مطالعه ترس از جرم در بین شهروندان اردبیلی

پژوهش های جامعه شناسی

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1400، صفحه 111-140   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاها عشایری¹؛ محسن نیازی^{* 2}؛ اصغر وثوقی اصل³

¹عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²استاد جامعه شناسی ، گروه جامعه شناسی ،دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

³دانشجوی دکتری جامعه شناسی،واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرمسار، سمنان، ایران

چکیده

ترس از جرم به احساس نگرانی فرد از قربانی شدن به‌وسیله بزه‌کاران و مجرمان اجتماعی دارد. این مسئله در شهر اردبیل به دلایل بی‌سازمانی اجتماعی و کاهش حس اثربخشی جمعی در اثر مهاجرت و به هم خوردن ساختار همگون جامعه در حال افزایش است. هدف اصلی این پژوهش تبیین کیفی ترس از جرم در شهر اردبیل بر مبنای مدل اشتراواس و کوربین است. گرند تئوری (مدل اشتراوس و کوربین)، روش اصلی، ابزار آن مصاحبه عمیق، حجم نمونه 48 نفر، روش نمونه‌گیری از نوع تعمدی-هدفمند مبتنی بر اصول اشباع نظری است. روش قابلیت اعتماد بر مبنای روش مقایسه‌های تحلیلی و فن ممیّزی انجام‌گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که مطابق مدل اشتراوس و کوربین مقوله مرکزی (ترس از جرم) به‌مثابه کاهش اثربخشی جمعی تابعی از عوامل زمینه‌ای (پایگاه طبقاتی، نوع شغل، جنسیت، وضعیت محله، فضای نابرابر اجتماع، آنومی اقتصادی- اجتماعی، نظام خانواده آشفته و ساختار ناهمگن اجتماع)، علّی (زوال حس شرمساری، زوال هنجار اخلاقی، تجربه بزه­دیدگی)، مداخله‌ای (بی‌نزاکتی مدنی، بازدارندگی اجتماعی، قانون‌گریزی اجتماعی، عرفگرایی دینی، تعلق اجتماعی پایین، رفتار پرخطر اجتماعی، دوگانگی سبک زندگی و انطباق اجتماعی منفی) بوده و استراتژی کنشگران در برابر این امر (بی‌ثباتی و جابجایی سکونتی، اتخاذ تدابیر پیشگیری و توانمندسازی شخصی) و پیامدهای پدیده در اجتماع (بی‌اعتمادی محلی- اجتماعی، زوال فیزیکی اجتماعی، شکل‌گیری وندالیسم گرافیتی، بی‌توجهی جمعی و فرسایش پیوندهای جمعی) است.

کلیدواژه‌ها

ترس از جرم؛ قربانی شدن؛ وندالیسم گرافیتی؛ سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی