بررسی موانع مالی و غیرمالی خصوصی سازی و اجرای اصل 44 قانون اساسی در ایران با استفاده از روش فراترکیب (متاسنتز)

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

دوره 13، شماره 44، خرداد 1400، صفحه 47-61   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی پناهی¹؛ علی اسماعیل زاده مقری^{* 2}؛ غلامرضا فرساد امان الهی³

¹گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

³گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

خصوصی‌سازی در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی، مساله‌ای مهم و اساسی است که اوضاع اقتصادی کشور به میزان زیادی متاثر از آن است؛ به همین دلیل موضوع پژوهش‌های زیادی قرار گرفته است. در این زمینه دو موضوع مطرح است: اولاً اجرای خصوصی‌سازی و ثانیاً کیفیت اجرای آن. چنانکه در ادامه‌ و با ذکر منابع آمده است، در هر دو زمینه توفیق چشمگیری در کشور حاصل نشده است. در این پژوهش، بررسی دقیقی از پژوهش‌های گذشته در ارتباط با موانع اجرای اصل قانون و نیز موانع اجرای صحیح خصوصی‌سازی، با استفاده از روش فراترکیب یا متاسنتز انجام شد و روایی پژوهش نیز به روش دلفی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه‌ی تحقیق نشان داد که ساختار اقتصادی کشور به عنوان عامل و مانع تاثیرگذار اول و عملکرد اجرایی دولت به عنوان عامل دوم، موانع اجرای خصوصی‌سازی در ایران هستند. از دیگر عوامل اثرگذاری که با روش متاسنتز به دست آمد می‌توان به قوانین و مقررات، ساختار سازمانی شرکت‌های واگذارشونده، عوامل فرهنگی-اجتماعی و روانشناختی، عوامل مالی و حسابداری و عوامل انگیزشی نیز اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

خصوصی‌سازی؛ اصل 44 قانون اساسی؛ موانع اجرایی؛ فراترکیب؛ متاسنتز

مراجع

1. ذر، عادل.، لشگری، زهرا.، امرایی، حافظ. (1390). عملکرد، چالش ها و راهکارهای خصوصی‌سازی در ایران. فصلنامه علوم اقتصادی، سال پنجم، شماره شانزدهم، پاییز 1390
2. رزاقی، ابراهیم. (1376). اثر خصوصی‌سازی برامنیت و ثبات اجتماعی ایران. اطلاعات سیاسی - اقتصادی، 116-115 (1376): 168-177.
3. امرایی، حافظ. (1387). بررسی مقایسه عملکرد شرکت‌های واگذار شده به بخش خصوصی قبل و بعد از واگذاری در طی سال‌های 85-1380. پایان نامه - دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
4. گذر از اقتصاد دولتی به شبه دولتی. (1388). دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
5. بهکیش، محمدمهدی. (1384). اقتصاد ایران در بسترجهانی شدن. فصلنامه پژوهش، شماره27، صص75-68.
6. کمیجانی،اکبر. (1382). ارزیابی عملکرد خصوی‌سازی در ایران. تهران،انتشارات وزارت امور اقتصادی و دارایی صص33.
7. قنبری، علی.، هاشم سپانلو، هاشم. (1387). موانع و مشکلات اجرای سیاست های کلی اصل 44 و وظایف نهادهای نظارتی. مجله­ی راهبرد، 14.
8. رفیعی، محمد مهدی. (1374). بررسی مقایسه­ای عملکرد شرکت­های واگذار شده به بخش خصوصی، قبل و بعد از واگذاری در روند خصوصی‌سازی در جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس،صص29-18
9. آل عمران، رویا. (1390). خصوصی سازی و سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی. مجله اقتصادی - ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره 12
10. نمازی، محمد.، الماسی، محمدرضا. (1381).بررسی تاثیر خصوصی‌سازی بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز. صص 70-63
11. امیری، مجتبی.، شهرزاد نیریف مرجان.، صفاری، فاطمه.، دلبری، راغب. (1392). تبیین و اولویت‌بندی موانع فراروی خصوصی‌سازی و مشارکت بخش خصوصی در توسعة ورزش. مدیریت ورزشی، دوره 5؛ شماره 4، 106- 83.
12. دانش جعفری، داود.، برقی اسکویی، محمد مهدی (1388). بررسی اثرات اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 بر متغیرهای کلان اقتصادی با استفاده از رهیافت مدل .CGE پژوهشنامه اقتصادی، 3 (3)، 38-15.
13. نصیری، مرتضی. (1382)،.پاره­ای ملاحظات حقوقی پیرامون شرکت­های دولتی،.مجلس و پژوهش، نشریه مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی سال دهم، ویژه­نامه عدالت و حقوق، شماره 38، صص 174-163.
14. همتی، محمد.، اردکانی‌زاده، مرضیه.، قربانیان، فوزیه. (1390). اولویت‌بندی موانع خصوصی­سازی از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. تهران، همایش ملی خصوصی‌سازی
15. مهربان­فر، احسان. (1395). فصلنامه مجلس و راهبرد. سال 23، شماره 86، تابستان 1395 –علمی - پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (22 صفحه - از 329 تا 350)
16. Kocenda, E, and Svejnar, J, (2002), "The Effects of Ownership Forms and Concentration on Firm Performance After Largscale Privatization", William Davidson Institute Working paper. No, 471.
17. Balasooriya, F. A., Alam ,Q. , & Coghill, K. (2008). Market-Based Reforms and Privatization in Sri Lanka. International Journal of Public Sector Management,21, 58-73.
18. Edwards M., Davies M., Edwards A. (2009) "What are the External Influences on Information Exchange and Sshared Decision-Making in Healthcare Consultations: A Meta-Synthesis of the Literature", Patient Education and Counseling, 75(1): 37-52.
19. Sandelowski, M., Barroso, J., & Voils, C. I. (2007). Using Qualitative Metasummary to Synthesize Qualitative and Quantitative Descriptive Findings. Research in Nursing & Health, 30(1), 99-111 .
20. Cheng, Jao-Hong; Chih-Ming Lee; Chih-Huei Tang. (2009), An Application of Fuzzy Delphi and Fuzzy AHP on Evaluating Wafer Supplier in Semiconductor Industry, Wseas Transactions on Information Science and Applications, Vol 6, PP 756-767.
21. Journal Article: Hsu, Yu-Lung; Cheng-Haw Lee, V.B. Kreng. (2010), The Application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in Lubricant Regenerative Technology Selection, Expert Systems with Applications, Vol. 37, PP. 419-425.
22. Hsu, P. F., & Chen, B. Y. (2007). Developing and Implementing a Selection Model for Bedding Chain Retail store Franchisee using Delphi and Fuzzy AHP. Quality & Quantity, 41(2), 275-290.
23. Wu, Chih-Hung; Fang, Wen-Chang. (2011), Combining the Fuzzy Analytic Hierarchy Process and the Fuzzy Delphi Method for Developing Critical Competences of Electronic Commerce Professional Managers; Qual Quant, Vol. 45, PP. 751–768.
24. Cheng, C. H., & Lin, Y. (2002). Evaluating the Best Main Battle Tank Uing Fuzzy Decision Theory With Linguistic Criteria Evaluation. European Journal of Operational Research, 142(1), 174-186.
25. Tzeng, G.-H., Teng, J.-Y.(1993) Transportation Investment Project Selection With Fuzzy Multiobjectives. Transp.Plann. Technol. 17(2), 91–112 .
26. Omran, M, (2003)"Performance on Sequences of Privatizing Egyptian State – Owned Enterprises: The Effect of post Privatization Ownership Structure on Firm Performance", Arab Academy for science & Technology; Egypt.
27. Kim,P.S., &Kim,K. (2001). Appraising the new Institutional Arrangements for Privatization of Korean State-Owned Enterprises,International Journal of public admin.24(5), 423-446.
28. Khosravizadeh, E., Bahrami, A., & Haghdadi. (2014). Investment and Involvement Barriers of Private Sector in Markazi Province Sport. Journal of Sport Management Studies, 6(24), 207-22. (Persian).
29. Nwankwo, S., & Richards, C. (2001). Privatization, the Myth of Free Market Orthodoxy in Sub-Saharan Africa, The Intonation of public sector Management, 2, 21-25
30. D., & Julie, A. (2005) .Competing Theories? Re- Thinking the Use of Proxy Variables in the Privatization Literature, State University of New York, Binghamton University Political Science Department.
31. Salimi, M., Soltan Hosseini, M., & Esfahani, N. (2014). The Ranking of the Private Firms’ Sponsorship Improving Obstacles From Champion Sport According to Assemble the Result of MADM Methods Using POSET Combinational Technique. Journal of Sport Management Studies, 5(21), 149-72. (Persian).
32. Sarvari, H., Chan, D.W.M., Banaitiene, N., Noor, N.M. and Beer, M. (2020), "Barriers to Development of Private Sector Investment in Water and Sewage Industry", Built Environment Project and Asset Management, Vol. ahead-of-Print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/BEPAM-11-2019-0110
33. s and Pelletier,A.(2018). Privatization in Developing Countries: What Are the Lessons of Recent Experience? TheWorld Bank Research Observer, vol. 33, no 1. https://academic.oup.com/wbro/article-abstract/33/1/65/4951686 by guest on 02 August 2020
34. Balasooriya, F. A., Alam ,Q. , & Coghill, K. (2008). Market-Based Reforms and Privatization in Sri lanka. International Journal of Public Sector Management,21, 58-73.
35. Caroline Enright, Someone to Lien on: Privatization of Delinquent Property Tax Liens and Tax Sale Surplus in Massachusetts, 61 B.C.L. Rev. 667 (2020), https://lawdigitalcommons.bc.edu/bclr/vol61/iss2/6