springer, Berlin, Heidelberg

Mirzaei, F., Torkiantabar, M., (2017). An Evaluation of Technical Aspects of the Digital Library of Pasteur Institute of Iran Using DJ Qual from User Perspective, Quarterly of Knowledge Studies, 3(9): 101-120. .(in Persian)

Moraes, R., Coelho de Souza, C., Dandolini, G.A., (2016).Knowledge management framework to the university libraries, Library Management, 37(4/5): 221-237.

Naiich, E., Nouruzi, Y., Hamidi, M., (2012). DigiQUAL a Tool for Assessment of the Quality of Digital Libraries: a Case Study in Digital Library of Broujerd Islamic Azad University from Users’ Viewpoint, Journal of Epistemology (Library and Information Science and Information Technology, 5(17): 85-104. .(in Persian)

Nayebzadeh Sh., Dehghandehnavi, H., Feiz, M.R., (2010). Evaluating Melli Bank Service Quality Using the SERVQUAL Method, Journal of Marketing Management, 5(8): 141-165. .(in Persian)

Nicholson, S. (2005). A Conceptual Framework for the Holistic Measurement and Cumulative Evaluation of Library Services. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 41(1): 496- 506

Parasuraman, A., Zeithaml, V.A. & Berry, L.L., (1988), SERVQUAL: A Multiple Item Scale for Measuring Consumer Perception of Service Quality, Journal of Retailing, 64(1): 12-37.

Rahimi A., Soleymani, M.R., & Hashemian A., (2018) Quality Assessment of Digital Library Services in Isfahan University of Medical Sciences, Iran, from the Users' Perspectives,Health Information Management; 15(1): 46-49. .(in Persian)

Rowe, G., Wright, G., & Bolger, F.M.I., (1991). The Delphi Technique: A Re-Evaluation of Research and Theory, Technological Forecasting and Social Change, 39: 235-251.

Sanatjoo, A., Yosefzadeh Najdi Tabriz, E. (2016). Evaluating Electronic Service Quality in Ferdowsi University of Mashhad Libraries from their Higher Education Users and Library Staff Perspectives by an Integrated Model Based upon LIBQUAL, DIGIQUAL and E-S-QUAL, Library and Information Research Journal (Studies in Education & Psychology), 5(2): 107-126.

Siadati, L.S., Momeni, E. & Alipour Hafezi, M., (2017). Conceptual Analysis of Digiqual Model Based on 5s Theoretical Framework in Digital Libraries, Quarterly of Knowledge Studies, 3(11): 59-76.

Sureshchandar, G.S., Rajendran, C., Anantharaman, R.N. (2002), The Relationship Between Service Quality and Customer Satisfaction–a Factor Specific Approach, Journal of services marketing, 16(4): 363-379.

Torkashvand, F., Tahmasebi Limooni, S., Razavi, S.A., (2020). Models and Approaches of Digital Library Quality Performance Assessment, National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO), 30(4): 24-44.

Yi, E. (2012). Inside the Quest to Put the World's Libraries Online. The Atlantic, Accessed Dec 2017.

Zhang, Y.L., Bi, R.F., & Xiao, M. (2017). Studying on enhancing readers’ satisfaction model of electronic service quality in library based on LibQUAL+ and Kano. Procedia Engineering, 174: 260-266.